Document Type : Original Article
Authors
1
PhD student in Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran.
2
Assistant Professor, Department of Fiqh and Basics of Islamic Law, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran and a member of the faculty of Ahvaz Oil University.
3
Assistant Professor, Fiqh and Fundamentals of Islamic Law Department, Ramhormoz Branch, Islamic Azad University, Ramhormoz, Iran.
Abstract
Today, Islamic contracts are one of the tools of economic jurisprudence in order to change the attitude towards interest-free facilities, as opposed to conventional banking. Emphasizing on the practical procedure of banks and the economic analysis of the rights based on judicial practice, it is important that the bank generally seeks to obtain a certain amount of profit regardless of the actual results, that the spread of such a thought of the concluded transaction towards the usurious transaction. It creates ambiguity in the distribution of profits between the agent and the bank and creates the image that the actual legal act is not approved by jurisprudence and civil law.Johesh aims to use a descriptive-analytical method to examine the concept and introduction of the contract of goods in equipping and allocating financial resources of Islamic-Iranian banking, to explain the ineffectiveness of some contracts based on realism, and to explain the incorrect jurisprudence and the failure of usury-free banking in practice due to Analyze the misunderstanding of the functions and duties of contracts. As a result, it seems that the way out of this problem requires structuring in the implementation, focusing on the analysis of the neglected capacities of the verses of the Qur'an (Kanzal-Irfan) and the rules of the Qur'an (Jisas) with the application and usefulness of the contract of goods in usury-free banking by compensating for the shortcomings of the phenomenon of curtailing the effectiveness of contracts. Through the creation of facilities, it is a confirmation of the position of economic jurisprudence and civil law.
Highlights
- ـــــ؛ جواهر الکلام؛ 20ج، چ3، قم: دائرة المعارف فقه اسلامی، 1421ق.
- اردبیلى، احمد بن محمد؛ زبدة البیان فی أحکام القرآن؛ ج1، چ1، تهران: المکتبة الجعفریة لإحیاء الآثار، [بی‌تا].
- اسماعیل‌پور قمشه‌ای، محمدعلی؛ النعم السابغات؛ ج1، چ1، قم: منظمة الاوقاف و الشؤون الخیریة، 1390.
- آل‌‌کاشف‌الغطاء، محمدحسین؛ تحریر المجلة؛ 5ج، چ1، قم: المجمع للتقریب بین المذاهب، 1422ق.
- انصاری، قدرت‌الله؛ موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها؛ 7ج، چ1، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار :، 1429ق.
- انصاری، مرتضی‌بن محمدامین؛ صیغ العقود و الإیقاعات؛ 1ج، چ1، قم: انتشارات مجمع الفکر الإسلامی، 1379.
- انصاری، محمدعلی؛ الموسوعة الفقهیة المیسرة؛ 14ج، چ1، قم: انتشارات مجمع الفکر الإسلامی، 1415ق.
- بختیاری، صادق؛ «قانون عملیات بانکداری بدون ربا و چالش مفاهیم»؛ نشریه پژوهش‌های اجتماعی اسلامی؛ ش53، 1384.
- بهجت، محمدتقی؛ استفتاءات؛ 1ج، چ1، قم: دفتر آیت‌الله العظمی بهجت، 1386.
- ترحینی عاملی، محمدحسن؛ الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة؛ 9ج، چ1، [بی‌جا]: دار للطباعة و النشر، 1385.
- تفرشی، عیسی؛ «تجزیه و تحلیل تراست در حقوق انگلیس و مقایسه آن با وقف»، مجله پژوهش‌های حقوق عمومی؛ ش13، 1383.
- جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم؛ تفسیر شاهی؛ 2ج، چ1، تهران: انتشارات نوید، 1362.
- جصاص، احمد بن علی؛ احکام القرآن؛ 2ج، چ1، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1415ق.
- جمعى از مؤلفان؛ مجله فقه اهل بیت :؛ 57ج، چ1، قم: انتشارات حوزه علمیه، 1396.
- جمعی از پژوهشگران؛ موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت :؛ 35ج، چ1، قم: انتشارات مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌بیت :، 1423ق.
- حرّ عاملى، محمد بن حسن؛ هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة؛ 8ج، چ1، مشهد: البحوث الإسلامیة، 1412ق.
- حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد؛ مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة (ط. الحدیثة)؛ 26ج، چ1، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، 1419ق.
- حسینی عاملی، محمدجواد بن محمد؛ مفتاح الکرامة فی شرح قواعد؛ 11ج، چ1، بیروت: دار إحیاء التراث، [بی‌تا].
- حکیم، محسن؛ مستمسک العروة الوثقی؛ 14ج، چ1، قم: انتشارات دار التفسیر، 1374.
- حلّى، مقداد بن عبداللّه سیورى؛ کنز العرفان فی فقه القرآن؛ 2ج، چ1، قم: انتشارات مرتضوى، 1425ق.
- حماد، نزیه؛ معجم المصطلحات المالیة و الاقتصادیة فی لغة الفقهاء؛ 1ج، چ1، دمشق: دار القلم، 1425ق.
- خرازی، محسن؛ البحوث الهامة فی المکاسب المحرمة؛ 7ج، چ1، قم: انتشارات مؤسسه در راه حق، 1423ق.
- خمینی، روح‌الله؛ توضیح المسائل؛ 2ج، چ1، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، 1381.
- خویی، سیدابوالقاسم؛ مبانی العروه؛ 1ج، چ1، قم: انتشارات منشورات دارالعلم، 1414ق.
- دهخدا، علی‌اکبر؛ لغتنامه؛ چ10، تهران: انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، [بی‌تا].
- ذهنی تهرانی، محمدجواد؛ المباحث الفقهیة فی شرح الروضة البهیة؛ 30ج، چ1، قم: وجدانی، 1366.
- ذهنی تهرانی، محمدجواد؛ عناوین الأحکام؛ 4ج، چ1، قم: انتشارات وجدانی، 1373.
- سعدى، ابوجیب؛ القاموس الفقهی لغة و اصطلاحا؛ 6ج، چ1، قم: انتشارات دار الفکر، 1408ق.
- سعدی، حسین‌علی؛ «بطلان شرط ضمان در قرارداد مضاربه بانکی در بانکداری اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی؛ ش37، 1393.
- سند، محمد؛ فقه المصارف و النقود؛ 1ج، چ1، قم: انتشارات محبین، 1428ق.
- سیفی، علی‌اکبر؛ دلیل تحریر الوسیلة (المضاربة)؛ 1ج، چ1، قم: تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی، 1385.
- شهابی، محمود؛ ادوار فقه؛ 3ج، چ1، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1417ق.
- شهیدثانی، زین‌‌الدین بن علی؛ مسالک الأفهام إلی‌تنقیح شرائع؛ 16ج، چ2، قم: المعارف الإسلامیه، 1413ق.
- صافی، لطف‌‌الله؛ هدایة العباد؛ 2ج، چ1، قم: انتشارات دار القرآن الکریم، 1416ق.
- طباطبایی حکیم، محمد سعید؛ توضیح المسائل؛ 1ج، چ4، قم: انتشارات مهر ثامن الائمه:، 1391.
- طباطبایی قمی، تقی؛ الغایة القصوی فی التعلیق علی العروة الوثقی؛ 1ج، چ1، قم: انتشارات محلاتی، 1423ق.
- طباطبایی کربلایی، علی بن محمد؛ ریاض المسائل؛ 2ج، چ1، قم: آل البیت : لإحیاء التراث، 1404ق.
- طیب، سیدعبدالحسین؛ أطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ 4ج، چ1، قم: حوزه مدرسین حوزه علمیه قم، [بی‌تا].
- عاملی، یاسین عیسی؛ الاصطلاحات الفقهیة فی الرسائل العملیة؛ 1ج، چ1، بیروت: دار البلاغة، 1413ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف؛ تحریرالأحکام علی مذهب الإمامیة؛ 2ج، چ2، قم: انتشارات الإمام الصادق 7، 1420ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف؛ تذکرة الفقهاء؛ 22ج، چ1، قم: مؤسسة آل البیت : لإحیاء التراث، 1414ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف؛ قواعد الأحکام؛ 3ج، چ1، قم: المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، 1413ق.
- عمید زنجانی، عباسعلی؛ آیات الأحکام؛ 1ج، چ2، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی، 1382.
- فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله؛ کنز العرفان فی فقه القرآن؛ 2ج، چ4، تهران: انتشارات مرتضوی، 1373.
- فقیه، محمدتقی؛ قواعد الفقیه؛ 1ج، چ1، بیروت: انتشارات دار الأضواء، 1407ق.
- فیض‌کاشانی، محمد بن شاه مرتضی؛ مفاتیح الشرائع؛ 2ج، چ1، تهران، مدرسه شهید مطهری، 1395.
- قراچه‌داغی، محمدعلی بن احمد؛ صیغ العقود و الإیقاعات؛ 1ج، چ1، قم: انتشارات شکوری، [بی‌تا].
- کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی؛ 15ج، چ1، قم: مؤسسه دار الحدیث، 1387.
- کیان مهر، مهدی و احمد نصیری؛ «بررسی عقد ابضاع از منظر فقه و حقوق خصوصی ایران»، سومین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بینالمللی حقوق و علوم سیاسی؛ تهران، 1399.
- گرامی، محمدعلی؛ المعلقات علی العروة الوثقی؛ 4ج، چ1، قم: انتشارات توحید، 1415ق.
- محقق کرکی، علی بن حسین؛ جامع المقاصد فی شرح القواعد؛ 14ج، چ1، قم: لإحیاء التراث، 1414ق.
- مدرسی، محمدرضا؛ البیع؛ 3ج، چ2، قم: انتشارات دار التفسیر، 1393.
- مروج، حسین؛ اصطلاحات فقهی؛ 1ج، چ3، قم: انتشارات بخشایش، 1379.
- مشکینی اردبیلی، علی؛ التعلیقة الاستدلالیة علی العروة الوثقی؛ 3ج، چ1، قم: سازمان چاپ و نشر، 1392.
- مظاهری، حسین؛ توضیح المسائل؛ 3ج، چ2، اصفهان: مؤسسه فرهنگی مطالعاتی الزهراء، 1389.
- مغنیه، محمدجواد؛ فقه الإمام الصادق 7؛ 2ج، چ1، [بی‌جا]: انتشارات مؤسسه انصاریان، 1421ق.
- موسوی اردبیلی، عبدالکریم؛ فقه المضاربة؛ 1ج، چ1، قم: جامعة المفید مؤسسة النشر، 1379.
- موسوی بجنوردی، محمد؛ قواعد فقهیه؛ 7ج، چ3، تهران: تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1379.
- موسوی سبزواری، عبدالاعلی؛ مهذب الأحکام؛ 30ج، چ1، قم: السید السبزواری، 1413ق.
- نجفی خمینی، محمدجواد؛ تفسیر آسان؛ 2ج، چ1، قم: دفتر مطالعات و تحقیقات علوم اسلامی، [بی‌تا].
- نجفی، محمدحسن بن باقر؛ معجم فقه الجواهر، 6ج، چ1، بیروت: دار الغدیر للطباعه، 1417ق.
- ندری، کامران؛ «قانون بانکداری بدون ربا در لوایح دوگانه بانک مرکزی نیازمند اصلاحات ساختاری»، نشریه تازه‌های اقتصاد؛ ش150، 1395.
- نراقی، مهدی بن ابی‌ذر؛ انیس التجار؛ 1ج، چ1، قم: بوستان کتاب، 1383.
- هاشمی شاهرودی، محمود؛ فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت :؛ 6ج، چ2، قم: دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت :، 1382.
- یزدی، محمدکاظم؛ العروة الوثقی؛ 2ج، چ1، قم: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1409ق.
Keywords