ORIGINAL_ARTICLE
ضرورت مصرف کالاهای داخلی در پرتو اندیشههای مقام معظم رهبری
یکی از پربسامدترین مؤلفههای الگوی مصرف مطلوب در بیانات رهبری، مصرف محصولات داخلی است؛ بهطوریکه تأکید کردند مردم و همه کسانی که علاقهمند به ایران هستند نباید کالاهای خارجی را که مشابه داخلی دارد، استفاده کنند. در استفتائات نیز تصریح کردهاند که این یک توصیه ساده نیست هرچند فتوای شرعی نیز محسوب نمیشود. البته این موضوع با آموزههای اقتصاد کلاسیک و آزادی انتخابهای افراد از یکسو و حقوق مصرفکنندگان در اسلام، از سوی دیگر مغایرت دارد. در تاریخ اسلام هم فتوای فقهی خاصی جز از سوی برخی از علمای مشروطیت در این مورد دیده نمیشود. با توجه به مطالب فوق سؤال اصلی این است که مبنای فقهی و اقتصادی تأکیدات رهبری و علمای مشروطیت بر ضرورت مصرف کالاهای داخلی و پرهیز از مصرف تولیدات خارجی دارای مشابه داخلی چیست؟ آیا میتوان ردپایی از آن در منابع اسلامی یافت یا صرفاً توصیهای مبتنی بر شرایط خاص کشور ماست؟ روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و با اقتباس از روش نظریه تاریخی دادهبنیاد است که از میان اسناد مکتوب مقام معظم رهبری و اسناد تاریخی مشروطیت که دو قرن اخیر را پوشش میدهد جستوجو میکند. بررسی و تحلیل بیش از بیست سند تاریخی از علمای مشروطیت و تاریخ معاصر ایران و بیانات مقام معظم رهبری نشان میدهد که اندیشه ضرورت عدم مصرف کالاهای خارجی و ترویج مصرف تولیدات ملی، بر چهار مبنای فقهی ـ اقتصادیِ ملیت، نفی سبیل، منع تشبّه به کفار و تقویت اقتصاد ملی استوار است.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32154_aea9a220395d4b60aef75e15da9c35df.pdf
2018-07-23
5
34
مقام معظم رهبری
مصرف کالاهای داخلی
مبانی فقهی و اقتصادی
نفی سبیل
علمای مشروطیت
ملیگرایی
سیدحسین
میرمعزی
h.mirmoezi@gmail.com
1
پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی- معاون آموزش
AUTHOR
علی اکبر
کریمی
karimiisu@gmail.com
2
دانش آموخته رشته معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام و دانشجوی دکتری پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
LEAD_AUTHOR
آشنا، حسامالدین و مهدی قضاویزاده؛ «مکتب علمی امام جعفر صادق7 به سوی یک مدل دادهبنیاد»، مبانی و روش اندیشه علمی امام صادق7؛ به کوشش احمد پاکتچی؛ چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1391.
1
ابنبابویه (شیخ صدوق)، محمد بن على؛ من لا یحضره الفقیه؛ ج4، چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق.
2
ابوالحسنی، علی؛ فراتر از روش آزمون و خطا: زمانه و کارنامه آیتالله العظمی آقا سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی;؛ چ1، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۹.
3
بجنوردى، سیدمحمد بن حسن موسوى؛ قواعد فقهیه؛ ج1، چ3، تهران: مؤسسه عروج، 1401ق.
4
بهمنی، مهرزاد؛ «بررسی میزان ملیگرایی مصرفی، اعتماد به تبلیغات و تمایل به مصرف کالاهای داخلی در بین شهروندان 28 کشور»، فصلنامه پژوهشهای ارتباطی؛ س19، ش3، 1391.
5
جلائیاننیا، علیاکبر و همکاران؛ «حمایت از تولیدات ملی و قاعدة نفی سبیل»، فصلنامه پژوهشهای اجتماعی اسلام؛ س23، ش2، 1394.
6
جمعى از مؤلفان؛ مجله فقه اهلبیت: (فارسى)؛ ج15، چ1، قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهلبیت:، [بیتا].
7
حر عاملی، محمد بن حسن؛ املالآمل؛ بغداد: انتشارات مکتبه اندلس، [بیتا].
8
حرانى، ابنشعبه حسن بن علی؛ تحف العقول عن آل الرسول6؛ قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ۱۴۰۴ق.
9
10. حقیقی، محمد و ماشاءالله حسینزاده؛ «مقایسه میزان تمایل به مصرف کالاهای داخلی در تهران با سایر مناطق جهان و بررسی پیامدهای آن بر ارزیابی و ترجیح محصولات»، فصلنامه پژوهشهای مدیریت در ایران؛ س13، ش4، 1388.
10
11. خیراندیش، مهدی و حاجیه رجبی فرجاد؛ «تدوین استراتژیهای آموزشی و فرهنگی جهت ارتقاء مصرف تولیدات ملی»، فصلنامه آموزش در علوم انتظامی؛ س2، ش3، 1393.
11
12. دهقاننژاد، مرتضی؛ «موانع توسعهیافتگی ایران از نظر حاجآقا نورالله اصفهانی»، مجموعه مقالات نخستین همایش تبیین آراء و بزرگداشت هشتادمین سالگرد نهضت آیتالله شهید حاجآقا نورالله اصفهانی؛ اصفهان: انتشارات سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان، 1384.
12
13. سلطانی، ابراهیم و داور ونوس؛ «بررسی علل عمده گرایش مصرفکنندگان ایرانی به محصولات خارجی»، فصلنامه دانش مدیریت؛ ش31و32، 1374 و 1375.
13
14. صدر، محمدباقر؛ اسلام راهبر زندگی؛ ترجمه مهدی زندیه؛ چ1، قم: دارالصدر، 1393.
14
15. عاملی، محمد بن حسن؛ املالآمل؛ بغداد: انتشارات مکتبه اندلس، [بیتا].
15
16. ــــــــ؛ وسائلالشیعة، چ1، قم: مؤسسه آلالبیت:، 1409ق.
16
17. قاسمی، حسن و همکاران؛ «بررسی عوامل مؤثر بر کشورگرایی مصرفکننده»، فصلنامه چشمانداز مدیریت بازرگانی؛ ش11، 1391.
17
18. لاری، شیخ عبدالحسین؛ حاشیه بر احکام قانون اداره بلدیه، مجموعه رسائل؛ چ1، تهران: بنیاد معارف اسلامی، 1418ق.
18
19. مطهرى، مرتضی؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهرى؛ ج20، برگرفته از نرمافزار مجموعه آثار شهید مطهری، قم: مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى نور.
19
20. مقام معظم رهبری؛ ابلاغ سیاستهای کلی اشتغال، 28/4/1390.
20
21. ــــــــ؛ بیانات پس از بازدید از سازمان صداوسیما، 28/2/1383.
21
22. ــــــــ؛ بیانات در اجتماع کارگران کارخانجات تولیدی داروپخش، 10/2/1391.
22
23. ــــــــ؛ بیانات در اجتماع مردم اسفراین، 22/7/1391
23
24. ــــــــ؛ بیانات در جلسه تبیین سیاستهای اقتصاد مقاومتی، 20/12/1392.
24
25. ــــــــ؛ بیانات در حرم رضوی در آغاز سال 1391، 1/1/1391.
25
26. ــــــــ؛ بیانات در حرم مطهر رضوی، 1/1/1393.
26
27. ــــــــ؛ بیانات در خطبههای نماز جمعه، 9/7/1378.
27
28. ــــــــ؛ بیانات در دیدار جمعی از پیشکسوتان جهاد و شهادت و خاطرهگویان دفتر ادبیات و هنر مقاومت، 31/6/1384.
28
29. ــــــــ؛ بیانات در دیدار جمعی از روحانیون، 14/12/1370.
29
30. ــــــــ؛ بیانات در دیدار جمعی از کارگران و معلمان، 13/2/1373.
30
31. ــــــــ؛ بیانات در دیدار جمعی از کارگران، 7/2/1390.
31
32. ــــــــ؛ بیانات در دیدار جمعی از معلمان و پرستاران و کارگران، 9/2/1388.
32
33. ــــــــ؛ بیانات در دیدار جمعى از کارگران سراسر کشور، 9/2/1394.
33
34. ــــــــ؛ بیانات در دیدار دانشگاهیان سمنان، 18/8/1385.
34
35. ــــــــ؛ بیانات در دیدار رئیسجمهور و اعضای هیئت دولت، 5/6/1382.
35
36. ــــــــ؛ بیانات در دیدار رئیسجمهوری و اعضای هیئت دولت، 6/6/1390.
36
37. ــــــــ؛ بیانات در دیدار کارگران و فعالان بخش تولید کشور، 7/2/1392.
37
38. ــــــــ؛ بیانات در دیدار کارگران، 8/2/1395.
38
39. ــــــــ؛ بیانات در دیدار کارگزاران نظام، 27/5/1389.
39
40. ــــــــ؛ بیانات در دیدار کارگزاران نظام، 3/5/1391.
40
41. ــــــــ؛ بیانات در دیدار مردم آذربایجان، 29/11/1393.
41
42. ــــــــ؛ بیانات در دیدار اساتید دانشگاههای خراسان شمالی، 20/7/1391.
42
43. موسویان، سیدعباس و حسن بهاری؛ «مدل قیمتگذاری بازار کالا و خدمات در اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی؛ ش4و5، 1392.
43
44. منتظری، حسینعلی؛ مبانی فقهی حکومت اسلامی؛ قم: مؤسسه کیهان، 1409ق.
44
45. میرجلیلی، علیمحمد و همکاران؛ «وطندوستی از دیدگاه قرآن و روایات»، فصلنامه کتاب قیم؛ س2، ش5، 1391.
45
46. نجفی، موسی؛ اندیشه تحریم و خودباوری تحلیل متون و اسناد تاریخی اقتصاد مقاومتی در تاریخ تحولات سیاسی ایران؛ چ1، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1391.
46
47. نورى، میرزاحسین؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ بیروت: مؤسسه آلالبیت:، 1408ق.
47
Heilmann, Kilian; "Does Political Conflict Hurt Trade? Evidence from Consumer Boycotts", Journal of International Economics;(doi: 10.1016/j.jinteco.2015.11.008), 2015.
48
Terence A. Shimp and Subhash Sharma; "Ethnocentrism: Construction and Validation of the CETSCALE", Journal of Marketing Research; Vol. 24, No. 3, 1987.
49
Shimp T.A.; "Consumer ethnocentrism: The concept and a preliminary empirical test", in Kinnear, T.C. (Ed.), Advances in Consumer Research; Provo, UT, association for Consumer Research, Vol.11, 1984.
50
ORIGINAL_ARTICLE
طراحی قرارداد انگیزه ـ سازگار کاهش مخاطره اخلاقی قراردادهای مشارکتی
بررسیها نشان میدهد که مسئله مخاطره اخلاقی ناشی از عدم گزارش صحیح سود توسط گیرنده وجوه در قراردادهای مشارکت در سود و زیان، مهمترین مسئله بانکها (تأمین مالی کننده) در عدم بهکارگیری این نوع قراردادهاست؛ بنابراین توفیق کاربرد شیوههای تأمین مالی مشارکت در سود، به حل مسائل اطلاعات نامتقارن مرتبط با استفاده از آنها بستگی خواهد داشت. تحقیق حاضر در مورد روابط طرفین در قراردادهای تأمین مالی به روش مشارکت در سود و زیان بحث نموده و ویژگیهای یک قرارداد انگیزه ـ سازگار که مسئله اطلاعات نامتقارن برخاسته در این رابطه را کنترل میکند، طرح مینماید. هدف تحقیق ارائه یک الگوی قرارداد انگیزه ـ سازگار است؛ بهگونهایکه با تأسی از آیات و روایات اسلامی، بر تشویق و پاداش در صورت ارائه اطلاعات صحیح از سوی گیرنده وجوه متکی است. برای دستیابی به هدف فوق، از یک تحلیل نظری در قالب یک مدل ریاضی استفاده و این نتیجه حاصل شد که حسابرسی تصادفی همراه با افزایش سهم سود گیرنده وجوه در صورت ارائه گزارش درست ـ به عنوان پاداش درستکاری ـ، یک ساختار انگیزشی ارائه میدهد که منجر به کاهش مسئله مخاطره اخلاقی خواهد شد.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32155_c40bd574d5feed94ca82eabd7c4ae04c.pdf
2018-07-23
35
61
تأمین مالی اسلامی
مشارکت در سود و زیان
مخاطره اخلاقی
قرارداد انگیزه ـ سازگار
ایرج
توتونچیان
iraj.toutounchian@gmail.com
1
دانشگاه الزهرا (س)
AUTHOR
مهدی
بهراد امین
m.behradamin@gmail.com
2
دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم
1
بهاروندی، احمد و سیدروحالله احمدی حاجیآبادی؛ «خطر اخلاقی و ارائه الگوی کاربردی کاهش آن در عقود مشارکتی»، جستارهای اقتصادی؛ س9، ش17، 1391.
2
توتونچیان، ایرج؛ «مقایسهای اجمالی بین هزینه فرصت سرمایه در سیستمهای ربوی و غیر ربوی»، تحقیقات اقتصادی؛ دوره 31، ش40، 1367.
3
Ahmed, H.; “Incentive-compatible profit-sharing contracts: a theoretical treatment”, in Islamic Banking and Finance: New Perspectives on Profit-Sharing and Risk; Iqbal, M. and Llewellyn, D. T., Edward Elgar Cheltenham, UK Northampton, MA, USA, 2002.
4
Alen, F. and D. Gale; Financial Innovation and Risk Sharing; Cambridge: MA, The MIT Press, 1995.
5
Al-Jarhi, M. A.; “Islamic Banking and finance: Philosophical underpinnings. Islamic Banking and Finance: Fundamentals and Contemporary Issues”, Islamic Research and Training Institue; Seminar Proceedings Nr. 47: 13/25, Brunei, 2004.
6
Bashir, A.; “Profit-Sharing Contracts and Investment under Asymmetric Information”, Research in Middle East Economics; Vol.1, 1996.
7
________; “Profit-Sharing Contracts and Investment under Asymmetric Information”, Research in Middle East Economics; No.1, 2001.
8
Chapra, M.U. and Tariqullah Khan; “Regulation and Supervision of Islamic Banks”, Occasional Paper; No.3, Jeddah, Saudi Arabia: Islamic Research and Training Institute, Islamic Development Bank, 2000.
9
Diamond, D.W.; “Monitoring and Reputation: The Choice Between Bank Loans and Directly Placed Debt”, Journal of Political Economy; No.199, 1991.
10
Freixas, X. and J. Rochet; Microeconomics of Banking; Cambridge: MA: MIT Press, 1997.
11
Gale, D. and M. Hellwig; “Incentive Compatible Debt Contracts: The One Period Problem”, Review of Economic Studies; No.52, 1985.
12
Haque, N. and Mirakhor, A.; “Optimal Profit-Sharing Contracts and Investment”, IMF Working Paper; WP/86/12, IMF, Washington, DC, 1986.
13
Khalil, Abdel-Fattah A.A., Colin Rickwood and Victor Murinde; “Evidence on Agency-Contractual Problems in Mudarabah financing operations by Islamic Banks”, in Munawar Iqbal and David T. Llewellyn (Editors), Islamic Banking and Finance; New Perspectives on Profit-Sharing and Risk, UK: Edward Elgar, Cheltenham, 2002.
14
Khan, Tariqullah; “Demand for and Supply of Mark-up and PLS Funds in Islamic Banking: Some Alternative Explanations”, Islamic Economic Studies; No.3 (1), 1995.
15
Khan, Waqar Masood; “Towards an Interest-Free Islamic Economic System”, Islamic Economics Series; No.11, Leicester, UK: The Islamic Foundation, and Islamabad, Pakistan: The International Association for Islamic Economics, 1985.
16
________; “Towards an Interest-Free Islamic Economic System”, in Theoretical Studies in Islamic Banking and Finance; Mohsin S. Khan and Abbas Mirakhor (eds), Houston, TX: The Institute for Research and Islamic Studies, 1987.
17
Lynn, Bennett; “Combining Social and Financial Intermediation to Reach the Poor: The Necessity and the Dangers”, in Strategic Issues in Microfinance; Mwangi S. Kimenyi, Robert C. Wieland and J.D.V. Pischke (eds), Aldershot, Hants, UK: Ashgate Publishing, 1998.
18
Mills, Paul S. and Presley, John R.; Islamic Finance: Theory and Practice; London: palgrave macmillan, 1999.
19
Mishkin, Frederic S.; The Economics of Money, Banking, and Financial Markets; 4th edn, New York: Harper Collins College Publications, 1995.
20
Suwailem, S. et al.; “Optimal Sharing Contracts, First Draft”, Paper Presented at the Fifth International Conference on Islamic Economics and Finance; Bahrain: Islamic finance and Sustainable Development in Muslim Countries , 2002.
21
Townsend, R.; “Optimal Contracts and Competitive Markets with Costly State Verification”, Journal of Economic Theory; No.21, 1979.
22
Wahrenburg, Mark; “Financial Contracting with Adverse Selection and Moral Hazard, Perspectives on Contract Theory”, In Firms, Markets, and Contracts; A. Picot and E. Schlicht (eds.), Heidelberg: Physika-Verlag, 1996.
23
ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی قانون زکات و ارائه راهکارهای اصلاحی
قانون زکات در سال 1390 به تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان رسید. با توجه به اهمیت زکات و نقش آن در فقرزدایی، انتظار میرود نقاط قوت و ضعف این قانون مورد مداقه قرار گرفته و سیر تکاملی خود را بپیماید. پژوهش حاضر، ضمن فهرست برخی مزایای قانون زکات، سعی دارد با روش تحلیلی ـ توصیفی، این قانون را در قالب سه محور ارزیابی کند و زمینه را برای رفع نقایص احتمالی و ارتقای آن فراهم سازد. این محورها عبارتاند از: الف) ارزیابی ساختاری: مانند ابهام در شخصیت حقوقی شورای زکات، عدم توجه الزام اعضای آن به تکلیف مشخص، ابهام در وضعیت نهادهای همسو در تداخل مسئولیتها، عدم توجه به زیرساختهایی مثل سامانه جامع اطلاعات، دستگاه نظارتی و مرجع رسیدگی به دعاوی؛ ب) ارزیابی روشی: مانند عدم تبیین مفاهیم و اهداف زکات و وظایف مؤدیان، نظام تشویقی نامتناسب و زمینهساز مفاسد، عدم توجه به الزامات سایر ادیان و مذاهب؛ ج) ارزیابی محتوایی: مانند لزوم هدفمندی کمکهای دولت، فقدان وحدت رویه اعضا در شوراهای محلی و لزوم تعیین وظایف مؤدیان.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32156_a4997579608ff4653fa9259e3546f459.pdf
2018-07-23
63
89
زکات
قانون زکات
نقد قانون زکات
مالیات
مالیاتهای منصوص شرعی
سیدمحمد کاظم
رجائی
rajaee95@chmail.ir
1
عضو هیات علمی موسسه امام خمینی
LEAD_AUTHOR
میثم
نعمتی
2
دکترای حقوق عمومی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
ابنهشام، عبدالملک؛ السیرة النبویة؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1355ق.
2
ابوالحمد، عبدالحمید؛ حقوق اداری؛ چ3، تهران: دانشگاه تهران، 1351.
3
اخلاقی، سیده معصومه و نعمتالله صفری فروشانی؛ حیات اقتصادی امامان شیعه از صلح امام حسن7 تا آغاز غیبت صغری؛ مشهد: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و بیناد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، 1393.
4
اخلاقی، محمدعلی؛ شکلگیری سازمان روحانیت شیعه؛ تهران: نشر شیعهشناسی، 1384.
5
اسدى حلّى (علامه حلی)، حسنبنیوسفبنمطهر؛ تبصرة المتعلمین فی احکام الدین؛ تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1411ق.
6
ــــــــ؛ تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة؛ قم: مؤسسه امام صادق7، 1420ق.
7
ــــــــ؛ تذکرة الفقهاء؛ قم: مؤسسه آلالبیت:، [بیتا].
8
ــــــــ؛ قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق (الف).
9
ــــــــ؛مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق (ب).
10
10. ــــــــ؛ منتهی المطلب فی تحقیق المذهب؛ مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة، 1412ق.
11
11. ــــــــ؛ نهایة الاصول؛ تحقیق ابراهیم بهادری؛ قم: مؤسسه امام صادق7، 1426ق.
12
12. اسماعیلپور، مهدی؛نهادهای مالی زکات در کشورهای اسلامی و جمهوری اسلامی ایران؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1392.
13
13. امام علیبنابیطالب؛ نهجالبلاغه؛ به کوشش محمدبنحسین موسوى (سیدرضى)؛ تحقیق و تصحیح عزیرالله عطاردى؛ قم: مؤسسه نهجالبلاغه، 1414ق.
14
14. امامی، محمد؛ کلیات حقوق مالی؛ تهران: نشر میزان، 1384.
15
15. الامین، محسن؛ اعیان الشیعه؛ بیروت: دارالتعارف، 1403ق.
16
16. بخشی، لطفعلی؛ آشنایی با مالیه عمومی؛ تهران: نشر اقتصاد فردا، 1389.
17
17. بیهقی، احمدبنحسینبنعلی؛ السنن الکبری؛ بیروت: دارالفکر، [بیتا].
18
18. تمیمى مغربى، ابوحنیفه نعمانبنمحمد؛ دعائم الإسلام؛ قم: مؤسسه آلالبیت:، 1385ق.
19
19. توسلی، محمداسماعیل؛ امکانسنجی اجرای زکات در ایران؛ تهران: ستاد اقامه نماز، 1384.
20
20. جمعى از مؤلفان؛ مجله فقه اهلبیت:؛ قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامى بر مذهب اهلبیت:، [بیتا].
21
21. حر عاملى، محمدبنحسن؛ وسائل الشیعة؛ قم: مؤسسه آلالبیت:، 1409ق.
22
22. حسینی، سیدرضا؛ مقاله «بیتالمال»، دانشنامه امام علی:؛ ج7، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۸۰.
23
23. حسینی شیرازی، سیدمحمد؛ الفقه الاقتصاد؛ قم: مطبعة سیدالشهداء7، [بیتا].
24
24. حلى (ابنادریس)، محمدبنمنصور؛ السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى؛ چ2، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1410ق.
25
25. حلی (محقق حلی)، جعفربنحسن؛ شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام؛ قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1389ق.
26
26. ــــــــ؛ المعتبر فی شرح المختصر؛ قم: مؤسسه سیدالشهداء7، 1407ق.
27
27. حلى (فخر المحققین)، محمدبنحسنبنیوسف؛ إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد؛ قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1387ق.
28
28. خان جان، علیرضا؛ «پتانسیل فرار و تقلب در نظام مالیات بر ارزش افزوده»، مجله اقتصادی؛ س4، ش37 و 38، 1388.
29
29. سبحانی تبریزی، جعفر؛ خمس؛ چ4، قم: مؤسسه فرهنگی هنری مشعر، 1390.
30
30. سبزوارى، سیدعبدالأعلى؛ جامع الأحکام الشرعیة؛ چ9، قم: مؤسسه المنار، [بیتا].
31
31. صفار، محمدجواد؛ شخصیت حقوقی؛ تهران: نشر دانا، 1373.
32
32. طباطبائی، سیدمحمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
33
33. طباطبایى حکیم، سیدمحسن؛ مستمسک العروة الوثقى؛ قم: مؤسسة دار التفسیر، 1416ق.
34
34. طباطباییفر، سیدمحسن؛ «فقها و حکومتهای جور از شروع غیبت صغرا تا ابتدای صفویه»، فصلنامه علوم سیاسی؛ س7، ش25، 1383.
35
35. طباطبایى یزدى، سیدمحمدکاظم؛ العروة الوثقى؛ چ2، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1409ق.
36
36. ــــــــ؛ العروة الوثقى مع تعلیقات الفاضل؛ قم: مرکز فقهى ائمه اطهار:، [بیتا].
37
37. طبرى، ابوجعفر محمدبنجریربنیزید؛ تاریخ الامم والملوک (تاریخ طبرى)؛ ترجمه ابوالقاسم پاینده؛ چ5، تهران: اساطیر، 1375.
38
38. طوسى، ابوجعفر محمدبنحسن؛ الخلاف؛ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407ق.
39
39. ــــــــ؛ کتاب الغیبة؛ به کوشش شیخ آقابزرگ طهرانی؛ تهران: مکتبة النینوی الحدیثة، 1398ق.
40
40. ــــــــ؛ المبسوط فی فقه الإمامیة؛ چ3، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387ق.
41
41. عاملى(شهید ثانى)، زینالدینبنعلى؛ فوائد القواعد؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1419ق.
42
42. ــــــــ؛ الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة؛ قم: داورى، 1410ق.
43
43. عاملى کرکى (محقق کرکی)، علىبنحسین؛ جامع المقاصد فی شرح القواعد؛ چ2، قم: مؤسسه آلالبیت:، 1414ق.
44
44. عکبری بغدادی (شیخ مفید)، محمدبنمحمدبننعمان؛ المقنعه؛ قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، 1413ق.
45
45. علوی، حسن؛ شیعه و حکومت در عراق؛ ترجمه محمد بنیابراهیمی؛ تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی، 1376.
46
46. قرائتی، محسن؛ تفسیر نور؛ تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، 1388.
47
47. کرمی، محمدمهدی و عسگر دیرباز؛ مقاله «عدالت اقتصادی»، دانشنامه امام علی7؛ ج7، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1380.
48
48. کلینی، محمدبناسحاقبنیعقوب؛ الکافی؛ چ4، تهران: دارالکتب الإسلامیة، 1407ق.
49
49. کیاءالحسینی، سیدضیاءالدین؛ «ملاحظات پیادهسازی مالیاتهای اسلامی»، پژوهشنامه مالیات، ش59، 1390.
50
50. لشکری، علیرضا؛ نظام مالیاتی اسلام؛ تهران: نشر پایگان، 1380.
51
51. مالکى نجفی (کاشف الغطاء)، جعفربنخضر؛ کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1422ق.
52
52. مجلسی اصفهانى، محمدباقربنمحمدتقى؛ بحار الأنوار؛ چ2، بیروت: مؤسسة الطبع و النشر، 1403ق.
53
53. مقدسى، مطهربنطاهر؛ آفرینش و تاریخ؛ ترجمه محمدرضا شفیعىکدکنى؛ تهران، آگه، 1374.
54
54. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران؛ تفسیر نمونه؛ چ36، تهران: دارالکتب الاسلامیة، 1387.
55
55. ــــــــ؛ دائرةالمعارف فقه مقارن؛ قم: انتشارات مدرسة الإمام علی7، 1427ق.
56
56. منتظرى نجفآبادى، حسینعلى؛ دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة؛ چ2، قم: نشر تفکر، 1409ق (الف).
57
57. ــــــــ؛ کتاب الزکاة؛ چ2، قم: مرکز جهانى مطالعات اسلامى، 1409ق (ب).
58
58. موسوى خمینى، سیدروحاللّه؛ تحریرالوسیلة؛ قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، [بیتا].
59
59. الناس، محمدبنسید؛ عیون الأثر؛ تحقیق ابراهیم محمد رمضان؛ بیروت: دار القلم، 1414ق.
60
60. نجفى، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام؛ چ7، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1404ق.
61
61. همدانى، آقارضا ابنمحمدهادى؛ مصباح الفقیه؛ قم: مؤسسة الجعفریة لإحیاء التراث و مؤسسة النشر الإسلامی، 1416ق.
62
62. هیربد، علی؛ مسائل اقتصادی اسلام؛ [بیجا]: شرکت سهامی طبع کتاب، 1352.
63
Imran Ashraf Toor and ABU Nasar; "Zakat as a social safety net: Exploring the Impact on Household Welfare in Pakistan",Pakistan Economic and Social Review; Department of Economics, University of the Punjab, Vol. 42, No. 2/1, 2004.
64
ORIGINAL_ARTICLE
امکانسنجی فقهی ضمانت طرحهای بازنشستگی با مشارکت معین
طرحهای بازنشستگی با مزایای معین در حال حاضر با مشکلات و مسائل جدی مواجهاند که بقای آنها را دچار تهدید و منافع اعضا را با ریسک قابل توجهی روبهرو نموده است؛ ازاینرو در بسیاری از کشورهای دنیا از طرحهای بدیل همچون طرحهای بازنشستگی با مشارکت معین استفاده میشود. ازآنجاکه سرمایهگذاری در این نوع طرحها بسته به میزان درجه ریسکگریزی اعضا و با هماهنگی خود آنان صورت میپذیرد، بر خلاف طرحهای با مزایای معین که ریسک سرمایهگذاری بر عهده بانی یا کارفرماست در طرحهای با مشارکت معین، ریسک سرمایهگذاری بر عهده اعضای طرح میباشد. ازآنجاکه در برخی کشورها برای تضمین این نوع طرحهای بازنشستگی اقداماتی انجام شده است، هدف از انجام این تحقیق «امکانسنجی فقهی ضمانت طرحهای بازنشستگی با مشارکت معین در نظام بازنشستگی کشور» با استفاده از روش تحقیق الگوی اجتهاد چندمرحلهای میباشد. یافتههای تحقیق درباره تضمین اصل و سود سرمایهگذاری طرحهای بازنشستگی با مشارکت معین، اشاره به جواز تضمین اصل سرمایه یا همان آورده اعضای طرح بازنشستگی توسط خود صندوق بازنشستگی یا شخص ثالث دارد که البته چنانچه این تضمین از سوی شخص ثالثی همچون صندوق ضمانت بازنشستگی باشد، ترجیح دارد.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32157_056798c0b46ca81f0a12f080bcb65165.pdf
2018-07-23
91
118
صندوق ضمانت بازنشستگی
طرح بازنشستگی با مشارکت معین
ضمانت
فقه امامیه
سید عباس
موسویان
samousavian@yahoo.com
1
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
AUTHOR
محمد
صفری
msafari64@yahoo.com
2
دانشگاه امام صادق علیه السلام
LEAD_AUTHOR
اسکندری، حمید، حسین پیرایش شیرازینژاد و سولماز باطبی؛ مطالعه سازوکار صندوقهای بازنشستگی اختیاری؛ تهران: مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران، 1394.
1
اکبرپور روشن، نرگس و حسام نیکوپور؛ برگشت از خصوصیسازی نظامهای بازنشستگی (تجربه آرژانتین، بولیوی، شیلی و مجارستان)؛ تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1395.
2
جلیلی، طیبه؛ طرحهای بازنشستگی خصوصی؛ چرایی، چگونگی، پاسخ به سؤالات اساسی؛ تهران: واحد تحقیقات و مطالعات بیمهای واحد حسابرس صندوق بازنشستگی کشوری، 1389.
3
چهارمحالی، حسن؛ «امکانپذیری ایجاد صندوق بازنشستگی خصوصی در ایران با مطالعه چند کشور منتخب»؛ پایاننامه دوره کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی;، 1388.
4
حر عاملی، محمد؛ تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه؛ قم: مؤسسه آل البیت، جلد 18 و 19، 1409ق.
5
خامنهای، سیدعلی؛ استفتائات آیتالله خامنهای به زبان فارسی؛ تهران: انتشارات الهدی، 1381.
6
خبرگزاری بسیج؛ «سرویس خبری بانک و بیمه»؛ 17/02/1395 (http://basijpress.ir/fa/print/75549).
7
روغنی زاده، مصطفی؛ تحلیل ریاضی بر وضعیت صندوقهای بازنشستگی ایران و طراحی سیستم بهینه برای صندوقهای یادشده؛ تهران: انتشارات صحفی، 1384.
8
زادهغلام، زهرا؛ سالمندشدن جمعیت و اصلاحات سیستمهای بازنشستگی؛ تهران: واحد تحقیقات و مطالعات بیمهای واحد حسابرسی صندوق بازنشستگی کشوری، 1389.
9
10. سعدی، حسینعلی و رضا میرزاخانی؛ «صحت بیمه عمر در عرض عقود مستقل فقهی»، پژوهشنامه بیمه؛ ش111، 1392.
10
11. عسگری، محمدمهدی و حمیدرضا اسمعیلی گیوی؛ «تحلیل نظری ساختار بیمههای عمر در نظام تکافل و بیمه متعارف»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ ش32، 1388.
11
12. علوی رضوی، سیدیحیی؛ «شرط ضمان عامل در قرارداد مضاربه»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ س9، ش33، 1388.
12
13. قاسمی وانانی، زهرا و طیبه جلیلی؛ صندوقهای ضمانت مزایای بازنشستگی؛ تهران: واحد تحقیقات و مطالعات بیمهای واحد حسابرسی صندوق بازنشستگی کشوری، 1389.
13
مکارم شیرازی، ناصر؛ پایگاه اینترنتی آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی؛ .(http://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=480&mid=14586)
14
15. موسویان، سیدعباس و رسول خوانساری؛ «اجتهاد چندمرحلهای روش پژوهش استنباط مسائل فقه اقتصادی»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ س16، ش63، 1395.
15
16. نائینی، میرزا محمدحسین؛ منیة الطالب فی حاشیه المکاسب؛ ج2، تهران: المکتبه المحمدیه، 1373ق.
16
17. یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی؛ ج2، چ8، قم: منشورات دار التفسیر، 1428ق.
17
Blake, David; Pension finance; Chichester: John Wiley & Sons Ltd, 2006.
18
Broeders, Dirk; Chen, An; "Pension Benefit Security: A Comparison of Solvency Requirements, a Pension Guarantee Fund, and Sponsor Support", In Journal of Risk and Insurance;No.80 (2), 2013.
19
Chen, An. & Clever, Simona; "Optimal supervisory rules for pension funds under diverse pension security mechanisms", In Eur. Actuar. J.;No.5 (1), 2015.
20
Manjoo, Faizal Ahmad; "The UK legal reforms on pension and the opportunity for Islamic pension funds", In J Islamic Acc and Bus Res;No.3 (1), 2012.
21
Stewart, Fiona; "Benefit Security Pension Fund Guarantee Schemes", OECD Working Papers on Insurance and Private Pensions; No5, 2007.
22
Tashakkori, A. & Teddlie, C.; Handbook of Mixed Methods in Social & Behavioral Research; Thousand Oaks: Sage, 2010.
23
World Bank; Guarantees. Counting the cost of guaranteeing defined contribution pensions; Washington, DC: World Bank Pension Reform Primer Series, 2005, Available online at https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/11239.
24
ORIGINAL_ARTICLE
بسته مدیریتی عوامل کلان ریسک اعتباری در بانکداری بدون ربا
تشدید ریسک اعتباری و افزایش حجم مطالبات معوق نظام بانکی در سالهای اخیر، باعث ایجاد بحران بالقوه در نظام بانکداری بدون ربای ج.ا.ا شده است. لازم است پیش از بروز و بالفعلشدن بحرانهای اجتماعی و اقتصادی در سطح کشور برای آن چارهاندیشی لازم صورت گیرد و راهکارهای متناسب با اقتضائات بومیکشور ارائه گردد. در این پژوهش مجموعه راهکارهای موجود در سیستم بانکی که جهت مواجهه با عوامل کلان مؤثر بر تشدید ریسک اعتباری استفاده میشوند، برشماری شده و سپس با راهکارهای پیشنهادی تکمیل گردیدند. در ادامه معیارهای مورد نیاز جهت مطلوب و کاربردیبودن یک راهکار در نظام بانکداری بدون ربای ج.ا.ا تبیین شده و تمامی این راهکارها با استفاده از روش تحلیلی توصیفی بر اساس معیارهای راهکار مطلوب، یعنی شرعیت و قانونیبودن و بازدارندگی و غیره مورد بررسی قرار گرفته و درنهایت بسته مدیریتی پیشنهادی جهت استفاده در نظام بانکی کشور که از نظر معیارهای فوق مورد تأیید مدیران عامل بانکهای کشور قرارگرفته است، ارائه شد؛ بهگونهایکه برای هر یک از عوامل کلان یک یا چند راهکار متناسب با ماهیت آن عامل ارائه شده است.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32158_ceeba3841d98af98ac54482762e0b992.pdf
2018-07-23
119
153
بانک
ریسک اعتباری
عوامل کلان
مالی اسلامی
مدیریت ریسک
نکول
احسان
ذاکرنیا
ehsanzakernia@gmail.com
1
پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام
LEAD_AUTHOR
مجید
زین الدینی
zwineddini@yahoo.com
2
مدرس دانشکده فرماندهی و ستاد ارتش/ دانشگاه عالی دفاع ملی
AUTHOR
آقامهدوی، اصغر و سیدمحمدمهدی موسوی؛ «ریسک اعتباری در بانکداری اسلامی و امکان استفاده از تاخت نکول اعتباری جهت کنترل آن»، جستارهای اقتصادی؛ دوره5، ش9، 1387.
1
آهنگران، محمدرسول و فرشته ملاکریمیخوزانی؛ «بررسی فقهی و حقوقی وجه التزام بانکی»، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ ش40، 1390.
2
بریگام، اوجین اف، لوئیس سی گاپنسکی و فیلیپ آر دی وز؛ مدیریت مالی میانه؛ ترجمه علی پارسائیان؛ چ1، تهران: نشر ترمه، 1384.
3
خاکی، غلامرضا؛ روشتحقیق با رویکردی به پایاننامه نویسی؛ تهران: بازتاب، 1384.
4
خوانساری، رسول، محمدسجاد سیاهکارزاده و مجید اصغری؛ «بررسی فقهی امکان بهکارگیری سوآپ نکول اعتباری ورق اعتباری در مدیریت ریسک اعتباری بانکها»، دوفصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی؛ س2، ش2، 1391.
5
نظر دهمرده و زهرا کسایی؛ «ریشههای تورم در اقتصاد ایران (1338-1386)»، دوفصلنامه علمیپژوهشی جستارهای اقتصادی ایران؛ دوره 8، ش15، 1390.
6
زینالدین، مجید و احسان ذاکرنیا؛ «بررسی عوامل تشدید ریسک اعتباری و ارائه راهکارهای مناسب جهت مدیریت بحران اعتباری در نظام بانکداری بدون ربای ایران»، پژوهشکده مطالعات راهبردی؛ تهران: دانشگاه عالی دفاع ملی، 1396.
7
شعبانی، احمد و سجاد سیفلو؛ «مقایسه تطبیقی بانکداری وکالتی و مشارکتی و ارائه راهکارهای جدید»، دوفصلنامه معرفت اقتصاد اسلامی؛ ش5، 1390.
8
کاتوزیان، ناصر؛ وقایع حقوقی؛ تهران: شرکت سهامی انتشار، 1382.
9
10. گزارش سازمان حسابرسی در خصوص وضعیت مطالبات معوق بانکی کشور، 1393.
10
11. مرکز پژوهشهای مجلس، علل بروز تورم در ایران وراههای کاهش و مهار آن (مروری بر مطالعات انجام شده)، کد موضوعی 230، شماره مسلسل، 12790، گزارش کارشناسی دفتر مطالعات برنامه و بودجه بهمن ماه، 1391.
11
12. مصباحی مقدم، غلامرضا، «14 راهکار اساسی مبارزه با تورم در کوتاهمدت»، روزنامه دنیای اقتصاد، 1387.
12
13. مکارم شیرازی، ناصر؛ ربا و بانکداری اسلامی؛ تهیه و تنظیم ابوالقاسم علیاننژادی؛ قم: مؤسسه امام علی (ع)، 1376.
13
14. موسویان، سیدعباس؛ «بررسی راهکارهای حل مشکل تأخیر تأدیه در بانکداری بدون ربا»، فصلنامه علمی- پژوهشی فقه و حقوق؛ ش3، س8، 1386.
14
15. موسویان، سیدعباس و محمدمهدی موسوی بیوکی؛ «مدیریت ریسک اعتباری در بانکداری اسلامیاز طریق سوآپ نکول اعتباری»، فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ ش33، س9، 1388.
15
16. موسویان، سیدعباس و حسین میثمی؛ بانکداری اسلامی مبانی نظری تجارب عملی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، 1393.
16
17. موسوی بجنوردی، محمد؛ «مشروعیت خسارت تأخیر تأدیه»، مجله متین؛ ش19، 1382.
17
18. نظرپور، محمدنقی، فاطمه رضایی و ایوب خزایی؛ «تاثیر بحران اقتصادی جهان بر بانکداریاسلامی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی؛ س11، ش1، 1390.
18
19. نقدی، یزدان؛ «بررسی میزان اثرات ضد تورمیافزایش تولید در بخشهای مختلف صنعت، خدمات و کشاورزی»، مجله اقتصادی (پژوهشگر مدیریت)؛ 1390.
19
وحـدتیشبیری، سـیدحسن؛ «مطالعه تطبیقی خسارت تأخیر تأدیه در حقوق ایران و فقه امامیه»، فصلنامه علمی– پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ س3، ش12، 1382.
20
21. همتی، عبدالناصر و شادی محبینژاد؛ «ارزیابی تأثیر متغییرهای کلان اقتصادی بر ریسک اعتباری بانکها»، فصلنامه علمی– پژوهشی پژوهشنامه اقتصاد؛ ش6، 1388.
21
Basel Committee on Banking Supervision; Principles for the Management of Credit Risk, 1999.
22
Bofondi, Marcello & Ropele, Tiziano; “Macroeconomic determinants of bad loans: evidence from Italian banks. 89 volumes: bank of Italy occasional peper”, 2011. Available online at http://ssrn.com/abstract=1849872.
23
Christine M. Cumming & Beverly J. Hirtle; “The Challenges of Risk Management”, Diversified Financial Companies; vol.7, no.1, 2001.
24
Fabozzi, frank J. & Anson, mark J.P.; “Credit Derivatives: Instruments, Applications and Pricing”; John Wiley & Sons, 2004.
25
Ghosh, Amit; “Banking-industry specific and regional economic determinantsnon-performing loans: Evidence from US states”, Journal of Financial Stability; No.20, 2015.
26
Hassan, Kabir & Lewis, Mervyn; Handbook of Islamic banking; Cheltenham, UK, Northampton, MA: Edward Elgar (Elgar original reference), 2007.
27
Nursechafia, N., & Abduh, M.; “The susceptibility of Islamic banks’ credit risk towards macroeconomic variables”, Journal of Islamic Finance; 3 (1), 2014.
28
Ross, Stephen A., Westerfield, Randolph & Jordan, Bradford D.; Fundamentals of corporate finance; 10th ed., standard ed.; New York, NY: (The McGraw-Hill/Irwin series in finance, insurance & real estate), 2013.
29
Saunders, A. & Cornett, M.; Financial Institutaions Management A risk management approach; 8th Edition, New York, McGraw-Hill, 2011.
30
Goldstein, Morris & Turner, Philip; “Banking Crises In Emerging Economies: Origins and Policy Options”, BIS Economic Papers, No.46, 1996.
31
Klomp, J. and Haan, J. “Central Bank, independence and financial instability”, Journal of Financial Stability; Volume 5, Issue 4, 2008.
32
P. Louzis, Dimitrios, T. Vouldis, Angelos, L. Metaxas; “Vasilios: Macroeconomic & bank-specific determinants of non-performing loans in Greece: A comparative study of mortgage, business & consumer loan portfolios”, Journal of Banking & Finance; No.36, 2012.
33
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی سپردههای قرضالحسنه در نظام بانکداری بدون ربای ایران
تحقق کامل بانکداری اسلامی، غایت مطلوب نظام بانکی ایران است که برکات اقتصادی و اجتماعی فراوانی خواهد داشت. این مهم تنها با تشخیص صحیح معضلات حال و آینده و تصمیمگیری هوشمندانه جهت رفع آنها محقق میشود. در این راستا آسیبشناسی قرضالحسنه یکی از مسائل قابل تأمل و دارای اولویت محسوب میشود. این پژوهش عوامل مؤثر بر کاهش سپردههای قرضالحسنه را به عنوان مسئله اصلی تحقیق، احصا، دستهبندی و اولویتگذاری میکند. بدین منظور چارچوب تحقیق در سه فاز اصلی شامل مطالعه و مصاحبه و تحلیل عوامل، طراحی شده است. در فاز نخست با بررسی پژوهشهای این حوزه، عوامل مؤثر شناسایی و پرسشنامه تحقیق تنظیم شد. در فاز دوم در مصاحبه با خبرگان این دلایل اعتبارسنجی و مهمترین علل کاهش سهم سپردههای قرضالحسنه احصا گشت. در فاز سوم نتایج بهدستآمده با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل (Cross Impact Analysis) و بر اساس نظر خبرگان تحلیل شد و به این ترتیب عوامل پیشران، سیاستی، خطرپذیر، شاخصها و عوامل بیتأثیر تفکیک شدند. بر اساس یافتههای پژوهش، خلأهای قانونی، وجود تورم و پایینبودن سطح درآمد مردم، علل پیشران کاهش سهم سپردههای قرضالحسنه و رقابت بانکها برای افزایش سود سپردههای سرمایهگذاری و نبود اراده جدی برای گسترش قرضالحسنه از طرف مدیران بانکی نیز عوامل سیاستی مربوط به این مسئله میباشند.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32159_d63ed55fa210893873513177c1353582.pdf
2018-07-23
155
185
قرضالحسنه
بانکداری بدون ربا
آسیب شناسی
سپرده
ابوالقاسم
توحیدی نیا
a.tohidinia@ut.ac.ir
1
هیات علمی دانشکده اقتصاد تهران
LEAD_AUTHOR
وحید
فولادگر
vfouladgar@gmail.com
2
فارغ التحصیل کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه تهران
AUTHOR
ابونوری، اسماعیل؛ افسانه قاسمی تازهآبادی؛ «ارزیابی اثر ارزش افزوده قرضالحسنه بر توزیع درآمد (با استفاده از داده های پانل بین استانی)»، اقتصاد اسلامی؛ ش28، زمستان 1386.
1
اسفندیاری، ابوالفضل؛ نگاهی به صندوقهای قرضالحسنه؛ تهران: سازمان بازرسی، 1382.
2
اسلاتر ، ریچارد و همکاران؛ نواندیشی برای هزاره نوین، مفاهیم، روشهای و ایدههای آیندهپژوهی؛ ترجمه عقیل ملکیفر و همکاران؛ تهران: مؤسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، 1386.
3
حسین اسلامپور کریمی؛ «صندوقهای قرضالحسنه، آسیبشناسی، ساختار مناسب و راهکارهای اصلاحی»، بانک و اقتصاد؛ ش49، 1383.
4
اسلامی، زهرا؛ بررسی عملکرد سیستم بانکی و صندوقهای قرضالحسنه در خصوص سپردههای قرضالحسنه پسانداز و تسهیلات اعطایی قرضالحسنه (73-1368)؛ پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم بانکداری، تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران، 1375.
5
برگزیده آمارهای اقتصادی بخش بانکی و پولی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سالهای 1383 و 1393.
6
بیدار، محمد؛ «بررسی کارمزد قرضالحسنه و شیوههای محاسبه آن در بانکداری اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی؛ ش7، پاییز و زمستان 1391.
7
پیران، پرویز، «پیامدها و آثار فقر و نابرابری در ایران، فقر و جنبشهای اجتماعی در ایران»، رفاه اجتماعی؛ ش18، 1384.
8
حبیبیان نقیبی، مجید؛ «قرضالحسنه و راهبردهای توسعه اقتصادی»، نامه مفید؛ ش31، 1381.
9
10. ـــــ؛ «قرضالحسنه، نگرشی تفسیری-روایی »، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی؛ ش16، زمستان 1383.
10
11. ـــــ؛ «انتفاع، معیار ناسازگاری نهاد بانک و نهاد قرضالحسنه»، مجموعه مقالات سومین همایش دوسالانه اقتصاد اسلامی؛ تهران: انتشارات پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، 1384.
11
12. حسنزاده، علی و مهیندخت کاظمی؛ « صندوقهای قرضالحسنه، ارزیابی کارکرد در بازار پول و اعتبار کشور»، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی؛ ش16، زمستان 1383.
12
13. خان و میرآخور، مطالعات نظری در بانکداری و مالیه اسلامی؛ ترجمه محمد ضیائی بیگدلی؛ تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران، 1370.
13
14. رادمنش، غلامحسین؛ پسانداز در اقتصاد جدید؛ چ1، [بیجا]: [بینا]، 1343.
14
15. سنگه، پیتر؛ پنجمین فرمان؛ ترجمه محمد روشن؛ تهران: سازمان مدیریت صنعتی، 1382.
15
16. سهیلی، کیومرث، «مقایسه نظری کارایی بانکداری غیر ربوی در تجهیز و تخصیص منابع»، مطالعات اقتصاد اسلامی؛ ش1، 1387.
16
17. سیفلو، سجاد و خوانساری، رسول، «مشکلات و راهکارهای تجهیز منابع از طریق قرضالحسنه»، تازههای اقتصاد؛ ویژهنامه بانکداری اسلامی، 1390
17
18. شاهآبادی، ابوالفضل و طیبه خاتمی؛ «بررسی عوامل مؤثر بر خوداشتغالی در اقتصاد ایران»، پژوهشهای رشد و توسعه پایدار؛ ش45، بهار 1392.
18
19. شوارتز، پیتر؛ مبانی و اصول سناریونویسی؛ ترجمه عزیز علیزاده؛ تهران: مرکز آیندهپژوهی علوم و فناوری دفاعی، 1388.
19
20. شهرکی، مهدی، داوود بهبودی و سیمین قادری؛ «بررسی تأثیر پسانداز بر سرمایهگذاری و مصرف در ایران مدل تعادل عمومی محاسبه پذیر»، اقتصاد مقداری؛ ش26، 1389.
20
21. صدر، سیدکاظم، «آثار اقتصادی رفتار و عقد قرضالحسنه»، مجموعه مقالات ششمین همایش بانکداری اسلامی؛ تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران، 1374.
21
22. ـــــ؛ مطلوبیت و هزینه قرارداد قرضالحسنه برای تأمین مالی فعالیتهای اقتصادی؛ تهران: انتشارات موسسه عالی آموزش بانکداری ایران، 1376.
22
23. طاهر، سعید؛ «توزیع در اسلام»، درسهایی در اقتصاد اسلامی؛ ترجمه محمد رضا یوسفی؛ چ1، قم: دانشگاه مفید، 1384.
23
24. طباطبائی، سیدمحمدحسین؛ تفسیر المیزان؛ ترجمه ناصر مکارم شیرازی و سیدمحمدباقر موسوی همدانی؛ قم: بنیاد فکری علامه طباطبایی و با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجا، 1363.
24
25. طبرسی، ابیعـلی الفـضل بـن الحسین؛ مجمع البیان؛ بیروت: دارالمعرفة، 1408ق.
25
26. حرّ عاملی؛ وسائل الشیعه؛ بیروت: مؤسسه اهلالبیت، [بیتا].
26
27. عرب مازار، عباس ؛ «اندیشه جایگاه قرضالحسنه در نظام بانکی ایران»، اقتصاد اسلامی؛ سال ششم، ش22، تابستان 1385.
27
28. فرزینوش، اسدالله و احمد شعبانی؛ بررسی عقود در بانکداری اسلامی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، 1381.
28
29. قحف، منذر، «نقش اقتصادی دولت در اسلام»، درسهایی در اقتصاد اسلامی؛ ترجمه محمد تقی گیلک حکیمآبادی؛ قم: دانشگاه مفید، 1384.
29
30. قندی، محسن؛ مددکاری اجتماعی؛ تـهران: انتشارات عـطایی، 1374.
30
31. کرویتس، هلموت؛ پول، بهره، بحرانهای اقتصادی- اجتماعی؛ ترجمه حمیدرضا شهمیرادی؛ چ1، تهران: کانون اندیشه جوان، 1378.
31
32. کمیجانی، اکبر و هادوی نیا، علی اصغر؛ «درآمدی بر جایگاه قرضالحسنه در اسلام و اثرات اقتصادی آن»، نامه مفید؛ ش14، 1377.
32
33. گیدنز، آنتونی؛ جامعهشناسی؛ ترجمه منوچهر صبوری؛ تهران: نشر نی، 1376.
33
34. ماجدی، علی و حسن گلریز؛ پول و بانکداری از نظریه تا سیاستگذاری؛تهران: مؤسسه بانکداری ایران، 1373.
34
35. مجتهد، احمد و علی حسنزاده؛ پول و بانکداری و نهادهای مالی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، 1384.
35
36. محققنیا، محمدجواد؛ «بررسی جایگاه قرضالحسنه در نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران»، معرفت اقتصاد اسلامی؛ ش1، 1388.
36
37. مطهری، مرتضی؛ منطق، فلسفه؛ قم: انتشارات صدرا، 1371.
37
38. موسایی، میثم؛ ربا و کاهش ارزش پول؛ تهران: پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، 1382.
38
39. موسوی خمینی، سیدروح الله؛ تحریرالوسیله؛ ترجمه علی اسلامی؛ ج1، تهران: انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1383.
39
40. موسویان، سیدعباس؛ «طرحی برای ساماندهی صندوقهای قرضالحسنه»، اقتصاد اسلامی؛ ش16، زمستان 1383.
40
41. ـــــ؛ «ارزیابی عملکرد سپردههای بانکی در بانکداری بدون ربای ایران»، مجموعه مقالات پانزدهمین همایش بانکداری اسلامی؛ تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران، 1389.
41
42. ــــ؛ بانکداری اسلامی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، 1380.
42
43. مهرگان، نادر و الهه محسنی؛ «بررسی رابطه علی بین فقر و فساد در کشورهای در حال توسعه»، رفاه اجتماعی؛ ش46، 1391.
43
44. میرمعزی، سیدحسین، «سیستم تجهیز و تخصیص منابع در اقتصاد بدون سود»، مجموعه مقالات سومین همایش دوسالانه اقتصاد اسلامی؛ تهران: انتشارات پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، 1384.
44
45. نادری، عزتاله و مریم سیف نراقی؛ روشهای تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی (با تأکید بر علوم تربیتی)؛ تهران: نشر ارسباران، ۱۳۹۰.
45
46. نمازی، حسین؛ نظامهای اقتصادی؛ تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1374.
46
47. والینژاد، مرتضی؛ مجموع قوانین و مقررات بانکی؛ تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی، 1381.
47
48. هادوینیا، علیاصغر؛ «اوراق قرضالحسنه»، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی؛ش4، زمستان1380.
48
49. هدایتی، سیدعلیاصغر و همکاران؛ عملیات بانکی داخلی 2 (تخصیص منابع)؛بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران، ش2، پاییز 1383.
49
50. یزدانی، مریم؛ «قرضالحسنه و نقش آن در رفع نیازهای اجتماعی و اقتصادی»، مجله اقتصادی؛ ش5-6 ، 1390.
50
Blanning, Robert and Bruce Reinig; Cross-impact analysis using group decision support systems: an application to the future of Hong Kong; Elsevier Science Ltd., 1999.
51
Bunn, DW & Salo, AA , “Forecasting with scenarios”, European Journal of Operational Research; Volume 68, Issue 3, 1993.
52
Gordon,T.J. & Hayward H.; “Initial experiments with the cross impact matrix method of forecasting”, Elsevier Science Ltd, Futures; Vol.1, Issue2, December, 1968.
53
Gordon, Theodore Jay; Cross Impact Method; United Nations University Millennium Project, 1994.
54
Helmer, Olaf, “Problems in futures research: Delphi and causal cross-impact analysis”, Elsevier Science Ltd, Futures; Vol.9, Issue1, February 1977.
55
Porter, M.E.; Competitive Strategy; Free Press, New York, 1980.
56
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر تأمین مالی اسلامی بر بازار کشورهای منتخب خاورمیانه
ایجاد و توسعه روزافزون بنگاههای اقتصادی نیازمند تأمین مالی قابل ملاحظهای است که مدیران با استفاده از منابع بهدستآمده از بازارهای کسب و کار بینالمللی و داخلی برای بقا و رشد سازمان خود تلاش میکنند. هدف اصلی، بررسی و شناسایی محرک ایجاد مخربترین بحران مالی قرن و درنتیجه ایجاد یک سیستم مالی اسلامی که با فقه و شریعت اسلام سازگار و باثباتتر و فراگیر در جهت توسعه و رشد اقتصادی بازارهاست. صکوک ابزاری جدید برای تأمین مالی اسلامی میباشد که با فقه و شریعت اسلام سازگار میباشد و بسیاری از کشورهای اسلامی و غیراسلامی از آن استفاده میکنند. در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر تأمین مالی اسلامی بر رشد اقتصادی بازارها در کشورهای منتخب پرداخته شده است. برای این منظور از صکوک که ابزار جدید مالی اسلامی میباشد و دادههای آماری سالهای 2010 - 2015 و روش اقتصادسنجی دادههای تابلویی استفاده شده است. نتایج برآورد الگو نشان میدهد که صکوک تأثیر مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی بازارکسب و کار در کشورهای مورد مطالعه دارد.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32160_1de0926fe5f9b2cdacd2bffe525f9d82.pdf
2018-07-23
187
203
رشد اقتصادی بازارها
مالی اسلامی
دادههای تابلویی
حامد
فاضلی
fazeli2233@gmail.com
1
دانشگاه پیام نور
AUTHOR
آرش
نجف پور
vaporarash@yahoo.com
2
موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی راه دانش بابل
LEAD_AUTHOR
محمد
پور اسمعیل
mo.poor@yahoo.com
3
موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی نور طوبی
AUTHOR
احمدی، علی و احسان عباسپور؛ «بازاریابی اسلامی رویکردی نوین در اقتصاد جهانی»، کنفرانس بینالمللی مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی؛ دوره چهارم، ش4، 1395.
1
اکبریان، جوکار؛ «تأثیر بانکداری اسلامی بر رشد اقتصادی»، فصلنامه علمی ترویجی اقتصاد و بانکداری اسلامی؛ دوره پنجم، ش7، 1393.
2
حسنزاده، علی و اعظم احمدیان؛ «پیشبینی ظرفیت انتشار صکوک در ایران»، مجله تحقیقات مالی اسلامی، س1، ش2، 1391.
3
رجایی، سیدمحمدکاظم؛ «تقاضای بازار اسلامی در مقایسه با بازار رقابت کامل»، دو فصلنامه علمی پژوهشی جستارهای اقتصادی، س4، ش8، 1386.
4
زنجیردار، مجید و سجاد ابراهیمی راد؛ «رابطه بین شیوههای تأمین مالی و بازده سهام»، مجله مطالعات مالی؛ دوره اول، ش2، 1388.
5
ستایش، محمدحسین، علیرضا ممتازیان، مریم زارع و جواد حیاتی؛ «بررسی اثرات رقابت در بازار محصول بر هزینه تأمین مالی»، مجله دانش حسابداری؛ س6، ش23، 1394.
6
سرائی، محمدحسین؛ «تحولات بازارهای ایرانی- اسلامی (رویکردی موردی بازار یزد)»، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی؛ ش2، 1389.
7
صالحآبادی، علی؛ بازارهای مالی اسلامی؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7 1385.
8
طاهری، روبین؛ بهکارگیری روش BOT در توسعه نیروگاههای ایران؛ پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس، 1379.
9
10. فراهانی، مهدی و حسین مرزبان؛ «مدلسازی تکنولوژی صکوک در صنعت بانکداری ایران»، بیست و ششمین همایش بانکداری اسلامی، مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران، دروه اول، ش3 ، 1394،.
10
11. گجراتی، دامودار؛ مبانی اقتصادسنجی؛ ترجمه حمید ابریشمی؛ ج2، چ6، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1389.
11
12. نظرپور، اشراقی؛ «اثر بانکداری اسلامی و رشد اقتصادی بر فقر و نابرابری اقتصادی در کشورهای منتخب اسلامی»، مطالعات کمی در مدیریت، س4، ش2، 1391.
12
13. وایسر، هانس؛ مدیریت مالی اسلامی (اصول و کارکردها)؛ ترجمه مهدی صادقی و حسین محسنی؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1390.
13
Alexakis, C., Pappas, V., & Tsikouras, A.; “Hidden cointegration reveals hidden values in Islamic investments” Journal of International Financial Markets, Institutions and Money; No.46, 2017.
14
Berg, N., El-Komi, M., & Kim, J. Y.; “Market segmentation and non-uniform Shariah standards in Islamic finance”, Journal of Economic Behavior & Organization; No.132, 2016.
15
Higgis. R.C.; Analysis for Financial Management; Second edition, Japan: Toppan company, 1990.
16
Jafari, Aliakbar, and Özlem Sandıkcı; “Islamic’consumers, markets, and marketing: A critique of El-Bassiouny's (2014) The one-billion-plus marginalization”, Journal of Business Research; Volume 68, Issue 12, 2015.
17
Levin, A., Lin, C.F., Chu, C-S.J.; “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite Sample Properties”, Journal of Econometrics; No.108, 2002.
18
Manni, U. H., & Afzal, M. N. I.; “Effect of Trade Liberalization on Economic Growth of Developing Countries: A Case of Bangladesh Economy”, Journal of Business, Economics & Finance; Volume 1, Issue 2, 2012.
19
Rizvi, S. A. R., Arshad, S., & Alam, N.; “Crises and contagion in Asia Pacific—Islamic v/s conventional markets”, Pacific-Basin Finance Journal; No.34, 2015.
20
Valta, P.; “Competition and the cost of debt”, Journal of Financial Economics; 105(3), 2012.
21
ORIGINAL_ARTICLE
شرط قصد و ابراز صریح آن در قرارداد الکترونیکی از منظر فقه اسلامی
یکی از شروط صحیحبودن قراردادها وجود قصد جدی بر تحقق عقد همراه با ابراز صریح آن از سوی طرفین عقد است. این شرط در عقود حضورى پس از احراز عقل و بلوغ دو طرف قرارداد از قرائن موجود و بر اساس اصول عقلایى احراز مىگردد؛ ولی تحقق و احراز این شرط در قراردادهای الکترونیکی مشکل و با سؤالهای زیادی مواجه است؛ از قبیل اینکه با توجه به بیخبری یک طرف ایجاب از انشای قبول توسط طرف دیگر و غیرحضوریبودن آن، چگونه قصد انشای ایجاب در زمان قبول تحقق میگردد و آیا اساساً دلیل شرطیت قصد شامل قرارداد الکترونیکی میشود و در فرض شمول چگونه میتوان آن را احراز کرد؟ هر طرف عقد چگونه باید آن را ابراز کند؟ علاوه بر اینها آگهیهای الکترونیکی در این زمینه تا چه حدّ اعتبار دارد؟ این همه در حالی است که بررسی فقهی شرط قصد در قراردادهای الکترونیکی در نوشتارهای موجود کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مقاله در چارچوب فقهی و بر اساس تحلیل عرفی، شرطیت قصد و امکان تحقق آن را در قرارداد الکترونیکی بررسی کرده و پس از ارائه راه احراز قصد در این نوع قراردادها و بررسی شروط اجرای اصالت قصد در موارد عدم احراز آن و ضمن بررسی شرطیت صراحت عقد و لزوم ابراز صریح قصد توانسته است جایگاه فقهی فراخوان الکترونیکی و آگهیهای بازرگانی را در قرارداد الکترونیکی بیان کند.
https://eghtesad.iict.ac.ir/article_32161_87877a00fb878b9e22211c84ae2ba2bf.pdf
2018-07-23
205
224
قرارداد الکترونیکی
قصد عقد
فراخوان الکترونیکی
صراحت عقد
محمد علی
خادمی کوشا
khademi.50@gmail.com
1
هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پژوهشکده فقه و جقوق
LEAD_AUTHOR
آشتیانى، محمدحسنبنجعفر؛ بحر الفوائد فى شرح الفرائد (طبع جدید)؛ چ1، بیروت: موسسة التاریخ العربی، 1429ق.
1
انصارى، شیخ مرتضىبنمحمدامین؛ کتاب المکاسب؛ 6جلدی، چ1، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى، 1415ق.
2
ایروانى، علىبنعبدالحسین نجفى؛ حاشیة المکاسب؛ 2جلدی، چ1، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، 1406ق.
3
بحرانى، آلعصفور یوسفبناحمدبنابراهیم؛ الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة؛ چ1، قم: انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1405ق.
4
تسترى، اسدالله کاظمى؛ مقابس الأنوار و نفائس الأسرار؛ تکجلدی، چ1، قم: مؤسسه آلالبیت 9، [بیتا].
5
خوانساری، شیخموسی؛ منیة الطالب فی حاشیة المکاسب: تقریرات درس محقق نائینی شیخمحمد حسین؛ 2جلدی، تهران: المکتبه المحمدیه، 1373ق.
6
خویی، سیدابوالقاسم؛ مصباح الفقاهة: شرح مکاسب شیخ انصاری؛ ج6، بیروت: دارالهادی، 1412ق.
7
رشتی نجفى، میرزاحبیبالله؛ کتاب الإجارة؛ تکجلدی، [بیجا]: [بىنا]، 1311ق.
8
رهبری، ابراهیم؛ «نقش نمایندگان الکترونیکی در تشکیل قرارداد»، فصلنامه حقوق؛ دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 41، ش4، زمستان 1390.
9
10. سیورى حلّى، مقدادبنعبدالله؛ التنقیح الرائع لمختصر الشرائع؛ 4جلدی، چ1، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى- ره، 1404ق.
10
11. طوسى (شیخ طوسى)، ابوجعفر محمدبنحسن؛ الخلاف؛ 6جلدی، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1407ق.
11
12. عاملى، بهاءالدین محمدبنحسین؛ مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة؛ تکجلدی، بیروت: نشر دار الأضواء، [بیتا].
12
13. عاملى (شهید ثانى)، زینالدینبنعلى؛ الحاشیة الأولى على الألفیة؛ تکجلدی، چ1، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1420ق الف.
13
14. ـــــ؛ المقاصد العلیة فی شرح الرسالة الألفیة؛ تکجلدی، چ1، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1420ق ب.
14
15. ـــــ؛ رسائل الشهید الثانی؛ 2جلدی، چ1، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1421ق.
15
16. علامه حلّى، حسنبنیوسفبنمطهر اسدى؛ تذکرة الفقهاء؛ 14جلدی، چ1، قم: مؤسسه آلالبیت 9، 1414ق.
16
فیض کاشانی، ملامحسن؛ مفاتیح الشرایع؛ قم: مجمع الذخائر الاسلامیه 1401ق.
17
18. مامقانى، محمدحسنبن الملاعبداللّه؛ غایة الآمال فی شرح کتاب المکاسب؛ 3جلدی، چ1، قم: مجمع الذخائر الإسلامیة، 1316ق.
18
19. محقق حلّى، نجمالدین جعفربنحسن؛ المختصر النافع فی فقه الإمامیة؛ 2جلدی، چ6، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة، 1418ق.
19
20. محمدبنحسین؛ الحبل المتین فی أحکام الدین؛ تکجلدی، چ1، قم: کتابفروشى بصیرتى، 1316ق.
20
21. محمدی، مرتضی؛ انعقاد قراردادهای الکترونیکی؛ چ1، قم: دانشگاه مفید، 1393.
21
22. مراغى، سیدمیرعبدالفتاحبنعلى حسینى؛ العناوین الفقهیة؛ 2جلدی، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
22
23. نراقى، مولى احمدبنمحمدمهدى؛ عوائد الأیام فی بیان قواعد الأحکام؛ تکجلدی، چ1، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، 1417ق.
23
24. نراقى، مولى محمدبناحمد؛ مشارق الأحکام؛ تکجلدی، چ2، قم: کنگره نراقیین ملامهدى و ملااحمد، 1422ق.
24
25. همدانى، آقارضا ابنمحمدهادى؛ حاشیة کتاب المکاسب (للهمدانی)؛ تکجلدی، چ1، قم: جناب مؤلف، 1420ق.
25
26. یزدى، سیدمحمدکاظم طباطبایى؛ حاشیة المکاسب؛ 2جلدی، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1421ق.
26