TY - JOUR ID - 244438 TI - اقتصاد نهاد وقف JO - اقتصاد اسلامی JA - IEC LA - fa SN - 1735-3262 AU - جهانیان, ناصر AD - عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 21 IS - 81 SP - 5 EP - 29 KW - نهاد وقف KW - اقتصاد وقف KW - اقتصاد بخش سوم KW - اقتصاد دهش KW - مالیّه اسلامی DO - N2 - با وجود اهمیت نهاد وقف در اقتصاد اسلامی و به‌رغم سابقۀ درخشان آن در تمدن قدیم اسلامی، امروزه این نهاد از منظر کارآمدی، سازمانی و مکتبی با چالش‌هایی مواجه است. مسئولان این نهاد برای حل این چالش‌ها به دنبال «طرح نظام جامع تحول اقتصادی وقف» هستند؛ اما هنوز موضوع «اقتصاد نهاد وقف» و اجزا و ابعادش به شکل علمی و دانشگاهی در دسترس حتی دست‌اندرکاران این نهاد نیست تا با شیوه‌ای علمی مسئله‌یابی کنند و به حل مشکلات آن بپردازند. اقتصاد نهاد وقف یکی از زیرمجموعه‌های اقتصاد بخش سوم است که امروزه در برخی از کشورهای پیشرفته سهمی تا حدود 10 درصد تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص داده است. متأسفانه سهم بخش سوم در اقتصاد ایران اندک است و بررسی «اقتصاد نهاد وقف» می‌تواند تا حدی توجه مردم و دولت جمهوری اسلامی ایران را به گسترش و تعمیق این بخش جلب کند. البته تبیین «اقتصاد نهاد وقف» مستلزم تبیین سه حوزه علمی «فقه وقف»، «اقتصاد بخش سوم و زیرمجموعه آن، یعنی اقتصاد دهش» و «مالیه اسلامی» است تا اولاً «الگوی مطلوب فقهی مکتبی پیشنهادی برای اصلاح نهاد وقف» به‌عنوان حوزه تمحض «پیش‌نیاز» بستر فقهی حقوقی لازم را برای خرده‌نظام اقتصادی بخش سوم فراهم کند؛ ثانیاً بررسی علمی «اقتصاد بخش سوم و زیرمجموعه آن، یعنی اقتصاد دهش» به‌عنوان حوزه تمحض «هم‌نیاز» بصیرت اقتصادی ضروری برای ورود به تحقیق را ارائه نماید و در نهایت، علم «مالیه اسلامی» به‌عنوان حوزه تمحض «پس‌نیاز» امکان کارآمدسازی اقتصاد وقف را در زمینه ابزارسازی مهیّا سازد. UR - https://eghtesad.iict.ac.ir/article_244438.html L1 - https://eghtesad.iict.ac.ir/article_244438_3f8daf57f751664c070230e63e022bd4.pdf ER -