اعتبارهای بانکی، ابزاری برای تبدیل سرمایه اجتماعی به سرمایه نقدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد اقتصاد دانشگاه تهران.

2 کارشناسی ارشد اقتصاد دانشگاه تهران.

چکیده

از آنجا که در مطالعه‌های مربوط به بانکداری بدون ربا بحث درباره کارویژه بانک یعنی خلق اعتبار اهمیت بسیاری دارد، مقاله پیش رو با هدف بحث عمیق‌تر درباره خلق اعتبار بانکی سامان‌دهی شده و طی آن شکل‌گیری سازوکار خلق اعتبار بررسی شده است.
     یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که اعتبار به عنوان سرمایه اجتماعی می‌تواند در مبادله‌ها انتقال زمانی پدید آورده و واسطه موقت مبادله شود؛ اما شکل‌گیری این اعتبار نیازمند کنش‌های متقابل مبتنی بر اعتماد است که فرایند آن زمان‌بر است. بانک با گرفتن وثیقه‌های گوناگون و تبدیل اعتماد به اطمینان، برای افراد خلق اعتبار کرده؛ سپس با پولی‌کردن این اعتبار به افراد وام می‌پردازد. در حقیقت با توجه به این سازوکار، سرمایه اجتماعی به سرمایه اقتصادی تبدیل می‌شود و واسطه موقت مبادله‌‌ها جای خود را به‌واسطه اصلی مبادله می‌سپارد.
این نوع نگاه به چگونگی شکل‌گیری بانک و فرایند فعالیت آن می‌تواند پرسش‌هایی مانند محدوده فعالیت بانک‌های خصوصی در بانکداری بدون ربا یا رابطه میان فعالیت بانکداری با تداول و تکاثر ثروت و ... را مطرح کند و سرفصل مناسبی برای مطالعه‌های عمیق‌تر درباره بانکداری اسلامی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Bank Credit as Device for Transforming Social Capital into Liquid Capital

نویسندگان [English]

  • Hasan Sobhani 1
  • Mohammad Jafarinezhad 2
چکیده [English]

Since examining the banks’ function, that is, credit creation, is of high importance in the studies regarding Riba-free banking, the present article is directed towards examining in more depth the bank credit creation, and studies the formation of credit creation mechanism.
The findings show that credit, as social capital, can cause time transfer in the exchanges and become their temporary intermediary. However, its being formed requires mutual trust-based actions, whose process is time-consuming. Requiring different kinds of security and transforming trust into credit, banks create credit for individuals, and then, monetizing the credit, pay them loans. Given this mechanism, social capital is indeed transformed into economic one, and the main intermediary of exchanges substitutes for the temporary one.
This attitude towards bank formation and its operation process may raise such issues as the realm of private banks’ activities in Riba-free banking system or banking activity’s relation with wealth’s circulation and accumulation, and provide an appropriate topic for in-depth studies in the field of Islamic banking.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Credit Creation
  • Credit in the Area of Allocation and Equipping
  • Fractional Reserve Banking
  • Riba-Free Banking
  1. آگبرن، ویلیام و مایر نیمکف؛ زمینه جامعه‌شناسی؛ چ5، تهران: افست، 1350.
  2. بیرو، آلن؛‌ فرهنگ علوم اجتماعی؛ ترجمه دکتر باقر ساروخانی؛ چ1، تهران: کیهان، 1367.
  3. توانایان‌فرد، حسن؛ فرهنگ تشریحی اقتصاد؛ تهران: نشر الکترونیک و اطلاع‌رسانی جهان رایانه، 1385.
  4. توتونچیان، ایرج؛ اقتصاد پول و بانکداری؛ تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی، 1375.
  5. توسلی، غلام‌عباس، «مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریات سرمایه اجتماعی»؛ نامه علوم اجتماعی، ش26، 1384.
  6. چپرا، محمدعمر؛ اسلام و چالش اقتصادی؛ ترجمه سیدحسین میرمعزی، علی‌اصغر هادوی‌نیا، احمدعلی یوسفی و ناصر جهانیان؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1384.
  7. حریری، محمدیوسف؛ فرهنگ موضوعی تشریحی علوم اقتصادی؛ تهران: اطلاعات، 1388.
  8. دلالی اصفهانی، رحیم؛ «مدل‌سازی الگوی رفتار بین نسلی از عملکرد بانکداری ذخیره جزئی با تأکید بر رهیافت موریس آله»؛ فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، ش5، 1390.
  9. رحمانی، تیمور و اسدا... فرزین‌وش؛ «درون‌زایی عرضه پول و تأثیر فشارهای هزینه‌ای بر آن در اقتصاد ایران»؛ مجله تحقیقات اقتصادی، ش56، 1379.
  10. روسدولسکی، رومن، سرمایه مارکس چگونه شکل گرفت؛ ترجمه سیمین موحد، سببتهران: نشر قطره، 1389.
  11. شریفی ثانی، مریم؛ «سرمایه اجتماعی: مفهوم‌های  اصلی و چارچوب نظری»؛ فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی،س1، ش2، 1379.
  12. شعبانی، احمد؛ پول، بهره و تورم؛ تهران: دانشگاه امام صادق7، 1387.
  13. فرجی، یوسف؛ پول، ارز و بانکداری؛ تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1390.
  14. فرهنگ، منوچهر؛ فرهنگ بزرگ علوم اقتصادی؛ تهران: البرز، 1371.
  15. فرهنگی، علی‌اکبر؛ «اعتبار یا مشروعیت در ارتباطات بین فردی»، مجله رسانه، س5، ش3، 1388.
  16. کلمن، جیمز؛ بنیادهای نظریه اجتماعی؛ ترجمه منوچهر صبوری؛ تهران: نشر نی، 1377.
  17. کورتن، دیوید؛ سرمایه‌داری فردا؛ ترجمه کامران سپهری؛ تهران: نشر پژواک، 1392.
  18. مطهری، مرتضی؛ ربا، بانک ـ بیمه؛ تهران: صدرا، 1364.
  19. معلمی، سیدمهدی؛ «دلالت آیه فیء بر قاعده فقهی نفی تداول ثروت»؛ معرفت اقتصاد اسلامی؛ س1، ش1، 1391.
  20. وثوقی، منصور و علی‌اکبر نیک‌خلق؛ مبانی جامعه‌شناسی؛ تهران: خردمند، 1376.
  21. هولسمن، یورگ گوئیدو؛ اخلاق تولید پول؛ ترجمه سیدامیرحسین میرطالبی؛ تهران: انتشارات دنیای اقتصاد، 1392.

22. Bourdieu, Pierre; ”the forms of capital”in a.h.halsey, Philip,brown,lauder weus,amy stuart (eds) education, culture, economy society, London, oxford university press, 1997.

23. Jason, soll; “a theory of mental credit”, submitted to dean jeff huang and dean Gregory hess , for senior thesis, Claremont mckenna college, 2011.

24. Lapavitsas, gostas; ”social foundations of markets, money and credit”; routledge group, londen and newyork, 2003.

25. Lin, nan,”building a network theory of social capital”; In nam lin, katern cook and Ronald s.burt, social capital: theory and research, newyork: aldine de gruyter, 1999.

26. Lin, nan; social capital:a theory of social structure and action; Cambridge university press, 2001.

27. Macdonald ,scott B.; ”a history of credit and power in the western world”; united states of America, new Brunswick, new jersey, 2004.

28. Putnam, Robert; bowling alone: the collapse and revival of American community, new york: simon and Schuster, 2000.

29. Stoop, Marina; Credit Creation and its Contribution to Financial Crises; Master Thesis for the degree of Master of Science in Management, Technology and Economics (MTEC), Submitted to ETH Zurich, 2010.