تحلیل نظری آثار مالیات تورمی بر عدالت اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

چکیده

یکی از شیوههای تأمین مالی کسری بودجه دولت در کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ایران، مالیات تورمی است که چندین دهه در حال اعمال میباشد. مقاله پیش رو در صدد است رابطه و تأثیر آن بر عدالت اقتصادی را تبیین کند. مالیات تورمی در اثر افزایش پول کاغذی مازاد بر نیاز اقتصاد پدید میآید که سبب انتقال قدرت خرید پول از مردم به دولت میشود. پرسش مطرح در اینجا اینکه آیا می‌توان گسترش بیعدالتی را پیامدی عام و فراگیر برای مالیات تورمی، صرف نظر از ویژگیهای یک جامعه در نظر گرفت. فرضیه مقاله این است که مالیات تورمی در کنار دیگر پیامدهای فراگیر، سبب گسترش بیعدالتی در جامعه میشود. نتیجه‌ای که به دست آوردیم این است که مالیات تورمی از چند راه سبب گسترش بی‌عدالتی در جامعه میشود. روش تحقیق در مقاله پیش رو در مرحله گردآوری اطلاعات، کتابخانهای، در استنتاج‌های قرآنی و روایی، تحلیل متون و در بحثهای اقتصادی تحلیلی- توصیفی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impacts of Inflation Tax on Economic Justice; A Theoretical Analysis

نویسنده [English]

  • Nasrollah Khalili Tirtashi
چکیده [English]

One of the instruments for financing government’s budget deficit in the developing countries, including Iran, is inflation tax, which has been utilized since decades ago. The present article tries to explicate its relation with and impact on the economic justice. Inflation tax is a result of the increase of paper money over the amount the economy needs, which transfers money’s purchasing power from the public to the government. The question here is whether one can regard the rise of injustice as a universal and systemic consequence of inflation tax, regardless of the particular society’s nature. The article’s hypothesis is that inflation tax, among other things, leads to the rise of injustice in the society. The findings show that it leads to the rise of injustice in some different ways. The method adopted in this article is the library one in the phase of gathering information, text analysis in the Quranic and Hadith deductions, and descriptive-analytical in the economic arguments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Budget Deficit
  • Economic Justice
  • Inflation Tax
  1. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران؛ ترازنامه بانک مرکزی، سال­های گوناگون .
  2. ــــــــ؛ نماگرهای اقتصادی؛ ش70، سه‌ماهه سوم 1391.
  3. بدوی، اسماعیل ابراهیم؛ التوزیع و النقود فی الاقتصاد الاسلامی و الاقتصاد الوضعی، کویت: مجلس النشر العلمی، 2004م.
  4. ترکمانی، عدنان خالد؛ السیاسۀ­ النقدیۀ و المصرفیۀ فی الاسلام، بیروت: مؤسسۀ الرسالۀ، 1988م.
  5. جلالی نائینی، سیداحمدرضا و رضا شیوا؛ «سیاست پولی انتظارات عقلایی تولید و تورم»، گزارش سومین سمینار سیاست­های پولی و ارزی؛ تهران: مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی، 1372.
  6. حرّ عاملی، محمدبن­حسن؛وسائل­الشیعهالیتحصیلمسائل­الشریعه؛ قم: مؤسسه آل‌البیت:، 1371.
  7. حسن‌زاده، علی؛ چهار مقاله پیرامون بانکداری مرکزی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، 1383.  
  8. حکیمی، محمدرضا؛ جامعه‌سازی قرآنی؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1378.
  9. خورشید، احمد؛ مطالعاتی در اقتصاد اسلامی، ترجمه محمدجواد مهدوی؛ مشهد: آستان قدس رضوی، 1374.
  10. دجیلی، خوله شاکر؛ بیت­المال پیدایش و تحولات آن؛ ترجمه صادق عارف؛ مشهد: آستان قدس رضوی بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۳۷۹.
  11. راغب اصفهانی؛ المفردات فی غریب القرآن؛ تهران: المکتبة­ ­المرتضویة، 1373.
  12. رحمانی همدانی، احمد؛ امیرالمؤمنین علی‌ابن‌ابیطالب7؛ ترجمه حسین استادولی؛ تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی منیر، 1367.
  13. رومر، دیوید؛ اقتصاد کلان پیشرفته؛ ترجمه مهدی تقوی؛ تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، 1388.
  14. زامل،یوسف‌بن‌عبدالله و ابن جیلانی بوعلام؛ اقتصاد کلان با نگرش اسلامی؛ ترجمه نصرالله خلیلی تیرتاشی؛ قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی;، 1378.
  15. شاکری، عباس و حسین موسوی؛ «بررسی کارایی سیستم مالیاتی در اقتصاد ایران با توجه به کشش قیمتی و وقفه مالیات»؛ فصلنامهپژوهش­هایاقتصادیایران؛ ش17، 1382.
  16. شایجی، ولید خالد؛ المدخل الی المالیة العامة الاسلامیة؛ اردن: دارالنفائس، 1425.
  17. عسکری، علی؛ «کالبدشکافی اصلاح نظام مالیاتی کشور: چالش­ها، برنامه­ها و عملکرد نظام مالیاتی»؛ فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی، س1، ش2، 1392.
  18.  قحف، منذر؛ درس­هایی در اقتصاد اسلامی؛ ترجمه محمدتقی گیلک؛ قم: انتشارات دانشگاه مفید، 1383.
  19. قلی بگلو، محمدرضا؛ «نااطمینانی تورم وپراکندگی قیمت­های نسبی در ایران»، مجله روند، ش54-55، 1386.
  20. کتابی، احمد؛ تورم علل و آثار و راه­های مقابله با آن؛ تهران: اقبال، 1378.
  21. مهربانی، وحید؛ «تأثیرپذیری طبقات اجتماعی از تورم در ایران»، تحقیقات اقتصادی، ش90، 1389.
  22. موسوی خمینی، سید روح­الله؛ صحیفه انقلاب وصیت‌نامه امام‌خمینی؛ تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368.
  23. ــــــــ؛ صحیفه نور؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی;، 1378.
  24. ــــــــ؛ کتاب­ البیع؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی;، 1379.
  25. ــــــــ؛ ولایت فقیه: حکومت اسلامی؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی;، 1385.
  26. نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ قم: مؤسسه آل‌البیت:، 1411ق.
  27. یسری احمد، عبدالرحمن؛ قضایا اسلامیه معاصرة فی النقود و البنوک و التمویل؛ [بی‌جا]: نشر الدار الجامعه، 2001م.
  28. یوسفی، احمدعلی؛ ربا و تورم: بررسی تطبیقی جبران کاهش ارزش پول و ربا؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1381.
    1. Leftwich and Sharp; Economics of Social Issues, Publications Inc, 1974.
    2. Tanzi ,V.; “Inflation, Real Tax Revenues and the Case for Inflationary Finance: Theory with an Application to Argentina”; staff paper, vol.25, 1978.