طراحی مدل حکمرانی خوب بر اساس نامه مالک ‌اشتر و مقایسه آن با اصول حکمرانی خوب بانک جهانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد دانشگاه مفید.

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته اقتصاد اسلامی دانشگاه مفید.

چکیده

حکمرانی خوب، نظریه جدیدی است که به دنبال پدیدساختن نهادهایی است که به دولت در انجام وظیفه‌های خود مبنی بر فراهم‌ساختن وضعیت بهتر و رفاه بیشتر برای مردم کمک کند. هدف اصلی تحقیق پیش رو طراحی مدل حکمرانی خوب از عهدنامه مالک اشتر با استفاده از روش داده‌بنیاد و مقایسه مؤلفه‌های حکمرانی خوب مورد نظر بانک جهانی با نتیجه‌های حاصل است. روش تحقیق این مطالعه وصفی تحلیلی بوده و برای استخراج اصول حکمرانی خوب از عهدنامه مالک اشتر، روش داده‌بنیاد استفاده شده است. نتیجه‌های مطالعه نشان داد که دیدگاه امام علی7 درباره حکمرانی خوب گرچه عنصر‌های مشترکی با نظریه حکمرانی خوب بانک جهانی داشته و هر دو حقیقت واحدی از حکمرانی خوب در نظر دارند؛ حال آنکه روش‌های رسیدن به حکمرانی خوب در دو دوره به‌ علت تفاوت‌های ساختاری هر زمان متفاوت است. افزون بر این نکته‌های مورد توجه حضرت علی7 بوده است که در بانک جهانی توجهی به آنها نشده و آن توجه به تقوا و عبودیت است و نیز حضرت علی7 دو منبع قرآن کریم و سنت پیامبر اکرم6 را به عنوان منابع مستحکم دینی برای رفع مشکل‌ها در نامه مالک اشتر معرفی می‌کنند که در بانک جهانی چنین منابعی وجود ندارد و دستورهای حکومتی آنها از عقل بشری برگرفته است که به مرور زمان نامعتبر و متغیر خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Good Governance Model on the Basis of Malik-Ashtar Letter; A Design and Comparison with the World Bank’s Good Governance Principles

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Yousefi Sheikh-Robat 1
  • Fahimeh Babaei 2
چکیده [English]

Good governance is a new theory that tries to create institutions which would help the government carry out its responsibilities in providing the public with better conditions and enhanced prosperity. The main objective of this research is to design a good governance model on the basis of Malik-Ashtar letter, using grounded theory method and comparing the results with the World Bank's good governance principles. The research method adopted here is the descriptive-analytical one, and in order to extract the good governance principles from Malik-Ashtar letter, we have used the grounded theory approach. The results show that although there are some common elements between Imam Ali’s view on good governance and the world bank’s relevant theory, and both of them consider a same truth about the subject, but, due to the structural time differences, the methods adopted in the two periods are different with each other.
Furthermore, Imam Ali (a.s.) has paid attention to some such facts as piety and devotion which the World Bank has not, and besides that, Imam Ali (a.s.), in the Letter, introduces Holy Quran and Prophet Mohammad’s tradition as two firm sources of religion in order for the problems to be solved - sources which the world bank doesn’t exploit, as its governing commands are taken from human reason and in the course of time will be variable and unreliable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • good governance
  • Malik-Ashtar Letter
  • grounded theory
  1. استریتن، پل؛ حکمرانی خوب: پیشینه و تکوین مفهوم؛ ترجمه حمیدرضا ارباب، احمد میدری و جعفر خیرخواهان؛ تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1996م.
  2. امیدی، علی؛ «حکمرانی خوب و چگونگی اداره کارآمد مناطق در ایران»؛ فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، ش24، 1389.
  3. بانک جهانی؛ نظرسنجی حکمرانی؛ ترجمه: افشین خاکباز؛ تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1999م.
  4.  برادران شرکاء، حمیدرضا؛ حکمرانی خوب کلید توسعه آسیای جنوب غربی؛ تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک، کمیته پژوهش برنامه و بودجه، 1386.
  5.  ـــــــــ و سعید ملک‌الساداتی؛ «بر اساس شاخص‌های بانک جهانی تأثیر حکمرانی خوب بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب»؛ فصلنامه راهبرد، ش49، 1387.
  6. پیمان، اخوان و مصطفی جعفری؛ «نظریه‌پردازی و آزمایش نظریه‌ها در حوزه مدیریت دانش»؛ فصلنامه مدیریت فردا، ش15-16، 1385.
  7. توماس، وینود؛ حکمرانی خوب و مبارزه با فساد؛ ترجمه عباس مخبر؛ تهران: دفتر بررسی‌های اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 2000م.
  8.  حسین‌زاده بحرینی، محمدحسین؛ بررسی تطبیقی نظریه حکمرانی خوب با آموزه‌ها و سیره حکومت امام علی7؛ تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1383.
  9.  دانایی‌فرد، حسن و همکاران؛ «تحول در رفاه ملی: آیا حکمرانی خوب نقش مهمی ایفا می‌کند؟»؛ فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های مدیریت در ایران، دوره شانزدهم، ش4، 1391.
  10. رزمی، محمدجواد و سمیه صدیقی؛ «الزامات تحقق حکمرانی خوب برای دست‌یابی به توسعه انسانی»؛ تهران: چهارمین همایش ملی اقتصاد ایران، 1391.
  11.  شاه‌آبادی، ابوالفضل و آمنه جامه‌بزرگی؛ «نظریه حکمرانی خوب از دیدگاه نهج‌البلاغه»؛ فصلنامه پژوهشنامه نهج‌البلاغه، س1، ش2، 1392.
  12. محمدعلیپور، فریده و رضا رحیمی عماد؛ «علل شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران و نظریه حکمرانی خوب: مطالعه موردی حکومت ایران در سال‌های 1332-1357»؛ مجله پژوهشنامه متین، ش 59، 1392.
  13. فاضل لنکرانی، محمد؛ آیین کشورداری از دیدگاه امام علی7؛ تقریر و تنظیم: حسین کریمی؛ ج1، چ7، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1379.
  14.  قلی‌پور، رحمت‌الله؛ «تحلیل رابطه الگوی حکمرانی خوب و فساد اداری»؛ فصلنامه مدیریت سازمانی، ش10، 1384.
  15. کایر، آنه ‌مته؛ حکمرانی (مفاهیم کلیدی)؛ ترجمه ابراهیم گلشن و علی آدوسی؛ تهران: انتشارات مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، 1386.
  16. مبارک، اصغر و زیبا آذر پیوند؛ «نگاهی به شاخص‌های حکمرانی خوب از منظر اسلام و تأثیر آن بر رشد اقتصادی»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س9، ش36، 1388.
  17.  منصوریان، یزدان؛ «گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟»؛ اصفهان: ویژه‌نامه همایش علم اطلاعات و جامعه اطلاعاتی، 1386.
  18.  مهرابی، امیر حمزه و همکاران؛ «معرفی روش‌شناسی داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی؛ ارائه یک نمونه»؛ فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت سازمانی، ش23، 1390.
  19. میدری، احمد؛ جعفر خیرخواهان؛ حکمرانی خوب، بنیان توسعه؛ تهران: دفتر بررسی‌ اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1383.
  20. نادری، محمدمهدی؛ «حکمرانی خوب، معرفی و نقد اجمالی»؛ مجله اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، ش1، 1390.

21. Allan, G.; “A critique of using grounded theory as a research method’’; Electronic Journal of Business Research Methods, Vol.2 No.1, 2003.

22. Drake, Elizabeth and Malik, Ambreen; Good Governance and the World Bank; Edited by Vivien Collingwood, Nuffield College, University of Oxford, 2001.

23. Miles, M. And Huberman, A.; Qualitative data analysis: a sourcebook of new methods; Sage London, Beverly Hills, 2002.

24. Powell, R.; "Recent trends in research: a methological essay"; Library and Information science Research, vol. 21 No.1, 1999.

25. Selden, I.; "On grounded theory with some malice"; Journal of Documentation, Vol. 61 No.1, 2005.

26. Strauss, A and Corbin, J; Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Technique (2nd Edition); Sage, Newbury Park, London, 1998.