برآورد اثر انفاق بر کاهش فقر در ایران

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد اقتصاد.

چکیده

 هدف اصلی پژوهش پیش‌رو برآورد اثر انفاق بر کاهش فقر در ایران است. در پژوهش برای انفاق از شمار موقوفه‌ها و مجموع پرداختی‌ها به کمیته امداد امام خمینی; و برای خط فقر از رویکرد نیاز‌های اساسی و برآورد هزینه سبد 2080 کیلو کالری به ازای هر نفر در روز و از متوسط قیمت آن در بین استان‌ها استفاده شده است. در این بررسی، داده‌های استانی دوره زمانی 1379 ـ 1390 به‌کار گرفته شده است. تجزیه‌وتحلیل با روش اقتصادسنجی پانل دیتا انجام شده است. یافته‌ها گویای این است که انفاق در چارچوب کمیته امداد بر کاهش فقر اثر دارد؛ اما افزایش موقوفه‌ها بر کاهش فقر اثر معنادار نداشته است. از دیگر یافته‌های پژوهش پیش‌رو رابطه مثبت و معنادار کاهش بیکاری و کاهش تورم با کاهش فقر در کشور است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Survey of Infaq's Impact on Poverty Reduction in Iran

نویسندگان [English]

  • Morteza Ezzati 1
  • Mehrdad Mahmoudian 2
چکیده [English]

Our main goal in this article is to examine Infaq's impact on poverty reduction in Iran. For measuring Infaq, we have used the number of mawqufahs and the total sum paid to Imam Khomeini Relief Foundation, and for measuring poverty line, we have used the basic needs approach and the cost of a food basket equal to 2080 kilocalories per person per day and its average price in the provinces. We have also used the data at province level for the period 2000-2009.The analyses have been done using the panel data econometric method. The findings suggest that Infaq through Relief Foundation does have an impact of poverty reduction, but the growth of the number of mawqufahs has not had a significant impact in this regard. Another finding of this research is that the reduction of unemployment and inflation has a positive significant relation with poverty reduction in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poverty
  • Infaq
  • Waqf
  • Unemployment
  • Inflation
  • Panel Data

مراجع

  1. ابوالفتحی­‌قمی، ابوالفضل؛ درآمدی بر شناخت شاخص­های نابرابری درآمد و فقر؛ تهران: مرکز آمار ایران، 1371.
  2. ابونوری، اسماعیل و آرش خوشکار؛ «اثر شاخص­های اقتصاد کلان بر توزیع درآمد در ایران»؛ مجله تحقیقات اقتصادی، ش77، 1385.
  3. ارضروم­ چیلر، نسرین؛ «ابعاد گوناگون فقر در ایران»؛ مجموعه پژوهش­های اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی، اداره بررسی­ها و سیاست‌های اقتصادی، 1384.
  4. اشرف­زاده، سیدحمیدرضا نادر مهرگان؛ اقتصادسنجی پانل دیتا؛ چ1، تهران: مؤسسه تحقیقات تعاون دانشگاه تهران، 1387.
  5. باقری‌تودشکی، مجتبی؛ «کفایت (خط فقر شریعت)، مقیاسی قوی در دست حاکم برای جلوگیری از کار کودکان»؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، س13، ش1، 1392.
  6. باقری، فریده، نیما دانش‌پرور و حسین کاوند؛ محاسبه خط فقر و شاخص­های فقر استان هرمزگان؛ تهران: گروه پژوهشی آمارهای اقتصادی، پژوهشکده­ آمار، 1388.
  7. پاکزاد، عبدالعلی؛ «مهارت غلبه بر فقر مالی در قرآن»؛ مجله پژوهش­های قرآنی، س15، ش57، 1388.
  8. خالدی، کوهسار و زورار پرمه؛ «بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی ایران (82ـ1375)»؛ مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه، س13، ش49، 1384.
  9. خداداد کاشی، فرهاد و محمد نبی شهیکی­تاش؛ «تأثیر متغیرهای کلان بر فقر در ایران رویکرد بوت استرپ در تحلیل استنتاج آماری»؛ مجله نامه مفید، ش81، 1389.
  10. خداداد کاشی و همکاران؛ اندازه­گیری شاخص­های فقر در ایران: کاربرد انواع خط فقر، شکاف فقر و شاخص فقر؛ تهران: پژوهشکده آمار، 1381.
  11. دلیری، حسن و نادر مهرگان؛ «نقش سرمایه مذهبی (اخلاق) در توسعه اقتصادی»؛ نشریه علمی ترویجی راهبرد یاس، ش21، 1389.
  12. راغفر، حسین و زهرا ابراهیمی؛ «فقر در ایران طی سال­های 1383 ـ 1368»؛ فصلنامه رفاه اجتماعی، س6، ش24، 1386.
  13. زیبایی، منصور و عبدالرسول شیروانیان؛ «بررسی اثرات متغیرهای اقتصاد کلان بر نرخ فقر شهری و روستایی در ایران»؛ فصلنامه اقتصاد کشاورزی، ج3، ش2، 1388.
  14. سبحانی، حسن و وحید مهربانی؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س7، ش27، 1389.
  15. سرافراز، پورطهماسبی و انامی؛ «نقش سرمایه مذهبی در پیشرفت اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث»؛ مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی قرآن کریم سفینه النجاه عصر، 1390.
  16. سلیمی­فر، مصطفی و جواد خزاعی؛ «موفقیت نظام تأمین اجتماعی ایران در کاهش فقر»؛ فصلنامه نامه مفید، ش51، 1384.

17. صادقی، حسین، مرتضی عزتی و علی شفیعی؛ «برآورد تابع انفاق در ایران»؛ فصلنامه پژوهش­های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، س13، ش2، 1392.

  1. عزتی، مرتضی؛ «اثر ایمان مذهبی بر رفتار مصرف‌کننده»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، ش11، 1382.

19. عزتی، مرتضی و لطفعلی عاقلی؛ «سرمایه مذهبی: ماهیت، عناصر تشکیل و آثار آن»؛ اولین همایش اقتصاد اسلامی و توسعه اقتصادی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، 1387.

  1. عزتی، مرتضی؛ «اثر سرمایه مذهبی بر مصرف»؛ مجموعه مقالات اصلاح الگوی مصرف، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388.
  2. عزتی، مرتضی و علی شفیعی؛ «برآورد اثر بازار مالی و سرمایه مذهبی بر انفاق در ایران»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س12، ش46، 1391.
  3. عزتی، مرتضی و پروانه نورمحمدلو؛ «بررسی اثر متغیرهای اقتصاد کلان بر انفاق»؛ فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، س20، ش63، 1391.
  4. عزتی، مرتضی و لیلا شهریاری؛ «ارزیابی عملکرد کمیته امداد امام خمینی; در زمینه گردآوری زکات»؛ فصلنامه پژوهشنامه مالیات، س20، ش16 (پیاپی 64)، 1391.
  5. کیاءالحسینی، سیدضیاءالدین؛ «نقش خمس و زکات در فقرزدایی و مقایسه آن با درآمدهای مالیاتی ایران»؛ فصلنامه پژوهشنامه مالیات، پیش‌شماره 2، 1385.
  6. کیاءالحسینی، سید ضیاءالدین؛ «نقش زکات فطره در فقرزدایی (مطالعه موردی: ایران 1370 ـ 1385)»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س8، ش31، 1387.
  7. مدنی، سعید؛ «فقر در ایران»؛ دوماهنامه سیاسی، راهبردی چشم‌انداز ایران، ش39، 1385.
  8. موسایی، میثم؛ «جایگاه اتفاق و خاستگاه اجتماعی ـ اقتصادی آن (مطالعه موردی: شهر بهبهان)»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س8، ش30، 1387.
  9. موسایی، میثم و یوسف کرمی؛ «بررسی نقش خمس در رفع فقر: مطالعه موردی شهر شال قزوین»؛ نشریه راهبرد توسعه، ش16، 1387.
  10. مهرگان، نادر و حسن دلیری؛ «سرمایه مذهبی یا سرمایه اجتماعی، کدام‌یک برای اقتصاد مطلوب‌ترند؟»؛ دو فصلنامه علمی تخصصی معرفت اقتصادی، ش2، 1389.
  11. میسمی، حسین؛ فقر، نابرابری درآمدی و مؤلفه­های سرمایه انسانی؛ تهران: دانشگاه امام صادق7، 1389.
اقتصاد اسلامی

دوره 14، شماره 53
بهار 1393
صفحه 31-55

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار