مبانی اخلاقی امنیت اقتصادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت‌علمی گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

چکیده

امنیت اقتصادی مبتنی بر سلسله‌ای از اصول و ارزش‌های اخلاقی است که بدون آنها این هدف مهم اقتصادی اسلام تحقق نمی‌یابد. وجود خطاها، جرائم و گناهان اخلاقی به‌نسبت فراوان در رفتارهای اقتصادی افراد، بنگاه‌های خصوصی، سازمان‌های دولتی و شبه‌دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد و حتی خیرخواه، مطالعه مبانی اخلاقی امنیت اقتصادی را ضروری می‌کند.
تحقیق پیش‌رو از نوع اکتشافی و روش تحقیق تحلیلی ـ استنتاجی است. پرسش اصلی این است که چه اصول و ارزش‌های اخلاقی مستقیم بر امنیت اقتصادی اثرگذار هستند؟ نتیجه تحقیق نشان می‌دهد که امنیت اقتصادی پایدار، عادلانه و همدلانه در صورتی تحقق می‌یابد که مجموعه ظرفیت‌ها و نظارت‌های درونی افراد، سنت‌های اخلاقی اسلامی درون جامعه و بازار، قوانین اساسی، تفصیلی و مقررات دولتی و سیاست‌های اخلاقی استنباط‌شده عملیاتی شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethical Foundations of Economic Security

نویسنده [English]

  • Nasser Jahanian
چکیده [English]

Economic security is based on a series of ethical principles and values without which this important economic goal of Islam won't be materialized. The existence of relatively abundant wrongdoings, crimes and sins regarding the ethical issues in the economic behaviors of individuals, private businesses, governmental, non-governmental and semi-governmental organizations and even charitable foundations makes studying the ethical foundations of economic security a necessary task.
The present study is of an exploratory nature and its main question is that what ethical principles and values directly affect economic security. The research method, here, is the analytical deductive one. The findings show that the stable, just and sympathetic economic security would be materialized if individuals' internal capacities and controls and Islamic ethical traditions come into operation in the society, markets, constitutions, public regulations and ethical inferred policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • economic security
  • Internal Capacities
  • Regulations
  • Policies
  1. آیتى‌، محمدابراهیم؛ تاریخ پیامبر اسلام‌؛ چ6، تهران‌: دانشگاه تهران‌، 1378.‌
  2. ابن‌شعبه حرانى، حسن؛ تحف العقول؛ قم: انتشارات جامعه مدرسین قم، 1404ق.
  3. ابن‌فهد حلى؛‌ عدة الداعی و نجاح الساعی؛ چ1، قم‌: دار الکتاب اسلامى، 1407ق‌.
  4. بابایى، احمدعلى‌؛ برگزیده تفسیر نمونه؛ چ13، تهران‌: دار الکتب الاسلامیه‌، 1382.
  5. جوادی‌آملی، عبدالله؛ تسنیم؛ تفسیر ترتیبی قرآن کریم؛ ج2 و 14، چ 1 و 2، قم: نشر اسراء، 1387.
  6. ــــــــــ؛ فلسفه حقوق بشر؛ محقق سیدابوالقاسم حسینی، چ5، قم: نشر اسراء، 1386.
  7. ــــــــــ؛ مبادی اخلاق در قرآن کریم، تفسیر موضوعی قرآن کریم؛ محقق حسین شفیعی؛ ج10، چ6، قم: نشر اسراء، 1387.
  8. جهانیان، ناصر؛ «تعریف و جایگاه امنیت اقتصادی در اسلام»؛ اقتصاد و بانکداری اسلامی، س1، ش1، 1391.
  9. حکیمى، محمدرضا؛ الحیاة؛ ترجمه احمد آرام؛ 6 جلدی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى‌، 1380.
  10. خوانسارى، جمال‌الدین محمد؛ شرح غررالحکم ‌و دررالکلم؛ چ4، تهران: انتشارات دانشگاه تهران‌، 1366.
  11. دیلمى‌، شیخ‌حسن؛ إرشاد القلوب إلى الصواب‌؛ چ1، قم: شریف رضى‌، 1412ق‌.
  12. سیدرضى؛ نهج‌البلاغة (صبحى‌صالح)؛ قم‌: موسسة دارالهجرة، [بی‌تا].
  13. شعیرى‌، تاج‌الدین؛ جامع الأخبار؛ چ1، قم: انتشارات رضى‌، 1405ق‌.
  14. شهید اول؛ الدرة الباهرة من الأصداف الطاهرة؛ ترجمه‌ عبدالهادى مسعودی؛ چ1، قم: انتشارات زائر، 1379.
  15. شیخ‌صدوق؛ التوحید للصدوق‌؛ چ1، قم‌: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1398ق.
  16. ــــــــــ؛ الخصال‌؛ چ1، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌، 1362.
  17. ــــــــــ؛ أمالی الصدوق‌؛ چ5، بیروت: اعلمى‌، 1400ق‌.
  18. ــــــــــ؛ علل الشرائع‌؛ قم: داورى‌، [بی‌تا].
  19. ــــــــــ؛ من لا یحضره الفقیه؛ قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق.
  20. طباطبایى، سیدمحمدحسین؛ المیزان فى تفسیر القرآن؛ چ5، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
  21. عطاردى،‌ عزیزالله؛ ایمان و کفر؛ تهران: انتشارات عطارد، 1378.
  22. فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمدبن‌عمر؛ مفاتیح الغیب؛ چ3، بیروت: دار احیاء التراث العربى، 1420ق.
  23. کلینى، محمدبن‌یعقوب؛ الکافی؛ تهران: دار الکتب الإسلامیه، 1365.
  24. محدث نورى، میرزاحسین؛ مستدرک الوسائل؛ قم: مؤسسه آل‌البیت:، 1408ق.
  25. محقق داماد‌ یزدى، سیدمصطفى؛ قواعد فقهى‌؛ چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، 1406ق.
  26. مرتضى عاملی، جعفر؛ ‌الصحیح من سیرة النبی الأعظم‌؛ چ4، بیروت‌: دار الهادی ـ دار السیرة، 1415ق.
  27. ‌مشکینی، علی‌اکبر؛ ترجمه احمد جنتى؛ نصایح‌؛ چ24، قم: الهادى‌، 1382.
  28. مطهرى‌، مرتضی؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهرى‌؛ تهران: صدرا، 1386.
  29. مکارم‌شیرازى، ناصر؛ تفسیر نمونه‌؛ چ1، تهران‌: دار الکتب الإسلامیه، 1374‌.
  30. منتظرى‌نجف‌آبادى، حسین‌على؛ مبانى فقهى حکومت اسلامى‌؛ ترجمه محمود صلواتى و ابوالفضل‌ شکورى، چ1، قم: مؤسسه کیهان‌، 1409ق‌.
  31. نظرپور، محمدنقی و مصطفی منتظری‌مقدم؛ «فرهنگ اعتمادساز در اندیشه دینی و نقش آن در توسعه اقتصادی»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س8، ش31، 1387.
  32. ویلبر، چارلز ک؛ «اقتصاد و اخلاق»؛ ترجمه ‌هاشم راعی؛ روزنامه دنیای اقتصاد، ش2734، سه‌شنبه 21 شهریور 1391.