نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
2 کارشناس ارشد پژوهشکده پولی و بانکی و دانشجوی دکتری مدیریت مالی دانشگاه تهران
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
The economic topics and transactions in Islamic doctrine are often of a confirmatory nature. The economic theorists develop transaction methods and instruments according to the society’s needs. Then the financial jurists examine those methods and instruments within the framework of Shariah’s principles and rules, and choose between them. The challenge faced by economic jurisprudence studies is that this topic is interdisciplinary and there is no valid research methodology in this field. On the one hand, the economic theorists don’t have sufficient proficiency in the jurisprudential complexities regarding financial instruments and they can’t infer the required Shariah-based rules, and on the other hand, these instruments are so complex that one can’t trust a simple fitwa (judgment) in which many of the aspects, details and applications of the issue have not been described.
This paper tries to provide a reliable method for inferring the economic jurisprudential issues. In this model, called multi-phase Ijtihad, after presenting a detailed analysis of the issue, the researcher examines its jurisprudential aspects. Then, after considering the views of economic jurisprudence experts on the issue and processing the information, the arguments will be summed up. In case of disagreement, the researcher exchanges views between the experts. When he gets confident, stating the critical points, he presents the issue to the Fiqh scholars in order for them to say their opinion about it, and if they approved, the final jurisprudential rule will be obtained.
کلیدواژه‌ها [English]
10. حکیم، سیدمحسن؛ مستمسک العروة الوثقی؛ ج۱، [بی‌جا]: مکتبۀ السید المرعشی;، 1404ق.
11. حلّی، جعفربن‌حسن (محقق حلّی)؛ شرایع الاسلام؛ بیروت: دارالاضواء، ۱۴۰۳ق.
12. راغب اصفهانى، حسین‌بن‌محمد؛ مفردات الفاظ القرآن؛ به‌کوشش صفوان عدنان داوودى؛ چ1، دمشق: دارالقلم، 1412ق.
13. شهید ثانی، زین‌الدین‌بن‌علی؛ مسالک الافهام؛ ج3؛ چ1، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه، ۱۴۱۴ق.
14. صدر، سیدمحمدباقر؛ دروس فی علم الاصول؛ ج1، چ2، بیروت: دار الکتب اللبنانی، مکتبة المدرسة، ۱۴۰۶ق.
15. طباطبایی، سیدمحمدحسین، بازرگان، مهدی و سیدابوالفضل موسوی مجتهد زنجانی؛ بحثی درباره مرجعیت و روحانیت؛ تهران: شرکت سهامی انتشار، ۱۳۴۱.
16. طبرسی، فضل‌بن‌حسن؛ مجمع‌البیان فى تفسیر القرآن؛ بیروت: دارالمعرفه، افست، تهران: ناصر‌خسرو، 1406ق.
17. عبداللهی، یحیی؛ «رابطه فقه حکومتی و نظام‌سازی با دولت اسلامی»؛ پایگاه تخصصی فقه حکومتی (www.fiqhehokomati.ir)، ۱۶/۱۲/۱۳۹۴.
18. غلامی، نجف‌علی و منصور میراحمدی؛ «فقه فردی و فقه حکومتی بایسته‌ها و کاستی‌ها»؛ سیاست متعالیه، س2، ش4، ۱۳۹۳.
19. فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد؛ کتاب العین؛ به‌کوشش محمدحسن بکایى؛ چ1، قم: مؤسسه نشر اسلامى، 1414ق.
20. فیومی، احمدبن‌محمد؛ المصباح المنیر فی غریب شرح الکبیر للرافعی؛ قم: انتشارات دارالرضی، [بی‌تا].
21. کاشف‌الغطاء، محمدحسین؛ کشف الغطاء؛ ج1، اصفهان: مهدوی، [بی‌تا].
22. کلینی، محمدبن‌یعقوب؛ الکافی؛ چ4، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵.
23. مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار؛ بیروت: دارالإحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
24. مرکز فرهنگ و معارف قرآن؛ دایره‌المعارف قرآن کریم، ج۲؛ چ2، قم: مؤسسه بوستان کتاب قم، ۱۳۸۳.
25. مصطفوی، حسن؛ التحقیق فى کلمات القرآن الکریم؛ چ1، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374.
26. مطهری، مرتضی؛ ده گفتار؛ چ19، تهران: انتشارات صدرا، ۱۳۸۲.
27. مظفر، محمدرضا؛ اصول الفقه؛ ج1، چ4، قم: مرکز انتشارات تبلیغات حوزه علمیه قم، ۱۳۷۰.
28. منادی، مرتضی؛ «روش کیفی در علوم اجتماعی و علوم رفتاری»؛ روش‌شناسی علوم انسانی، س12، ش۴۷، ۱۳۸۵.
29. موسوی خمینی، سیدروح‌الله؛ الخلل فی الصلاۀ؛ قم: چاپ مهر، ۱۴۰۹ق.
30. ــــــــــ؛ تهذیب الاصول؛ قم: دارالفکر، 1410ق.
31. موسویان، سیدعباس و حسین میسمی؛ بانکداری اسلامی (۱): مبانی نظری- تجارب عملی؛ تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی، ۱۳۹۳.
32. موسویان، سیدعباس؛ «بررسی فقهی ـ حقوقی قوانین مربوط به جریمه و خسارت تأخیر تأدیه در ایران»؛ فصلنامه حقوق اسلامی، س1، ش۴، ۱۳۸۴.
34. ــــــــــ؛ بازار سرمایه اسلامی (۱)؛ تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۱۳۹۱.
35. مهدوی، اصغرآقا؛ «جایگاه شناخت موضوع و روش‌های آن در فقه امامیه»؛ برگرفته از کتاب گفتارهایی در باب قرآن، فقه، فلسفه؛ به اهتمام کامران ایزدی مبارکه، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1389.
36. مؤسسه دایرۀالمعارف الفقه الاسلامی؛ کتاب فرهنگ فقه فارسی، ج5، قم: انتشارات مؤسسه دایرۀالمعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷.
37. میرمعزی، سیدحسین؛ «بورس‌بازی از نگاه فقه»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س3، ش9، ۱۳۸۲.
38. نائینی، محمدحسین؛ کتاب الصلاۀ، تقریر محمدعلی کاظمی خراسانی، ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۱ق.
39. نجفی جواهری، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام؛ ج۲۳، چ7، بیروت: دارالإحیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
40. نراقی، احمدبن‌مهدی؛ عوائد الأیام؛ قم: انتشارات بصیرتی، ۱۴۰۸ق.
41. ــــــــــ؛ مستند الشیعه؛ ج2، مشهد: مؤسسه آل‌البیت: لإحیاء التراث، ۱۴۱۵ق.
42. نوایی، علی‌اکبر؛ «موضوع‌شناسی فقهی و رابطه آن با علوم»؛ پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، ش۳۴، ۱۳۸۱.
43. نوری، نجیب‌الله؛ «به‌کارگیری روش تلفیقی (سه بُعدی) در مطالعات علوم انسانی»؛ فصلنامه پژوهش، س2، ش2، ۱۳۸۹.
44. واعظ‌حسینی، محمدسرور؛ م‍ص‍ب‍اح‌‌الاص‍ول: تقریر ع‍ن س‍م‍احۀ آیت‌الله ال‍ع‍ظم‍ی السید اب‍وال‍ق‍اس‍م ال‍م‍وس‍وی ال‍خ‍وئ‍ی؛ چ1، قم: انتشارات داورى، 14۲۳ق.
45. هاشمی، سیدمحمود؛ بحوث فی علم الاصول، تقریرات السید الشهید السید محمدباقر صدر؛ ج۲، چ1، قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیه، 1417ق.
)