طراحی روش نوین تأمین مالی خرید مسکن از طریق اوراق سلف استاندارد مسکن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه عمران، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه سمنان

2 گروه مالی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 گروه روابط بین الملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه آزاد تهران مرکز،تهران، ایران

4 مهندسی و مدیریت ساخت، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه صنعتی امیرکبیر

چکیده

صنعت ساختمان به دلایلی از جمله تأثیر آن بر رفاه جامعه، اثرگذاری بر بیش از صد صنعت، تأثیر قابل توجه بر اشتغال کشور و تولید ناخالص ملی از صنایع مؤثر محسوب می‌گردد. ابعاد صنعت حکایت از عدم توان تأمین مالی توسط دولت یا اثرات منفی ورود دولت در بخشی از تأمین مالی آن دارد. بیشتر ابزارهای موجود، متمرکز بر تأمین مالی سازنده می‌باشد. این موضوع در حالی است که به دلیل رشد قابل توجه قیمت مسکن، قدرت خرید به‌شدت کاهش یافته است؛ از سوی دیگر به دلیل مواردی از جمله عدم انطباق پرداخت‌ها با جریان نقد مورد نیاز پروژه‌های ساختمانی، صکوک نتوانسته‌ نیاز تأمین مالی این صنعت را به‌طور کامل برآورده سازد. از ابزارهای تأمین مالی جدید که مورد استقبال زیادی قرار گرفته‌ است، اوراق سلف می‌باشد. تاکنون پژوهش‌های قابل توجهی در حوزه مباحث فقهی و حقوقی این ابزار صورت گرفته است، اما خلأ تحقیق در خصوص معرفی مدل کاربردی و اجرایی این ابزار که منطبق بر ضوابط و مقررات و عرف صنعت ساختمان باشد، محسوس و مشهود است. سؤال تحقیق درباره امکان استفاده و اجرای اوراق سلف جهت تأمین مالی مسکن ـ خصوصاً خریداران ـ می‌باشد. در این مقاله با نگاه کاربردی مدل اجرایی اوراق سلف بر اساس رویکرد توصیفی ـ تحلیلی با استفاده از پیشنهاد مسکن به عنوان دارایی مبنا و مدل عملیاتی آن به‌ویژه با تأکید بر تحویل فیزیکی مسکن در سررسید که برای اولین بار در کشور توسط نویسندگان این مقاله طراحی شده است، ارائه می‌گردد. نتایج تحقیق و مقایسه آن با ضوابط و مقررات خصوصاً مصوبه کمیته فقهی، حاکی از امکان اجرایی‌شدن مدل پیشنهادی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development of New Financial Instrument for Buying House through Standard Maskan Salam Security

نویسندگان [English]

  • Rouzbeh Zahiri-Hashemi 1
  • Hanzaleh Fendereski 2
  • Hamidreza Shirzad 3
  • Seyyed Masoud Moravej-Jahromi 4
1 Faculty of engineering, University of Semnan, Smnan, Iran
2 Management faculty, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Azad uinversity, Tehran, Iran
4 Faculty of Engineering, University of amir kabir, Tehran, Iran
چکیده [English]

The construction industry is one of the most important industrial sectors due to its significant effect on the employment, family welfare and Gross national product (GNP), where more than 100 industries are directly and indirectly involved. The dimensions considered in this industry indicate the the advers effects of government interventions on housing finance or the inability of the government to cope with the problem. Also, most of the available financing instruments are focused on manufacturer financing. This is despite the fact that in recent years, due to the significant growth of housing prices, real purchasing power has fallen sharply. The introduced sukuk has not yet been able to completely meet the financing needs of the industry due to mismatching of project cash flow.
Salam security as one of the new financing instruments has been very popular. To date, numerous studies have been conducted on the salam security considering the islamic law and country’s law, but there is a research gap regarding the use of this financial instrument, especially in developing a model that complies with the Construction industry regulations. The research question was focused on using salam securities for buying house (especially buyers in salam).Therefore, the aim of this study was to develop the new financing instrument for buying house through issuing the Salam securities based on a descriptive-analytical approach especificly to deliver housing unit at the maturity. It can be used as an appropriate financial instrument in the country’s capital market to finance the housing sector. Salam security introduced in this study was focused on financing the buyer as new Islamic Financial instrument in the housing sector. The results of the study and their comparison with the rules and regulations, especially those approved by the jurisprudential committee, indicated the possibility of implementing the proposed model

کلیدواژه‌ها [English]

  • Financing Islamic Instrument
  • Sukuk
  • Maskan Salam security
  • Real Estate
  • House
  1. اسلامی بیدگلی، غلامرضا و سیدمحسن فاضلیان؛ «معرفی روش‌های تأمین مالی اسلامی مسکن»؛ دین و ارتباطات، ش25، 1384.
  2. بانک ‌مرکزی؛ «گزارش تحولات بازار معاملات مسکن شهر تهران»؛ خرداد 1400.
  3. بورس کالای ایران؛ «دستورالعمل اجرایی سلف استاندارد در بورس کالای ایران»؛ 1392.
  4. بورس کالای ایران؛ «گزارش فعالیت هیئت‌مدیره به مجمع عمومی صاحبان سهام»؛ 1399.
  5. پاک‌نیت، محمدجواد و میثم فدایی واحد؛ «طراحی مدل قیمت‌گذاری اوراق سلف با استفاده از مدل دوجمله‌ای»؛ دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، س8، ش15، 1397.
  6. تملکی، حسین و میثم احمدوند؛ «اولویت‌بندی تکنیک‌های تأمین مالی اسلامی مسکن در نظام بانکی کشور»؛ دوفصلنامه پژوهش‌های مالیه اسلام، س2، ش4، 1393.
  7. حسینی‌زاده ‌مظلومی، سیدرضا؛ «بررسی استفاده از صکوک استصناع در تأمین مالی مسکن»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق7، 1389.
  8. خوزین، علی؛ «رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر گسترش سرمایه‌گذاری بر روی صکوک با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی»؛ دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، س7، ش13، 1396.
  9. راعی، رضا و علی سعیدی؛ مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک؛ چ3، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاه‌ها (سمت)، 1387.
  10. سازمان‌ بورس ‌و اوراق‌ بهادار؛ اطلاعیه عرضه اوراق بهادار در سال 1391.
  11. سازمان بورس و اوراق بهادار؛ اطلاعیه عرضه اوراق بهادار در سال 1399.
  12. سازمان‌ بورس‌ و اوراق ‌بهادار؛ صورتجلسه کمیته تخصصی فقهی؛ جلسه شماره 214، 26/06/1399.
  13. سروش، ابوذر؛ «اوراق مشارکت رهنی بازاری نوین در تأمین مالی بانک‌ها»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س8، ش29، 1387.
  14. شیرمردی ‌احمدآباد، حسین و کامران ندری؛ «اوراق سلف موازی، ابزاری مناسب برای تأمین مالی مسکن»؛ دوفصلنامه علمی پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، س14، ش28، 1396.
  15. شیرمردی‌ احمدآباد، حسین و محمد فطانت‌فرد؛ «صکوک وکالت، ابزار مالی نوین در تأمین مالی مسکن»؛ پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالی، س2، ش2، 1399.
  16. صالح‌آبادی، علی و معصومه سعدآبادی؛ «سازوکار عملیاتی مدل تأمین مالی پروژه‌های پیمانکاری توسط اوراق سفارش ساخت (صکوک استصناع)»؛ پنجمین کنفرانس نظام تأمین مالی در ایران، 1394.
  17. عبدی‌پورفرد، ابراهیم و سیدمرتضی شهیدی؛ «ابعاد فقهی، حقوقی و مالی قراردادهای سلف در بورس»؛ پژوهشنامه حقوق اسلامی، س16، ش1، 1394.
  18. عیسوی، محمود و وهاب قلیچ؛ «صکوک سلف بانک مرکزی، ابزاری نوین برای سیاست‌گذاری پولی»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س14، ش54، 1393.
  19. فراهانی‌فرد، سعید؛ «صکوک سلف، ابزاری مناسب برای تأمین مالی و پوشش ریسک»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س9، ش33، 1388.
  20. مرکز آمار ‌ایران؛ گزیده سرشماری عمومی نفوس و مسکن؛ 1395.
  21. معصومی‌نیا، غلام‌علی و مصطفی شهیدی‌نسب؛ «بررسی فقهی و اقتصادی ابزار تأمین مالی مشارکت کاهنده»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س9، ش35، 1388.
  22. موسویان، سیدعباس؛ «اوراق سلف، ابزاری برای تأمین مالی پروژه‌های بالادستی صنعت نفت»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س10، ش39، 1389.
  23. موسویان، سیدعباس؛ بازار سرمایه اسلامی؛ چ1، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.
  24. موسویان، سیدعباس، وثوق، بلال و علی فرهادیان ‌آرانی؛ «شناخت و رتبه‌بندی ریسک‌های ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)»؛ اندیشه مدیریت راهبردی، س7، ش13، 1392.
  25. نجفی، حامد، نیک‌جو، قاسم و کامران سلمانی؛ «ارائه الگویی برای قیمت‌گذاری اوراق سلف موازی نفتی بر اساس مدل قیمت‌گذاری اختیار معامله بلک شولز»؛ مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، ش36، 1397.
  26. وزارت‌ راه‌ و ‌شهرسازی؛ طرح جامع مسکن (1396-1405)؛ 1396.

27.              Wilson, Rodney; “Innovation in the structuring of Islamic sukuk security”; Humanomics, Vol.24, No.3, 2008.