امکان‌سنجی فقهی سوآپ بدهی ـ مالکیت برای بازار سرمایه ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مشاور سرمایه گذاری/ نهادهای مالی

2 مشاوره مالی و سرمایه گذاری نهادهای مالی

3 مشاور سرمایه گذاری شرکت مشاور سرمایه گذاری ارمان اتی

چکیده

 فعالیت­های اقتصادی معمولاً دارای ریسک هستند و باید برای پوشش ریسک آنها تدابیری اندیشید. از سوی دیگر همواره کشورها و سازمان­ها از مشکلات بدهی رنج می­برند و به دنبال آن هستند تا بتوانند به نحوی بر این مشکلات غلبه کنند. یکی از این ابزارها، سوآپ بدهی ـ مالکیت است.
 سوآپ بدهی ـ مالکیت، مجموعه­ای از معاملات مالی است که به موجب آن شرکت بدهکار می­تواند تمام یا بخشی از بدهی­های خود را به صورت سهام به اعتباردهنده ارائه دهد. در مقاله پیش رو ضمن بررسی سوآپ بدهی ـ مالکیت از دید تعریف­ها، انواع، ویژگی­ها، سازوکار، کاربردها، مزیت­ها و معایب و ضرورت استفاده از این ابزار در بازار سرمایه ایران، برای نخستین‌بار بررسی فقهی این معامله انجام شده است.
 در این پژوهش به روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و پیمایشی مقطعی با پرسش از خبرگان نشان داده می‌شود که با استفاده از عقود تنزیل دین (بیع دین به نقد)، مبادله دو قرارداد و به‌کارگیری صکوک بین‌المللی می­توان مدل غربی سوآپ مذکور را مطابق با فقه امامیه بازتعریف کرد و در بازار سرمایه ایران به کار برد و سرانجام به شبهه ضرری‌بودن سوآپ مذکور در حوزه بین‌المللی پاسخ داده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Feasibility study of debt – equity swap for Iran capital market

نویسندگان [English]

  • mahdi elahi 1
  • seyyed mohammad javad mirther 2
  • ghazaleh bagherian 3
3 student
چکیده [English]

Economic activities are usually risky, and measures should think about the risk hedging. On the other hand, countries and organizations are always suffering from debt problems and they are seeking to overcome these problems in some way. One of these tools is debt- equity swap. Debt- equity swap is a collection of financial transactions in which the debtor company can provide all or part of its debt to the creditor in the form of equities. In the present paper, while reviewing the debt- equity swap from the viewpoint of definitions, types, features, mechanisms, uses, advantages and disadvantages and the necessity of using this tool in the capital market of Iran, for the first time the jurisprudential aspect  of this transaction is done.
 In this research, through descriptive-analytic and cross-sectional method by the idea of the experts we show that by using the Dayn discount contracts, the exchange of two contracts and the use of international sukuk can use the conventional model of the swap. According to Imamieh jurisprudence we redefine and use in the Iranian capital market, we finally respond to the dangers of the swap in the international arena.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Debt- Equity Swap. Bond
  • Islamic Securities
  • Contract Exchange
  1. اسماعیلی، اسماعیل؛ «اکل مال به باطل در بینش فقهی شیخ انصاری»؛ مجله فقه، ش1، 1373.
  2. انصاری، مرتضی؛ کتاب المکاسب؛ چ2، قم: الموتمر العالمی بمناسبه الذکری المثویه الثانیه لمیلاد الشیخ الانصاری، 1420ق.
  3. بهایی عاملی، محمدبن‌حسین؛ جامع عباسی؛ چ2، تهران: مؤسسه انتشارات فراهانی، 1384.
  4. ثابت، سیدعبدالحمید؛ «نگاهی به مباحث فقهی و اقتصادی تنزیل»؛ فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، س1، ش4، 1380.
  5. حر عاملی، محمدبن‌حسن؛ وسایل‌الشیعه؛ قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث، 1414ق.
  6. محقق‌نیا، محمدجواد، حسین تملکی و هادی خواجه‌زاده دزفولی؛ «بررسی قراردادهای سوآپ نرخ بهره از دید فقه امامیه»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س13، ش52، 1392.
  7. معصومی‌نیا، غلامعلی و مهدی الهی؛ «امکان‌سنجی فقهی طراحی سوآپ مالکیت متناسب با بازار سرمایه ایران»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س13، ش51، 1393.
  8. معصومی‌نیا، غلامعلی؛ ابزارهای مشتقه (بررسی فقهی و اقتصادی)»؛ چ2، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389.
  9. موسوی، سیدباقر؛ «خرید و فروش دین (تنزیل)»؛ فصلنامه اقتصاد اسلامی، س2، ش7، 1381.

10. موسوی خمینی، سیدروح‌الله؛ البیع؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1379.

11. موسویان، سیدعباس؛ ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)؛ چ6، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه و فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1392.

12. موسویان، سیدعباس و حسن بهاری قرامکلی؛ مبانی فقهی بازار پول و سرمایه؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق7، 1391.

13. موسویان، سیدعباس، غدیر مهدوی و سیدمحمدجواد میرطاهر؛ «اوراق بیمه اتکایی اسلامی جهت انتقال ریسک در صنعت نفت»؛ دوفصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات مالی اسلامی، س4، ش8، 1394.

14. هال، جان ادوارد؛ مبانی مهندسی مالی و مدیریت ریسک؛ ترجمه سجاد سیاح و علی صالح‌آبادی؛ تهران: گروه رایانه تدبیر پرداز، 1384.

  1. David, Blake, Mahmood, Pradhan; "Debt-Equity Swaps as bond conversions: Implications for pricing"; Journal of Banking and finance, 1991.
  2. Elali, Wajeeh; "Debt equity swap and the alleviation of the LDCs debt problem"; International journal of commerce & management, 1995.
  3.  Frank, Moraux. Patrick Navatte; "On the pricing and design of debt- equity swaps for firms in default, bankers, markets & investors"; Birkbeck, University of London, NO 103 November – December,4-13, 2009.
  4.  Joseb Ganitsky; "Foreign Investment through Debt Equity swaps";  Sloan management Review, 1988.
  5. Lawrence C. Berney; "Debt Equity Swaps in Developing Countries toward a Workable System"; Boston college Third World Law, Journal volume 9, Issue1, 1989.
  6.  Melisa Moye; Overview of Debt conversion; Debt Relief International Ltd, 2001.
  7.  Milman, Claudio; "Attitudes towards debt equity swap and privatization of stated- owned enterprises"; public budgeting and financial management, ABI/INFORM Global, 1996.
  8.  Wolfgang spieles, Hamburg; "Debt equity swaps and the heavily indebted countries"; Intereconomics, Volume 22, Issue 3, 1987.
  9.  Tony Merra, Cyrus Njiru; "Financing in frastructure projects, Technology & Engineering"; Thomas Telford, Technology & Engineering, 2002.
  10.  Yuta Seki; "The use of Debt Equity Swap by Japanese's Companies"; Capital Research Journal. vol.5 no.2, 2002.