طراحی شاخص ترکیبی بانکداری اسلامی در ایران

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

3 گروه اقتصاد، موسسه آموزش عالی فضیلت سمنان، سمنان، ایران

چکیده

ارزیابی درباره فرازوفرود بانکداری اسلامی یا بررسی تأثیر سیاست‌ها بر بهبود یا کاهش کارایی بانکداری اسلامی ، نیازمند معرفی شاخص بانکداری اسلامی است. هدف این مقاله طراحی و معرفی شاخص ترکیبی جدیدی برای بانکداری اسلامی می‌باشد؛ هدفی که می‌تواند وضعیت بانکداری اسلامی را در نظام بانکی ایران به‌خوبی رصد نماید. برای این امر ابتدا شاخه‌های بانکداری اسلامی در دو گروه شاخه‌های شرعی و شاخه‌های اقتصادی با مطالعه منابع مربوطه، شناسایی و تعیین شد. در مرحله بعد، با بررسی‌های به‌عمل‌آمده در خصوص هر یک از شاخه‌های بانکداری اسلامی مجموعاً 48 نماگر معرفی گردید. سپس با تکیه بر روش دلفی دومرحله‌ای نخبگان، وزن‌دهی ابعاد نماگر شناسایی شده که نتایج، گویای آن است که طبق نظر خبرگان رشته، به ترتیب شاخه‌های حذف ربا با وزن 0.127، عدالت اقتصادی با وزن 0.115 و رعایت اخلاق اسلامی با وزن 0.108 از عدد واحد، از بیشترین اهمیت برخوردارند. سرانجام، هدف و نتیجه اصلی این پژوهش از طریق میانگین وزنی شاخه‌های بانکداری اسلامی طرحی از شاخص ترکیبی بانکداری اسلامی را به دست می‌دهد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a combined Islamic banking index in Iran Banking System

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Reza Seyednourani 1
  • amir khadem alizadeh 2
  • Seyed Ali Rezvani 3
1 Professor of Economic Department at The ATU University
2 Assistant Professor of Economic Department at The ATU University
3 economics department, fazilat university, semnan, iran
چکیده [English]

An evaluation of the Progress and regression of Islamic banking or the impact of policies on improving or reducing the efficiency of Islamic banking requires the introduction of the Islamic Banking Indices. The purpose of this paper is to design and introduce a new hybrid index for Islamic banking. This purpose can monitor the situation of Islamic banking in the banking system of Iran. First, Islamic banking branches were identified and put in two classes: Shariah class and Economic class. In the next step, 48 questionnaires were introduced with each branch of Islamic banking. Then based on Two-step Delphi method the weighting of the dimensions of the faces has been identified. The results indicate that, according to the experts of the field, respectively, the branches of deleting usury with a weight of 0.127, economic justice with a weight of 0.115, and observance of Islamic ethics with weight 0.108 of the unit number are most important. Finally, the main goal and the main outcome of this study, through the weighted average of Islamic banking branches, is the design of a combined Islamic banking index.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Delphi method
  • Islamic banking features
  • combined index

مراجع

  1. بهاروندی، احمد؛ «بیان و اثبات تفاوت ماهوی معاملات مبتنی بر غرر و قراردادهای پوشش ریسک از منظر فقه امامیه»؛ نشریه راهبرد توسعه، ش18، 1388.
  2. حبیبیان نقیبی، مجید؛ «قرض‌الحسنه و راهبردهای توسعه اقتصادی»؛ نامه مفید، ش31، 1383.
  3. رجایی، سیدمحمدکاظم و مصطفی کاظمی؛ «شاخص ترکیبی صداقت در بازار اسلامی»؛ معرفت اقتصاد اسلامی، س3، ش1، 1390.
  4. سیدنورانی، سیدمحمدرضا و احسان خاندوزی؛ «معرفی و محاسبه شاخص ترکیبی عدالت اقتصادی از منظر اسلامی در ایران»؛ مجلس و راهبرد، ش85، 1395.
  5. عزتی، مرتضی؛ «تدوین شاخص ترکیبی عدالت بر پایه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و سنجش آن طی یک دوره هشت‌ساله»؛ راهبرد اقتصادی، س3، ش10، 1393.
  6. قاسم‌پور، رضا و دیگران، «ارائه شاخص‌های میزان پیاده‌سازی بانکداری اسلامی در بانک‌های تجاری ایران»؛ همایش بانکداری اسلامی، تهران: عترت نو، 1391.
  7. کریمی، عبدالخالق؛ «شاخص بانکداری اسلامی»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی;، 1391.
  8. محقق‌نیا، محمدجواد؛ «درآمدی بر تدوین شاخص ربا در بانکداری اسلامی»؛ معرفت اقتصادی، ش2، 1390.
  9. ________؛ الگوی بانکداری اسلامی؛ قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، 1394.
10. مصباحی‌مقدم، غلامرضا و دیگران؛ «بازاریابی شبکه‌ای و فعالیت شرکت‌های هرمی از منظر فقهی ـ اقتصادی»؛ دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، س3، ش6، 1390.

11. موسویان، سیدعباس؛ شاخص‌های ارزیابی بانکداری اسلامی: مطالعه موردی سیاست‌های کلی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری در تدوین برنامه پنجم توسعه و تحقق آن؛ تهران: نشر زمزم هدایت، 1393.

12. موسویان، سیدعباس و بهزاد ورمزیاری؛ «بررسی تأثیر بانکداری بدون ربا بر رشد اقتصادی ایران»؛ فصلنامه اقتصاد اسلامی؛ س12، ش48، 1391.

13. موسویان، سیدعباس و حسین میسمی؛ بانکداری اسلامی: مبانی نظری ـ تجارب عملی؛ تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی، 1393.

14. موسویان، سیدعباس و میمنت ابراهیمی؛ «شاخص‌های ارزیابی بانکداری اسلامی»؛ تهران: نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی، 1392.

  1. Amie, Gaye;  "Constructing Composite Indices"; Regional Technical Workshop on Measuring Human Development, Nairobi (Kenya), 2007.
  2. Antonio, M. S. et al; "An Analysis of Islamic Banking Performance: Maqashid Index Implementation in Indonesia and Jordania"; Journal of Islamic Finance, Vol. 1, No. 1, 2012.
  3. Chapra, M. Umar; "Towards a Just Monetary System"; Leicester, U. K, The Islamic Foundation, 1985.
  4. ________; "The global Financial crisis: Can Islamic finance Help Minimize the severity and frequency of such a crisis in the future?"; paper prepared at the fourmon the global financial crisis. Islamic Development Bank, 2008.
  5. Hameed, Shahul et al; Alternative Disclosure and Performance Measures for Islamic Banks; Malasyia: IIUM, 2004.
  6. Helmer, Olaf.; "Problems in futures research: Delphi and causal cross-impact analysis"; Futures, no. 1, 2016.
  7. OECD; Handbook on Constructing Composite Indicators; Paris: OECD Publications, 2008.
  8. Okoli, C. and S. D. Pawlowski; "The Delphi Method as a Research Tool: an Example, Design Considerations and Application"; Information and Management, No.42,1, 2004.
  9. Rashid, Mamunur; "Disparity of Performance Indicators of Islamic Banks:Study on Bangladesh"; International Journal of Bussiness and Management, Vol 4, No 8, 2009.
اقتصاد اسلامی

دوره 17، شماره 68
زمستان 1396
صفحه 119-151

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار