امکان‌سنجی فقهی ضمانت طرح‌های بازنشستگی با مشارکت معین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

طرح‌های بازنشستگی با مزایای معین در حال حاضر با مشکلات و مسائل جدی مواجه‌اند که بقای آنها را دچار تهدید و منافع اعضا را با ریسک قابل توجهی روبه‌رو نموده است؛ ازاین‌رو در بسیاری از کشورهای دنیا از طرح‌های بدیل همچون طرح‌های بازنشستگی با مشارکت معین استفاده می‌شود.  ازآنجاکه سرمایه‌گذاری در این نوع طرح‌ها بسته به میزان درجه ریسک‌گریزی اعضا و با هماهنگی خود آنان صورت می‌پذیرد، بر خلاف طرح‌های با مزایای معین که ریسک سرمایه‌گذاری بر عهده بانی یا کارفرماست در طرح‌های با مشارکت معین، ریسک سرمایه‌گذاری بر عهده اعضای طرح می‌باشد. ازآنجاکه در برخی کشورها برای تضمین این نوع طرح‌های بازنشستگی اقداماتی انجام شده است، هدف از انجام این تحقیق «امکان‌سنجی فقهی ضمانت طرح‌های بازنشستگی با مشارکت معین در نظام بازنشستگی کشور» با استفاده از روش تحقیق الگوی اجتهاد چندمرحله‌ای می‌باشد. یافته‌های تحقیق درباره تضمین اصل و سود سرمایه‌گذاری طرح‌های بازنشستگی با مشارکت معین، اشاره به جواز تضمین اصل سرمایه یا همان آورده اعضای طرح‌ بازنشستگی توسط خود صندوق بازنشستگی یا شخص ثالث دارد که البته چنانچه این تضمین از سوی شخص ثالثی همچون صندوق ضمانت بازنشستگی باشد، ترجیح دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Islamic Jurisprudence Feasibility Study of Guaranteed pension Plans with Certain Contributions

نویسندگان [English]

  • Seyyed Abbas Mousavian 1
  • Mohammad Safari 2
1 دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
چکیده [English]

Pension schemes currently face serious problems and challenges that have endangered their survival and threatened their members' interests with significant risk. Thus, in many countries of the world, alternative schemes such as pension plans with specific partnerships are used.
 Since investments in these types of projects depend on the degree of risk aversion of the members and in coordination with them, unlike schemes with certain benefits that the risk of investment lies with the sponsor or the employer, in the projects with a certain participation, the risk of investment lies with the members of the plan. . Since some countries have taken measures to ensure these types of pension plans.
 The purpose of this research is "Feasibility Study of Pension Guarantees with certain Participation in the Pension System of the Country", using the multi-stage ijtehad model research method. The findings of the research on the assurance of the principle and profitability of investment in pension plans with a specified participation refer to a guarantee of the capital principle, or the raising of members of the pension plan by the pension fund itself or a third party, which, if it is guaranteed by a third party, such as a pension guarantee fund, would prefer.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pension Guarantee Fund Guaranteed pension Plans with Certain Contributions
  • Guarantee
  • Imamiah Jurisprudence
  1. اسکندری، حمید، حسین پیرایش شیرازی‌نژاد و سولماز باطبی؛ مطالعه سازوکار صندوق‌های بازنشستگی اختیاری؛ تهران: مدیریت تحقیق و توسعه شرکت بورس تهران، 1394.
  2. اکبرپور روشن، نرگس و حسام نیکوپور؛ برگشت از خصوصی‌سازی نظام‌های بازنشستگی (تجربه آرژانتین، بولیوی، شیلی و مجارستان)؛ تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1395.
  3. جلیلی، طیبه؛ طرح‌های بازنشستگی خصوصی؛ چرایی، چگونگی، پاسخ به سؤالات اساسی؛ تهران: واحد تحقیقات و مطالعات بیمه‌ای واحد حسابرس صندوق بازنشستگی کشوری، 1389.
  4. چهارمحالی، حسن؛ «امکان‌پذیری ایجاد صندوق بازنشستگی خصوصی در ایران با مطالعه چند کشور منتخب»؛ پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی;، 1388.
  5. حر عاملی، محمد؛ تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه؛ قم: مؤسسه آل البیت، جلد 18 و 19، 1409ق.
  6. خامنه‌ای، سیدعلی؛ استفتائات آیت‌الله خامنه‌ای به زبان فارسی؛ تهران: انتشارات الهدی، 1381.
  7. خبرگزاری بسیج؛ «سرویس خبری بانک و بیمه»؛ 17/02/1395 (http://basijpress.ir/fa/print/75549).
  8. روغنی زاده، مصطفی؛ تحلیل ریاضی بر وضعیت صندوق‌های بازنشستگی ایران و طراحی سیستم بهینه برای صندوق‌های یادشده؛ تهران: انتشارات صحفی، 1384.
  9. زاده‌غلام، زهرا؛ سالمندشدن جمعیت و اصلاحات سیستم‌های بازنشستگی؛ تهران: واحد تحقیقات و مطالعات بیمه‌ای واحد حسابرسی صندوق بازنشستگی کشوری، 1389.

10. سعدی، حسین‌علی و رضا میرزاخانی؛ «صحت بیمه عمر در عرض عقود مستقل فقهی»، پژوهشنامه بیمه؛ ش111، 1392.

11. عسگری، محمدمهدی و حمیدرضا اسمعیلی گیوی؛ «تحلیل نظری ساختار بیمه‌های عمر در نظام تکافل و بیمه متعارف»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ ش32، 1388.

12. علوی رضوی، سیدیحیی؛ «شرط ضمان عامل در قرارداد مضاربه»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ س9، ش33، 1388.

13. قاسمی وانانی، زهرا و طیبه جلیلی؛ صندوق‌های ضمانت مزایای بازنشستگی؛ تهران: واحد تحقیقات و مطالعات بیمه‌ای واحد حسابرسی صندوق بازنشستگی کشوری، 1389.

  1. مکارم شیرازی، ناصر؛ پایگاه اینترنتی آیت‌الله‌العظمی مکارم‌ شیرازی؛ .(http://makarem.ir/main.aspx?typeinfo=21&lid=0&catid=480&mid=14586)

15. موسویان، سیدعباس و رسول خوانساری؛ «اجتهاد چندمرحله‌ای روش پژوهش استنباط مسائل فقه اقتصادی»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی؛ س16، ش63، 1395.

16. نائینی، میرزا محمدحسین؛ منیة الطالب فی حاشیه المکاسب؛ ج2، تهران: المکتبه المحمدیه، 1373ق.

17. یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی؛ ج2، چ8، قم: منشورات دار التفسیر، 1428ق.

  1. Blake, David; Pension finance; Chichester: John Wiley & Sons Ltd, 2006.
  2. Broeders, Dirk; Chen, An; "Pension Benefit Security: A Comparison of Solvency Requirements, a Pension Guarantee Fund, and Sponsor Support", In Journal of Risk and Insurance;No.80 (2), 2013.
  3. Chen, An. & Clever, Simona; "Optimal supervisory rules for pension funds under diverse pension security mechanisms", In Eur. Actuar. J.;No.5 (1), 2015.
  4. Manjoo, Faizal Ahmad; "The UK legal reforms on pension and the opportunity for Islamic pension funds", In J Islamic Acc and Bus Res;No.3 (1), 2012.
  5. Stewart, Fiona; "Benefit Security Pension Fund Guarantee Schemes", OECD Working Papers on Insurance and Private Pensions; No5, 2007.
  6. Tashakkori, A. & Teddlie, C.; Handbook of Mixed Methods in Social & Behavioral Research; Thousand Oaks: Sage, 2010.
  7. World Bank; Guarantees. Counting the cost of guaranteeing defined contribution pensions; Washington, DC: World Bank Pension Reform Primer Series, 2005, Available online at https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/11239.