اصول موضوعه و راهبردهای بانکداری اسلامی در چارچوب نظام اقتصادی اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدیر گروه اقتصاد نظری و اقتصاد اسلامی

2 دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

نظام پولی و بانکی اسلامی مشتمل بر بانک مرکزی، شبکه بانکی، نهادهای قانونی، نظارتی، کنترلی، تنظیم‌گری (رگولاتوری)، نظامات حسابداری و حسابرسی و مالیاتی و همچنین سازوکار تعیین قیمت و ... می‌باشد که همه این مجموعه را باید در چارچوب نظام اقتصادی اسلام ارزیابی نمود. بدون توجه به کلیت نظام بانکداری اسلامی اعمال تغییر در بخشی از ابعاد این نظام از جمله تغییر در روابط حقوقی، تغییری بنیادین در ساختار موجود نظام بانکی ایجاد نمی‌کند.
 آنچه به عنوان مزیت این تحقیق مطرح است نوع نگاه سیستمی به نظام بانکداری اسلامی است که آن را به عنوان یک زیرسیستم در ساختار اقتصاد اسلامی می‌بیند. این چارچوب بر اساس سه واژه و معیار قرآنیِ حق و عدل و قوام توضیح داده می‌شود. بر این اساس مقاله حاضر­ به اصول و راهبردهای بانکداری اسلامی به عنوان یکی از مهم­ترین کارکردهای اقتصاد اسلامی پرداخته است. برای دستیابی به جوهر نظام بانکداری اسلامی قبل از هر چیز تنظیم «نگرش» مهم است: نگرش بر اساس روش‌شناسی مبتنی بر رویکرد سیستمی و شناسایی ارکان تکوینی و تشریعی اقتصاد و بانکداری اسلامی است که در این تحقیق به آن اشاره شده است. در این تنظیم و معماری جدید از نظام بانکداری اسلامی «فقه الاقتصاد» نقش ویژه‌ای خواهد داشت. بر این ­اساس ثبات پول، رابطه بخش پولی با بخش واقعی، تعادل‌های اقتصادی، قیمت­گذاری و نظارت تخصصی موضوعات اساسی خواهد بود که بر اساس این نگرش، در نظام بانکی بررسی می­شود و قراردادهای اسلامی در این بستر به اجرا در می­آیند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Principles and Strategies of Islamic Banking in the Framework of Islamic Economic System

نویسندگان [English]

  • Hossein Eyvazlou 1
  • Majid karimirizi 2
1 دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)
2 Imam Sadiq University
چکیده [English]

The Islamic banking system consists of the central bank, the banking system, legal entities, regulatory, control, regulating, accounting, auditing and tax systems, and ... as well as the mechanism for determining the price that all of this collection should be evaluated within the framework of the Islamic economic system. Regardless of the Islamic banking system as a whole, changing the part of the system, including the change in legal relations, does not make a fundamental change in the existing structure of the banking system.
What constitutes the advantage of this research is the kind of systemic approach into the Islamic banking system that sees it as a subsystem in the structure of Islamic economics. This framework is based on three Qur'anic words and standards: right and justice and consistency. Accordingly, we have come to the principles and strategies of Islamic banking as one of the most important functions of Islamic economics and in relation to it. In order to achieve the essence of the Islamic banking system, it is first of all important to set up an "attitude": an attitude based on methodology on the systemic approach and identification of the formation and legislation elements of the Islamic economics and banking, which is mentioned in this research. In this new architecture, "economic jurisprudence" will have a special role in the Islamic banking system. Accordingly, the stability of money, the relationship between the monetary sector and the real sector, economic equilibrium, pricing and specialized monitoring will be the main issues that will be considered in the banking system based on this view, and Islamic contracts are implemented in this framework.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Economics
  • Islamic Banking
  • Systemic Approach
  • Islamic Banking Strategie
  1. * قرآن کریم

    1. ابن‌خلدون، عبدالرحمن؛ مقدمه ابن‌خلدون؛ ترجمـة محمـد پروین گنابادی؛ تهران: انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1359.
    2. حرانی، ابن شعبه؛ تحف العقول؛ قم: انتشارات بصیرتی، 1394ق.
    3. حکیمی، محمدرضا؛ الحیاة؛ تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1368.
    4. حلی، حسن‌بن‌یوسف مطهر؛ منتهی المطلب؛ قم: انتشارات حاج احمد، 1333ق.
    5. محمدی ری‌شهری، محمد؛ میزانالحکمه؛ ج9، قـم: انتـشارات دفتـر تبلیغات اسلامی، 1363.  
    6. صدر، سیدمحمدباقر؛ الاسلام یقود الحیاة؛ تهران: وزارة الإرشاد الاسلامی، 1403ق.
    7. ــــــــــ؛ اسلام راهبر زندگی (الاسلام یقود الحیاة)؛ ترجمه مهدی زندیه؛ قم: انتشارات دارالصدر، 1393.
    8. صدر، سیدکاظم؛ اقتصاد صدر اسلام؛ تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، 1375.
    9. طباطبایی، محمدحسین؛ تفسیر المیزان؛ ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی؛ ج 24.

    10. عیوضلو، حسین؛ «درآمدی بر معرفی ارکان و هسته سخت اقتصاد اسلامی»، دوفصلنامه اقتصاد اسلامی؛ ش1، 1387.

    11. ــــــــــ؛ «اصول و مبانی نظام پولی در اقتصاد اسلامی»، مجله اقتصاد اسلامی؛ ش29، 1387.

    12. عیوضلو، حسین و مجید کریمی ریزی؛ «ابرپروژه اصلاح نظام پولی و بانکی کشور»؛ تهران: وزارت اقتصاد، شماره گزارش BSR_Islamic BNK Rules4، ویرایش مورخ 26/04/1395.

    13. غزالی، ابوحامد؛ احیاء علوم‌‌الدین؛ بیروت: دارالمعرفة، 1402ق.

    14. غفوری، خالد؛ «فقه النظریۀ لدی الشهید الصدر»، مجله فقه أهل­البیت:؛ ش20، 1421ق.

    15. مطهری، مرتضی؛ ربا بانک و بیمه؛ تهران: انتشارات صدرا، 1346.

    16. موسویان، سیدعباس و حسین میسمی؛ «آسیب‌شناسی نظارت شرعی در نظام بانکی ایران و ارائه اصلاح های قانونی»،‎ فصلنامه اقتصاد اسلامی؛ ش54، 1393.

    1. Allais, Maurice., Mirakhor, Abbas.; “Unsustainability of the Regime of Interest-based Debt Financing”, ISRA Journal; Vol.4, 2012.
    2. Askari, H., Iqbal, Z., Krichenne, N., & Mirakhor, A; The stability of Islamic finance: Creating a resilient financial environment for a secure future; John Wiley & Sons, Vol. 736, 2011.
    3. Global Financial Stability Report October, IMF, 2017.
    4. Ramsey, F. P.; “A Mathematical Theory of Saving”, Economic Journal”; Vol.38 (152),1928.