صفحه اصلی فهرست مقالات مشخصات مقاله
اقتصاد اسلامی
شماره‌های پیشین نشریه
دوره دوره 19 (1398)
دوره دوره 18 (1397)
دوره دوره 17 (1396)
دوره دوره 16 (1395)
دوره دوره 15 (1394)
دوره دوره 14 (1393)
دوره دوره 13 (1392)
دوره دوره 12 (1391)
دوره دوره 11 (1390)
دوره دوره 10 (1389)
دوره دوره 9 (1388)
دوره دوره 8 (1387)
دوره دوره 7 (1386)
دوره دوره 6 (1385)
دوره دوره 5 (1384)
دوره دوره 4 (1383)
دوره دوره 3 (1382)
دوره دوره 2 (1381)
دوره دوره 1 (1380)
اعتصامی, سیدامیرحسین, میرزاخانی, رضا. (1397). بررسی فقهی معاملات اوراق اعتبار آلایندگی. اقتصاد اسلامی, 18(71), 227-259.
سیدامیرحسین اعتصامی; رضا میرزاخانی. "بررسی فقهی معاملات اوراق اعتبار آلایندگی". اقتصاد اسلامی, 18, 71, 1397, 227-259.
اعتصامی, سیدامیرحسین, میرزاخانی, رضا. (1397). 'بررسی فقهی معاملات اوراق اعتبار آلایندگی', اقتصاد اسلامی, 18(71), pp. 227-259.
اعتصامی, سیدامیرحسین, میرزاخانی, رضا. بررسی فقهی معاملات اوراق اعتبار آلایندگی. اقتصاد اسلامی, 1397; 18(71): 227-259.

بررسی فقهی معاملات اوراق اعتبار آلایندگی

مقاله 8، دوره 18، شماره 71، پاییز 1397، صفحه 227-259  XML
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
سیدامیرحسین اعتصامی email 1؛ رضا میرزاخانی2
1دانشجوی دکترای مدیریت قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز دانشگاه امام صادق
2سازمان بورس و اوراق بهادار
چکیده
گسترش صنایع و توسعه‌یافتگی جوامع دارای مزیت­ها و همچنین معایبی می­باشد. یکی از چالش­های جدی جوامع درحال‌توسعه و توسعه‌یافته، مسئله آلودگی محیط‌ زیست توسط آلاینده‎های صنعتی است. در راستای کاهش آلاینده­های زیست‌محیطی، کشورها و نهادهای مسئول برای حفظ محیط‌ زیست تدابیر متنوعی مانند ایجاد پیمان­های منطقه­ای، وضع قوانین محدودکننده، مالیات و جریمه­­ اندیشیده‎اند. یکی از راهکارهای تجربه‌شده در جوامع غربی، به‌خصوص اتحادیه اروپا، استفاده از مکانیزم تبادل حقوق آلایندگی است. این حقوق، مجوزهای قابل‌ مبادله­ و در حجم محدودی هستند که سقف مشخصی از تولید آلودگی (CO2و دیگر آلاینده­ها) را برای هر آلوده­گر محیط‌ زیست معین می­کند. این راهکار سبب افزایش هزینه آلوده­گرهای تولیدکننده بیش‌ازحد مجاز و کسب سود برای واحدهای با تکنولوژی پیشرفته­تر خواهد شد؛ همچنین روند بازار این اوراق، شاخصی برای اندازه­گیری حجم آلاینده­ها و کیفیت سوخت­های آلاینده محیط‌ زیست است. این مقاله از جمله تحقیقات کاربردی است که با روش توصیفی ـ تحلیلی به تببین مسئله و بررسی فقهی این ابزار می­پردازد. بعد از بررسی فقهی این ابزار مشخص گردید، مجوزهای آلایندگی حقوق مالی قابل اسقاط و قابل انتقالی است که از باب قاعده لاضرر و دفع افسد به فاسد توسط دولت اسلامی برای کاهش آلایندگی معتبر شناخته می­شود.
کلیدواژه‌ها
توسعه پاک؛ اوراق اعتبار آلایندگی؛ حق آلایندگی؛ بازار کربن؛ قاعده لاضرر؛ انفال
عنوان مقاله [English]
Jurisprudential review of Emissions allowance transactions
نویسندگان [English]
Seyed Amir Hossein Etesami1؛ reza mirzakhani2
1PhD student in management of International contracts for oil and gas at Imam Sadiq University
2کارشناس
چکیده [English]
گسترش صنایع و توسعه یافتگی جوامع دارای مزیت‌ها و همچنین معایبی می‌باشد. یکی از چالش‌های جدی جوامع در حال توسعه و توسعه یافته، مسئله آلودگی محیط زیست توسط آلوده‌گرهای صنعتی است. در راستای کاهش آلاینده‌های زیست محیطی، توسط کشورها و نهادهای مسئول در حفظ محیط زیست تدابیر متنوعی مانند ایجاد پیمان‌های منطقه‌ای، وضع قوانین محدود کننده، مالیات و جریمه‌‌ اندیشه شده است. یکی از راهکارهای تجربه شده در جوامع غربی، به خصوص اتحادیه اروپا، استفاده از مکانیزم تبادل حقوق آلایندگی است. این حقوق، مجوزهای قابل مبادله‌ و در حجم محدودی هستند که سقف مشخصی از تولید آلودگی (CO2 و دیگر آلاینده‌ها) را برای هر آلوده‌گر محیط زیست معین می‌کند. این راهکار سبب افزایش هزینه آلوده‌گرهای تولید کننده بیش از حد مجاز و کسب سود برای واحدهای با تکنولوژی پیش
The development of industries and societies have advantages and disadvantages. One of the serious challenges of developed and developing societies is the pollution of the environment by industrial contaminants. In order to reduce environmental pollution, countries and institutions are responsible for protecting the environment have taken various measures, such as the establishment of regional agreements, limiting laws, taxes and penalties. One of the solutions that has been experienced in Western societies, especially the European Union, is the use of a polluting exchange mechanism. These rights are tradable license and are limited in volume, which specifies a specific ceiling for the production of contaminants (CO2 and other pollutants) for each pollutant in the environment. This solution will increase the cost of overproducing contaminants and make profits for more advanced technology units. Also, the market trend of these papers is an indicator for measuring the volume of pollutants and the quality of environmental pollutants. This article is an applied research that uses descriptive-analytic method to clarify the issue and study the jurisprudence of this tool. After the jurisprudential review of this tool, it has been determined that the emission allowances are irrevocable and transferable financial rights, which are recognized by the Islamic State for the purpose of reducing the pollutants by virtue of the rule of “La Darar” and the elimination of more corruption by corrupt by the Islamic state.
رفته‌تر خواهد شد. همچنین روند بازار این اوراق، شاخصی برای اندازه‌گیری حجم آلاینده‌ها و کیفیت سوخت‌های آلاینده محیط زیست است. پس از بررسی فقهی این ابزار مشخص گردید، مجوزهای آلایندگی حقوق مالی قابل اسقاط و قابل انتقالی است که از باب قاعده لاضرر و دفع افسد به فاسد توسط دولت اسلامی برای کاهش آلایندگی معتبر شناخته می‌شود.
کلیدواژه‌ها [English]
Cleaned Development, Emissions Allowance, Emission Rights, Carbon Market, “La Darar” Rules, Anfal
سایر فایل های مرتبط با مقاله
مراجع
  1. احتشامی، مجید و عطیه اکرامی؛ «به‌کارگیری ابزار مدیریتی ارزیابی راهبردی محیط‌ زیست در مسیر توسعه پایدار»، فصلنامه راهبرد؛ ش62، 1391.
  2. اصفهانی، شیخ الشریعة، فتح‌الله بن محمد جواد نمازی؛ رسالة فی تحقیق معنی البیع؛ قم: دارالکتاب، 1398ق.
  3. امامى، سید حسن؛ حقوق مدنى؛ ج4، تهران: انتشارات اسلامیه، [بی‌تا].
  4. انصاری، بهاره؛ «واکاوی نقش مکانیسم توسعه پاک (CDM) در کاهش انتشار گازهای گلخانه­ای»، اقتصاد انرژی؛ ش153و154، 1391.
  5. بجنوردى، سیدحسن؛ القواعد الفقهیة؛ ج1، قم: نشر الهادی، 1419ق.
  6. ترنر، کری و همکاران؛ اقتصاد محیط زیست؛ ترجمه سیاوش دهقانیان، عوض کوچکی و علی کلاهی اهری؛ مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، 1374.
  7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ مکتب­های حقوقی در حقوق اسلام؛ چ2، تهران: کتابخانه گنج دانش، 1370.
  8. حکیم، سیدمحسن؛ نهج الفقاهة؛ قم: انتشارات 22 بهمن، [بی‌تا].
  9. حکیم، محمدتقی؛ الأصول العامة للفقه المقارن؛ نجف اشرف: المجمع العلمی لأهل‌البیت:، 1418ق.

10. حلی، حسن­بن­یوسف؛ تذکرة الفقهاء؛ چ1، قم: مؤسسه آل­البیت:، 1414ق.

11. حلی، حسن‌بن مطهر؛ الألفین؛ قم: مؤسسه دارالفکر، 1417ق.

12. خسروشاهی، قدرت­الله؛ فلسفه حقوق؛ قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی1، 1378.

13. خوانساری، آقا­موسی؛ منیة الطالب فی شرح المکاسب؛ قم: دارالفکر، 1421ق.

14. خویى، سیدابوالقاسم؛ موسوعة الإمام الخوئی؛ ج25، چ1، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی، 1418ق.

15. ــــــــــ؛ دراسات فی علم الاصول؛ تقریر سیدمحمود هاشمی شاهرودی؛ ج3، قم: مؤسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی، 1421ق.

16. درخشان، مسعود؛ مشتقات و مدیریت ریسک در بازارهای نفت؛ چ1، تهران: مؤسسه مطالعات بین­المللی انرژی، 1383.

17. رحیمی، نسترن و همکاران؛ «بررسی سازوکار توسعه پاک در پروتکل کیوتو و نحوه تأمین مالی پروژه­ها»، نشریه انرژی ایران؛ س9، ش21، 1383.

18. رهبرپور، محمدرضا؛ «مفهوم‌شناسی اخلاق زیستی و قلمروی آن»، فصلنامه علمی پژوهشی اخلاق زیستی؛ ش1، 1390.

19. رومیانی محمودی، کوروش؛ «بررسی طرح به­کارگیری بورس خرید و فروش مجوز آلایندگی برای مقابله با آلایندگی کرج»، سومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست؛ 1392.

20. زحیلی، محمدمصطفی؛ القواعد الفقهیة و تطبیقاتها فی المذاهب الاربعة؛ دمشق: دارالفکر، 1427ق.

21. شیخ ­انصاری، مرتضى؛ کتاب المکاسب؛ ج1، چ2، قم: منشورات دار الذخائر، 1411ق.

22. ــــــــــ، فرائد الاصول؛ ج2، چ9، قم: مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۲۸ق.

23. ــــــــــ، کتاب المکاسب؛ بیروت: مؤسسه النعمان، 1410ق.

24. طباطبایی، محمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ قم: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، 1417ق.

25. طوسی، محمدبن­حسن؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ چ3، تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه، 1387ق.

26. عاملى، محمدبن­حسن؛ وسائل الشیعة؛ ج24، چ1، قم: مؤسسه آل­البیت:، 1409ق.

27. علی­آبادی، عبدالصمد و رضا اسفندیاری؛ «واکاوی قاعده دفع افسد به فاسد از دیدگاه مذاهب فقهی»، پژوهشنامه مذاهب اسلامی؛ س2، ش3، 1394.

28. علیان‌نژادی، ابوالقاسم؛ «دیدگاه فقهی آیت­الله مکارم شیرازی درباره دو مسئله شبیه‌سازی و راه‌های فرار از ربا»، مجله پژوهش و حوزه؛ س2، ش6، 1380.

29. فروغی، علیرضا؛ «آثار و ویژگی­های حق از دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی»، دوفصلنامه علمی پژوهشی دانش حقوق مدنی؛ ش1، 1391.

30. کاتوزیان، ناصر؛ مقدمه علم حقوق؛ تهران: شرکت سهامی انتشار، 1377.

31. کلینی، محمدبن­یعقوب؛ الکافی؛ قم: دار الحدیث للطباعة و النشر‌، 1429ق.

32. کولا. ای؛ اقتصاد منابع طبیعی، محیط زیست و سیاستگذاری­ها؛ ترجمه سیاوش دهقانیان و فرخ دین قزلی؛ مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد،1380.

33. مازندرانى، علی­اکبر سیفى؛ مبانی الفقه الفعال فی القواعد الفقهیة الأساسیة؛ ج1، چ1، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 1425ق.

34. محقق حلّى، جعفربن­حسن؛ شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام؛ ج1، چ2، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1408ق.

35. محقق داماد، سیدمصطفى؛ قواعد فقه؛ ج1، چ12، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى، 1406ق.

36. ــــــــــ؛ الهیات محیط زیست؛ مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، 1393.

37. محمدباقری، اعظم و مریم خلیلی یادگاری؛ کربن و مکانیسم­­های فعال آن؛ تهران: مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، 1392.

38. منتظرى نجف‌آبادى، حسین­على؛ مبانى فقهى حکومت اسلامى؛ترجمه محمود صلواتى و ابوالفضل شکورى؛ ج6، چ1، قم: مؤسسه کیهان، 1409ق.

39. موسوی خمینى، سیدروح­اللّه؛ تحریرالوسیلة؛ ج1، چ1، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، [بی‌تا].

40. ــــــــــ؛ کتاب البیع؛ ج3، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى 1، 1421ق.

41. ــــــــــ؛ الرسائل؛ ج1، قم: نشر اسماعیلیان، 1385ق.

42. موسویان، سیدعباس؛ ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)؛ چ2، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1387.

43. نائینی، میرزا محمدحسین؛ المکاسب و البیع؛ ج1، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413ق.

44. النبهان، محمد فاروق؛ ابحاث فی الاقتصاد الاسلامى؛ بیروت: مؤسسة الرسالة، 1406ق.

45. نجفى، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام؛ ج21، بیروت: دار إحیاءالتراث‌العربی، 1404ق.

46. نراقى، مولى احمدبن‌محمدمهدى؛ مستند الشیعة فی أحکام الشریعة؛ ج10، چ1، قم: مؤسسه آل­البیت:، 1415ق.

47. یزدی، سیدمحمدکاظم طباطبایی؛ حاشیة المکاسب؛ ج1، قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1421ق.

48. ــــــــ؛ حاشیة المکاسب؛ تهران: دارالمعارف الاسلامیة، 1378ق.

  1. Asian Development Bank.; “Emissions trading schemes and their linking - challenges and opportunities in Asia and the Pacific”; 2016 (www.adb.org; openaccess.adb.org).
  2. Benz, Eva, Trück, Stefan.; “Modeling the price dynamics of CO2 emission allowances,” Energy Economics; Volume31, Issu1, January 2009.
  3. Böhringer, Christoph, Lange, Andreas.; “On the design of optimal grandfathering schemes for emission allowances”, European Economic Review; Volume49, Issue8, November 2005.
  4. Convery, Frank J. Redmond, Luke.; “Market and Price Developments in the European Union Emissions Trading Scheme”, Review of Environmental Economics and Policy; Volume1, Issue1, January 2007.
  5. Ellerman,A.Denny; frank J. convery; christian de Perthuis & others, “pricing carbon”,TheEuropean union emission trading scheme; Cambridge university press,VOL.1, 2010.
  6. Gagliardi, Valerio; European Union Emission Trading Scheme: A Model for Valuation and Hedging of Unit Allowances Derivatives; Copenhagen business school May 2009.
  7. Grifferty, Michael, Stephenson, Charles, Iannelli, Ivano; “Islamic carbon trading: Goldmine or minefield?”, Islamic finance news(IFN); 15th May 2013.
  8. Nazir, Naila.; “Carbon Trading Market: Viability for Islamic Financial Industry”, 8th International Conference on Islamic Economics and Finance; Center for Islamic Economics and Finance, Qatar Faculty of Islamic Studies, Qatar Foundation, 2011.
  9. Page, Edward A.; “Cashing in on climate change: political theory and global emissions trading”, Critical Review of International Social and Political Philosophy; Vol14, No2, March 2011.
  10. Sandel, M.; “It’s immoral to buy the right to pollute. In: Public philosophy: essays on morality in politics. Cambridge”, MA: Harvard University Press; 2005.
  11. Schneider, S. H. and Lane, J., An overview of ‘dangerous’ climate change. In: H. J. Schellnhuber, W. Cramer, N. Nakicenovic, T. Wigley and G. Yohe, eds., Avoiding dangerous climate change; Cambridge: Cambridge University Press, 2007.
  12. Statistics New Zealand; Measuring the impact of the emissions trading scheme in official statistics;2010.
  13. Thérivel, Riki and Maria Rosário Partidário.;The Practice of Strategic Environmental Assessment; London: Earthscan Publications Ltd, 1996.
  14. Tietenberg, T.; "The tradable permits approach to protecting commons"; In: D. Helm:, ed. Climate change policy, Oxford: Oxford University Press, 2005.
  15. Uhrig-Homburg, Marliese, Wagner, Michael.; “Futures Price Dynamics of CO2 Emission Allowances: An Empirical Analysis of the Trial Period”, The Journal of Derivatives; Vol.17, No. 2, 2009.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 73