ارائه الگوی شاخص‌های سلامت بانکی با تأکید بر بانکداری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

2 دانشیار گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

3 استادیار گروه آمار، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

بانک‌ها به عنوان مؤسسات اعتباری نقش تعیین‌کننده‌ای در گردش پول جامعه داشته و از جایگاه ویژه­ای در اقتصاد هر کشور برخوردارند. هدف از انجام این پژوهش طراحی الگوی شاخص­های سلامت بانکی به­ویژه شاخص­های سلامت در بانکداری اسلامی می­باشد. جامعه آماری این پژوهش خبرگان بانکی می­باشد. نمونه مورد بررسی شامل 382 نفر از مدیران ارشد، میانی و عملیاتی بانک­ها می­باشند. در این پژوهش پس از مرور ادبیات و پیشینه پژوهش و مصاحبه خبرگان بانکی و دانشگاهی شاخص­هایسلامت بانکی انتخاب واز طریق طراحی پرسشنامه توسط محقق، بررسی گردید. روش پژوهش حاضر توصیفی ـ همبستگی می­باشد. به منظور تحلیل آماری داده‌ها و آزمون فرضیه‌ها از نرم‌افزار آماری R و روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد.
یافته­ها نشان داد از دیدگاه خبرگان بانکی، شاخص­های کفایت سرمایه، کیفیت دارایی­ها، سودآوری، نقدینگی، کیفیت مدیریت، حساسیت نسبت به ریسک بازار، بانکداری اسلامی، حاکمیت شرکتی، میزان تسهیلات برخوردار از پشتوانه فنی و اقتصادی و سایر عوامل بر سلامت بانکی مؤثر می­باشد؛ همچنین طبق نتایج این پژوهش در خصوص شاخص بانکداری اسلامی، تمامی گویه­های بانکداری اسلامی بر سلامت بانکی مؤثر می‌باشد و در این رابطه پیشنهاد می­گردد شورای فقهی بانک مرکزی نقش فعالی در طراحی شاخص­ها و معیارهای لازم برای تقویت سلامت بانکی برای بررسی انطباق با شریعت در نظام بانکی ایفا و تنها به ارائه رهنمودهای کلی در این رابطه بسنده نکند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Providing a Pattern of Bank Health Indicators with an Islamic Banking Approach

نویسندگان [English]

  • seyed ahmad seyedi 1
  • mohammadreza abdoli 2
  • mahdi jabbari noghabi 3
1 Ph.D Student Of Accounting ,Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
2 Associate Professor Department Of Accounting ,Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
3 Assistant Professor,Department of Statistics,Ferdowsi University of Mashhad,Mashhad-Iran.
چکیده [English]

According to economic theory, if there is a compensatory equilibrium in the economy, there will be a competitive equilibrium on condition of positive income for all households. The condition of positive income also will be established when households have resource links with each other. According to a theory of Islamic economics, this relationship of resources (In the economic literature must have certain conditions) can be derived from sources such as Zakat. The present study intends to use a vector error correction model to answer the question that how much the actual amount of Zakat payment will be effective on income inequality in comparison with the amount of potential Zakat. Results after estimating three different models and applying control variables show that using the policy potentials available in Islamic economics, assuming other conditions are fixed, a simultaneous competitive and compensatory equilibrium in the Iranian economy can be established implicitly. In other words, if a policymaker can minimize the gap between actual and potential Zakat by applying some policies, Positive income establishment for all households will be possible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competitive
  • Compensatory
  • Zakat
  • Income Distribution

مراجع

  1. احمدی، سیدروح­اله؛ «ضرورت بومی‌سازی الگوی کملز برای شبکه بانکی کشور»؛ تهران:شبکه خبری اقتصاد و بانک ایران، 1395(17531/http://www.ibena.ir/news).
  2. احمدیان، اعظم؛ «ارزیابی شاخص­های سلامت بانکی در بانک‌های ایران (1391-1390)»؛ مقاله کاری شماره 9222 MBRI، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ایران، 1392.
  3. اعتمادی، حسین و حسن زلقی؛ «کاربرد رگرسیون لجستیک در شناسایی گزارشگری مالی متقلبانه»، دانش حسابرسی؛ س13، ش51، 1392.
  4. آهنگران، محمدرسول؛ «نگاهی نوین به قاعده تبعیت عقد از قصد با تأکید بر کاربردهای آن در بانکداری اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی؛ س5، ش9، 1392.
  5. بزرگ اصل، موسی، محمدجواد محقق­نیا و سیدمهدی رضوی؛ «بررسی رابطه بین عملکرد مالی و عناصر مدل کملز در صنعت بانکداری بورس اوراق بهادار تهران»، بررسی‌های حسابداری؛ س3، ش11، 1395.
  6. پهلوان­زاده، مسعود؛ «مروری بر رویکردهای جدید نسبت کفایت سرمایه در بانک­ها: بر اساس بیانه دوم کمیته مقررات و نظارت بانکی بال»، نشریه روند؛ ش52 و 53، 1386.
  7. تسخیری، محمدعلی؛ «فقه مقاصدی و حجیت آن با نگاهی به شیوه شهید صدر»، اندیشه تقریب؛ ش18، 1388.
  8. توکلی، محمدجواد؛ بررسی بانکداری بدون ربا در کشور اردن و مقایسه اجمالی آن با چارچوب بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران؛ پایان­نامه کارشناسی ارشد، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی1؛ 1379.
  9. توکلی، محمدجواد و عبدالخالق کریمی؛ «شاخص بانکداری اسلامی»، معرفت اقتصاد اسلامی؛ س6، ش1، 1393.

10. ثقفی، علی و ولی­اله سیف؛ «شناسایی و اندازه‌گیری نسبت­های مالی و متغیرهای اقتصادی بنیادی مؤثر بر سلامت و ثبات نظام بانکی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی؛ س5، ش17، 1384.

11. حرعاملی، محمدبن­حسن؛ وسایل الشیعة؛ بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1409ق.

12. حیدری، محمدرضا و سیدمحمد فاطمی ورزنه؛ «بررسی عملکرد مالی بانک‌های خصوصی­شده جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با بانک‌های اسلامی منتخب حوزه خلیج فارس»، فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری؛س2، ش3، 1395.

13. حیدری، هادی و اعظم احمدیان؛ «الزامات تورم تک رقمی: آسیب‌پذیری سلامت بانکی»، فصلنامه پولی ـ بانکی؛ س8، ش26، 1394.

14. خوانساری، رسول؛ آسیب‌شناسی بازار بین‌بانکی ریالی در ایران با تأکید بر ابعاد فقهی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی ایران، گزارش پژوهشی شماره 9303 MBRI، 1393.

15. خوشنود، زهرا و مرضیه اسفندیاری؛ «تحلیل سازوکار تعدیل نسبت کفایت سرمایه درگذر از سلامت بانکی به ثبات مالی»، فصلنامه پولی ـ بانکی؛ س8، ش25، 1394.

16. رمضانی، سیدمهدی، محمد خراشادیزاده و عصمت محمدی یوشو؛ «ارائه مدل ارزیابی و پیش‌بینی سلامت بانک‌های منتخب با استفاده از شاخص‌های کَمِلز(CAMELS)»، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی؛ س25، ش82، 1396.

17. حمید طبائی­زاده فشارکی؛ تأثیر اعمال شرکتی در بانک‌های تجاری ایران در راستای حفظ و ارتقای سلامت مالی؛ رساله دکتری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم  و تحقیقات، 1394.

18. فارابی، هیرو و امید ترابی؛ «مقایسه روندهای بانکداری اسلامی در ایران و سایر کشورهای دنیا»، فصلنامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی؛ س1، ش1، 1394.

19. فتاحی، شهرام، مهدی رضایی و طاهره جاهد؛ «تأثیر سلامت بانکی بر سودآوری بانک­های تجاری رویکرد رگرسیون پانل آستانه»، راهبرد مدیریت مالی؛ س5، ش16، 1396.

20. محمودی، وحید؛ «فساد اقتصادی و توسعه»، اطلاعات سیاسی اقتصادی؛ ش189 و 190، 1382.

21. ملاکریمی، رحمت­اله؛ «الگوی رتبه­بندی کملز در چارچوب بانکداری اسلامی: پیشنهاد اضافه­شدن s شریعت به این مدل»، تازه­های اقتصاد؛ س9، ش132، 1390.

22. موسوی خمینی، سیدروح‌الله؛ کتاب البیع؛ قم: اسماعیلیان، 1366.

23. موسویان، سیدعباس؛ بانکداری اسلامی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، 1378.

24. ــــــــــ؛ «پنج ویژگی بانکداری اسلامی/تفاوت بانکداری اسلامی با بانکداری بدون ربا»؛ 1391 (http://www.mehrnews.com/fa/NewsDetail.aspx?NewsID=1397073).

25. موسوی بجنوردی، سیدمحمدبن­حسن؛ قواعد فقهیه؛ تهران: مؤسسه عروج، 1401ق.

26. میرباقری هیر، میرناصر، محمدرضا ناهیدی امیرخیز و سیامک شکوهی­فرد؛ «ارزیابی ثبات مالی و تبیین عوامل مؤثر بر ثبات مالی بانک­های کشور»، فصلنامه سیاست­های مالی و اقتصادی؛ س4، ش15، 1395.

27. نادعلی، محمد؛ «ثبات مالی و ضرورت پایش آن در فضای اقتصاد مقاومتی حاکم بر اقتصاد ایران»، فصلنامه روند؛ س22، ش71، 1394.

28. نراقی، احمد؛ عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1417ق.

29. نظرپور، محمدنقی، محمدرضا یوسفی شیخ رباط و میمنت ابراهیمی؛ «بررسی شاخص­های ممنوعیت غرر در عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران (مطالعه موردی: بانک تجارت مشهد مقدس)»، اقتصاد اسلامی؛ س11، ش43، 1390.

  1. Bhandari, A. N; “Performance evaluation of commercial banks in Nepal using AHP”; International Journal of the Analytic Hierarchy Process, Vol.14, No.1, 2014.
  2. Bitar, M., M. K. Hassan & T. Walker; “Political systems and the financial soundness of Islamic banks”; Journal of Financial Stability, No.31, 2017.
  3. Ben Bouheni, F. & A.Hasnaoui; “Cyclical Behavior Of The Financial Stability Of Eurozone Commercial Banks”; Economic Modelling, No.67, 2017.
  4. Goetz, M. R; “Competition and Bank Stability”; Journal of Financial Intermediation, No.35, 2018.
  5. Kocišová, K. & D. Stavárek; “Banking Stability Index: New EU countries after Ten Years of Membership”; Working Paper in Interdisciplinary Economics and Business Research Silesian University in Opava, School of Business Administration in Karviná, No.24, 2015.
  6. Kumar, M.A.; G.S. Harsha, S. Anand & N.R. Dhruva; “Analyzing Soundness in Indian Banking: A CAMEL Approach”; Research Journal of Management Sciences, Vol.1, No.3, 2012.
  7. Kouser, R, I. Saba; “Gauging the Financial Performance of Banking Sector using CAMEL Model: Comparison of Conventional, Mixed and Pure Islamic Banks in Pakistan”; International Research Journal of Finance and Economics, Vol.82, No.1, 2012.
  8. Masood, O., G. Khan & M. Shahid, B. Aktan; “Predicting Islamic Banks performance Through CAMELS Rating Model”; Banks and bank systems. 2016.
  9. Muljawan, D.; “A Design for Islamic Banking Rating System: An Integrated Approach Advances in Islamic Economics and Finance”; Vol.1 Proceedings of The 6th International Conference on Islamic Economics and Finance, 2007.
  10. Porawouw, M.A., , S.S. Pangemana & P.A Mekel; “The Application of CAMEL Model on Banks Listed in Indonesia Stock Exchange”; Journal Riset Economi, Management, Vol. 2, No.1, 2014.
  11. Roman, A., & A. C. Sargu; “Analysing the Financial Soundness of the Commercial Banks in Romania: An Approach based on the Camels Framework”; Procedia Economics and Finance, No.6, 2013.
  12. Sarker, A. A; “CAMELS Rating System in the Context of Islamic Banking: A Proposed "S" for Shariah Framework”; Journal of Islamic Economics, Banking and Finance (JIEBF), July-December 2006.
  13. Sarker, A. A; “Islamic Banking in Bangladesh: Achievements and Challenges”; Journal of Islamic Economics and Finance, Vol. 1, No.1, July-December 2005.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار