رهیافت نشانه‌شناختی به توسعه در اقتصاد اسلامی، با تأکید بر دیدگاه‌های شهید مطهری و شهید صدر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استادیار دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

3 دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران

4 دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

نشانه­شناسی فرایند مطالعه نشانه­هاست. بررسی ارتباط بین نشانه­شناسی و سایر علوم از مباحث تقریباً جدید در دنیای علم است. کشف چگونگی این ارتباط می­تواند هدف پژوهش­های مختلف از جمله پژوهش حاضر باشد. مسئله اصلی این مطالعه، بررسی توسعه در چارچوب مکتب اقتصاد اسلامی با تمرکز بر دیدگاه­های شهید مطهری و شهید صدر با اتخاذ رهیافت نشانه‌شناختی است. یافته‌های پژوهش نشان می­دهد که بین نشانه‌شناسی و رهیافت اقتصاد اسلامی به توسعه از چند طریق پیوند برقرار است:  نخست اینکه، از دیدگاه شهید مطهری، فهم درست و اتخاذ موضع صحیح در برابر عدالت اجتماعی، فناوری و سرمایه­داری، بازنمونی است که به توسعه صورت خارجی می­بخشد؛ دوم اینکه، از دیدگاه شهید صدر ، رعایت اصول مالکیت مختلط، آزادی اقتصادی در چارچوبی محدود و اصل عدالت اجتماعی موجب تحقق شرایطی در جامعه می­شود که به دلالت نمایه­ای به توسعه، به عنوان یک پدیده اجتماعی وجود (هستی­شناختی) می­بخشد؛ سوم اینکه، اصل عدالت اجتماعی در راستای بالا بردن سطح همکاری عمومی، توازن اجتماعی و اصلاح اوضاع توزیع و تولید، به دلالت نمایه­ای به توسعه صورت خارجی می­بخشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Semantic Approach to Development in Islamic Economics, with Emphasis on the Shahid Motahari and Shahid Sadr's Views

نویسندگان [English]

  • farshad momeni 1
  • Amir khademalizadeh 2
  • Hamid Padash 3
1 Faculty of economics ,Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
2 allame tababaei university
3 Faculty of Entrepreneurship, University of Tehran
چکیده [English]

Semiotics is the process of studying symptoms. Investigating the relationship between semiotics and other sciences is an almost new topic in the world of science. Discovering how this relationship can be the goal of various studies, including the present study. The main issue of this study is the study of development within the framework of Islamic economics school, focusing on the views of martyr Motahhari and martyr Sadr by adopting a semiotic approach.
The findings show that there is a link between semiotics and the Islamic economy's approach to development in several ways: first, from Shahid Motahhari's point of view, understanding and taking the right stance against social justice, technology and capitalism; It is a representation that extends the outward form. Second, from the martyr Sadr's point of view, observance of the principles of mixed ownership, economic freedom in the cadre, and the principle of social justice will lead to the realization of conditions in society that signify an index of development as a social ontological phenomenon. . Third, the principle of social justice, by raising the level of public co-operation, social equilibrium and reforming the distribution and production situation, implies an index to the development of the external form.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • Development
  • Islamic Economics
  • Shahid Motahhari
  • Shahid Sadr
  1. اصغری، محمود؛ «مبانی دین و توسعه در اندیشه شهید مطهری»؛ پژوهش­های اجتماعی اسلامی، ش57، 1385.
  2. العسل، ابراهیم؛ توسعه در اسلام: مفاهیم، روش‌ها و چند نمونه تطبیقی؛ ترجمه عباس عرب؛ مشهد: شرکت به نشر، 1378.
  3. پیکتی، توماس؛ سرمایه در قرن بیست­و یکم؛ ترجمه اصلان قودجانی؛ تهران: نقد فرهنگ، 1393.
  4. جمعی از نویسندگان؛ نهادها و توسعه؛ ترجمه محمود متوسلی و همکاران؛ تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق ، 1392.
  5. رنانی، محسن و رزیتا مویدی‌ فر؛ چرخه­های افول اخلاق و اقتصاد: سرمایه اجتماعی و توسعه در ایران؛ تهران: طرح نو،  1389.
  6. سن، آمارتیا؛ توسعه به مثابه آزادی؛ ترجمه حسین راغفر؛ تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1386.
  7. شوماخر، ای. اف؛ کوچک زیباست؛ ترجمه علی رامین، تهران: سروش، 1365.
  8. صدر، محمدباقر و محمد ابوالسعود؛ خطوط اساسی اقتصاد اسلامی؛ ترجمه عبدالصاحب یادگاری؛ تهران: چاپخانه اتحاد، 1358.
  9. ________؛ اقتصاد ما؛ ج۱؛ ترجمه محمدکاظم موسوی؛ قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه حوزه علمیه قم، 1350.

10. ________؛ اقتصاد ما؛ ج۲؛ ترجمه عبدالعلی اسپهبدی، تهران: انتشارات اسلامی، [بی‌تا].

11. صفوی، کوروش؛ آشنایی با نشانه­شناسی ادبیات؛ تهران: نشر علمی، 1393.

12. عجم اوغلو، دارون و جیمز ای رابینسون؛ چرا کشورها شکست می­خورند؛ ترجمه علی حبیبی؛ تهران: نور علم، 1394.

13. گریفین، کیت؛ راهبردهای توسعه اقتصادی؛ ترجمه حسین راغفر و محمدحسین هاشمی؛ تهران: نشر نی، 1375.

14. متوسلی، محمود؛ توسعه اقتصادی: مفاهیم، مبانی نظری، نهادگرایی و روش شناسی؛ تهران: انتشارات سمت، 1378.

15. مریجی، شمس‌الله؛ «شهید صدر و چالش­های پیش روی جامعه اسلامی»؛ معرفت سیاسی، ش9، 1392.

16. مطهری، مرتضی؛ نظری به نظام اقتصاد اسلامی؛ تهران: صدرا، 1368.

17. ________؛ حماسه حسینی؛ ج۱؛ تهران: صدرا، 1362.

18. ________؛ وحی و نبوت؛ تهران: انتشارات حکمت، 1359.

19. مؤمنی، فرشاد؛ کالبدشناسی یک برنامه توسعه؛ تهران: دانشگاه تربیت مدرس، مؤسسه تحقیقات اقتصادی؛ 1374.

20. ________؛ مجموعه سخنرانی­ها، درخشان و مهرآرا: نگاهی به مسائل اقتصادی ایران و راهکارهای آن؛ تهران: دفتر بررسی­های اقتصادی، 1383.

21. ________؛ سه تنگنای شناختی مهم در راه نیل به توسعه از دیدگاه شهید مطهری؛ تهران: مؤسسه دین و اقتصاد، ش3 و4، 1386.

22. میردال، گونار؛ تئوری اقتصادی و کشورهای کم ­رشد؛ ترجمه غلامرضا سعیدی؛ تهران: اندیشه؛ 1349.

23. نجفی، ابوالحسن؛ مبانی زبان­شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی؛ تهران: دانشگاه آزاد ایران، 1385.

24. نمازی، حسین؛ نظام­های اقتصادی؛ تهران: شرکت سهامی انتشار، 1393.

25. داگلاس نورث و همکاران؛ سیاست، اقتصاد و مسائل توسعه در سایه خشونت؛ ترجمه محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی پور؛ تهران: انتشارات روزنه، 1395.

26. ________؛ فهم فرآیند تحول اقتصادی؛ ترجمه میرسعید مهاجرانی و زهرا فرضی‌زاده؛ تهران: نهادگرا، 1394.

27. مسعود نیلی و همکاران؛ اقتصاد و عدالت اجتماعی؛ تهران: نشر نی، 1385.

28. هیرشمن، آلبرت؛ خروج، اعتراض و وفاداری؛ ترجمه محمد مالجو؛ تهران: شیرازه، 1382.

  1. Aghion, P. & P. Bolon ; A Trickle-Down Theory of Growth and Development with Debt Overhang; Review of Economic Studies, No. 64(2), 1997.
  2. Banerjee, A. V. & A. F. Newman; “Occupational Choice and the Process of Development”, Journal of Political Economy, No. 2, 1993.
  3. Baran, Paul; Sweezy, Paul; Monopoly Capital: Creat Britain; Pelican Books, 1968.
  4. Harper, David A; Trade, Language and Communication, New York University, 2004.
  5. Loury, G. ; Intergenerational Transfers and the Distribution of Earnings; Econometrica, No. 49, 1981.
  6. Morentin, Juan Magarinos, Semiotics of the Edges:Notes on Semiotic Methodology; Translated by Giovanna Winchkler; 2011.
  7. Myrdal, Gunnar,Beyond the Welfare State; Yale University Press, 1960.
  8. Owense   E; The future of freedom in Developing World; New York Pergamon, 1987.
  9. Peirce, Charles S; Callected Papers, 8 vols, vols 1_6 ed. Charles Hartshorne / Paul Weiss; vols 7_8 ed. Arthur W. Burks; Cambridge MA: Harvard UP, 1931.
  10.  Rubinstein, Ariel; Economics and Language; Cambridge University Press, 2000.
  11.  Rodrik, Dani; Gene Grossman and Victor Norman; Getting Interventions Right: How South Korea and Taiwan Grew Rich; Economic Policy 20:53107, 1995.
  12. Smith, Adam; An Inquiry in to the Nature of Causes of the Wealth of Nation, Edited by S. M. Soares; Metalibri Digital Library, 2007.