روش تحقیق جامع طراحی ابزارهای مالی اسلامی (مختار)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 دانشگاه امام صادق - سازمان بورس

چکیده

از عوامل توسعه اقتصادی، وجود ابزار‌های متنوع در بازارهای مالی است. اقتصادی موفق است که ابزارهای مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی داشته باشد. طراحی ابزارهای جدید در ایران با چالش‌های انطباق ابزارها با شرایط بازار پول و سرمایه و انطباق با فقه اسلامی مواجه است. یک ابزار مالی، افزون بر تطابق با فقه اسلامی، باید از منظر اقتصادی، مدیریت مالی، حقوق و حسابداری قابل دفاع باشد. بررسی پژوهش‌های طراحی ابزارهای مالی نشان می‌دهد غالب این مطالعات، روش تحقیق علمی و استانداردی ندارند و هر یک از محققان به فراخور تخصص خود روشی را برگزیده‎‌اند؛ درنتیجه یافته‌های محققان و ابزارهای طراحی‏شده، از اعتبار علمی قابل دفاعی برخوردار نیست. تدوین یک روش تحقیق علمی و استاندارد می‌تواند فرایند پژوهش در این زمینه را تسهیل نموده، یافته‌های آنها را از جهت اعتبار ارتقا دهد. این مقاله می‌کوشد با آسیب‌شناسی پژوهش‌های طراحی ابزارهای مالی اسلامی و با استفاده از نقاط قوت و ضعف‌ آنها، روش‌ لمی و استانداردی برای طراحی ابزار مالی اسلامی پیشنهاد نماید. در این روش‌ پژوهشگر به صورت مرحله به مرحله، ایده ابزار مالی جدید را در معرض اعتبارسنجی قرار می‌دهد که شامل نیازسنجی از ناشران،‌ سرمایه‌گذاران و بررسی آرای فقیهان، اقتصادانان، حقوقدانان و استادان حسابداری است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The comprehensive method of research on the design of Islamic financial instruments

نویسندگان [English]

  • seyed abbas MOUSAVIYAN 1
  • hamed tajmir 2
1 Professor at Islamic Culture and Thought Research Institute
2 isu
چکیده [English]

One of the economic development factors is various financial instruments in financial markets. An economy is successful when it has the right instrument to attract domestic and foreign investment. The design of new instruments in Iran faces the challenges of adapting tools to the conditions of the money market and capital market and adaptation to Islamic jurisprudence. In addition to complying with Islamic jurisprudence, a financial instrument must be defendable in terms of economics, financial management, law and accounting.
Investigating research on designing financial instruments shows that most of these studies do not have a scientific and standard research methodology, and each researchers has chosen a method based on their expertise, they do not have a definite scientific credibility. The codification of a scientific and standard research methodology can facilitate the research process in this field and enhance its findings in terms of credibility. This paper tries to suggest a standard methodology for designing Islamic financial instruments with the help of the Pathology of Research on the Design of Islamic Instruments and using their strengths and weaknesses. In this way, the researcher step by step expands the idea of ​​a new financial instrument, including the need for issuer, investors, and reviewing the opinions of Jurisprudents, economists, and lawyers and accounting professors..

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic financial instrument designing
  • financial engineering
  • Islamic Jurisprudence

مراجع

قرآن کریم.    

  1. اشعریون قمی‌زاده، فرزانه و حامد تاجمیر ریاحی؛ «بررسی مقایسه‌ای روش تأمین مالی پروژه‌های انرژی بر اساس تلفیق اوراق استصناع- قرارداد BLT و اوراق استصناع مستقل»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مالی - اسلامی؛ س3، ش6، 1394.
  2. ‏امام خمینی، سیدروح‌الله؛ تحریر الوسیله؛ ج1، قم: دار العلم، 1379.
  3. ‏ایوب‌، محمد؛ شناخت نظام مالی اسلامی؛ ترجمه حامد تاجمیر ریاحی و علی راه‌نشین؛ تهران: ‏‫دانشگاه امام صادق7، 2010م.
  4. ‏تاجمیر ریاحی، حامد و فرزانه اشعریون قمی‌زاده؛ سلف و اوراق سلف بررسی فقهی- اقتصادی به انضمام مباحث اوراق سلف نفتی؛ تهران: شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس، انتشارات بورس، 1394.
  5. جمشیدی، ابوالقاسم؛ بازار سرمایه، اهداف، انگیزه ها، ابزارها و مخاطرات؛ چ1، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، 1382.
  6. ‏حسینی حائری، کاظم؛ فقه العقود؛ ج1، قم - ایران: مجمع الفکر الاسلامی، 1423ق.
  7. ‏خویی، ابوالقاسم؛ مصباح الفقاهة؛ ویراستار محمدعلی توحیدی؛ ج1، قم - ایران: مؤسسه احیاء آثار الامام الخویی، 1430ق.
  8. روزنامه دنیای اقتصاد شماره 3362.
  9. سروش، ابوذر؛ «بررسی اوراق صکوک اجاره»، ماهنامه بورس؛ ش65، 1386.
10. ‏سلیمان‌پور، محمدجواد؛ «قراردادهای مالی جدید در اسلام»، اقتصاد اسلامی؛ س3، ش11، 1382.

11. ‏صاحب جواهر، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام؛ بیروت- لبنان: داراحیاء التراث العربی، 1362.  

12. فرجی، یوسف؛ آشنایی با ابزارها و نهادهای پولی و مالی؛ تهران: مؤسسه عالی بانکداری ایران، ۱۳۸۲.

  1. 13.  کاتوزیان، ناصر؛ مبانی فقهی اصل آزادی قراردادها؛ چ3، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1374.
14. ‏موسویان، سیدعباس؛ بازار سرمایه اسلامی (۱)؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1391.

15. ‏موسویان، سیدعباس و رسول خوانساری؛ «اجتهاد چندمرحله‌ای روش پژوهش استنباط مسائل فقه اقتصادی»، اقتصاد اسلامی؛ س16، ش63، 1395.

16. ‏معصومی‏نیا، غلامعلی؛ ابزارهای مشتقه: بررسی فقهی و اقتصادی؛ تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1389.

17. ‏منور اقبال‌، سلمان سیدعلی و دادانگ مولجوان؛ پیشرفتهای اقتصاد و مالی اسلامی؛ ترجمه حامد تاجمیر ریاحی و حمزه مظفری؛ تهران: دانشگاه امام صادق7، 2008م.

18. ‏نجفی، مهدی؛ بررسی فرایند تأمین مالی از طریق انتشار اوراق صکوک؛ تهران: دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق7، 1379.

  1. AAOIFI; Accounting, Auditing & Governance Standards for Islamic Financial Institutions; 4th Edition, AAOIFI, Bahrain, 2003.
  2. Saunders Anthony; Financial institutions management :a modern perspective; 3nd edition.- Boston: McGraw Hill –Irwin, 2000.
  3. Tashakkori, A. & Teddlie, Ch.; Sage Handbook of Mixed
    Methods in Social & Behavioral Research    ; 2nd edition, Los Angeles: SAGE Publications, 2010.
  4. www.rdis.ir/Index.asp.
اقتصاد اسلامی

دوره 18، شماره 69
بهار 1397
صفحه 17-51

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار