تحلیل نظری و ریاضی الگوی توزیع تابعی درآمد در بنگاه تک‎مالکی با نگرش اقتصاد اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه قم

2 دانشیار دانشگاه امام صادق

3 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه قم، دانشکده علوم اقتصادی و اداری

چکیده

با توجه به اهمیت معیارهای کارایی و عدالت در رفتارهای اقتصادی مورد نظر اسلام و نیز نقش الگوی توزیع تابعی درآمد در کاهش فواصل درآمدی عوامل تولید و درنتیجه بهبود شرایط توزیع درآمد و ثروت در سطح جامعه، مقاله حاضر در پی یافتن پاسخ این پرسش است که در شرایط مالکیت انفرادی بنگاه، الگوی سهم­بری عوامل تولید مد نظر اسلام دارای چه ویژگی­هایی بوده و نوع مالکیت چه نقشی در این الگو دارد؟ با استفاده از رویکرد نظری- ریاضی و تجزیه و تحلیل نتایج بر مبنای تحلیل‎های عقلی و ریاضی، الگویی را بر مبنای هدف بنگاه تک‌مالکی یعنی «بهینه‌سازی سرجمع رضایت خاطر مادی و معنوی کارفرما» ارائه کرده و دریافته است که اولاً نوع هدف بنگاه ناشی از نوع مالکیت آن می­تواند نقش بسیار مهمی در نحوه تخصیص منافع تولید بین عوامل داشته باشد؛ ثانیاً در بنگاه‏های تک‏مالکی سهم عوامل تولید نسبت به معیار اصلی اقتصاد متعارف از نظر کمیت و معیارهای کارایی و عدالت برتری دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theoretical and mathematical analysis of the functional distribution model of income in single-owner Company with the perspective of Islamic economics

نویسندگان [English]

  • saeed farahanifard 1
  • Mohammad hadi Zahedivafa 2
  • Ayatollah Zanginezhad 3
1 Professor of the Faculty of Economic Sciences, University of Qom
2 Associate Professor of Imam Sadegh University
3 Doctoral student of Economic Sciences, Faculty of Economic Sciences, Qom University
چکیده [English]

Considering the importance of the two criteria of efficiency and justice in the economic behaviors considered by Islam and on the one hand the role of the functional income distribution model in reducing the income gaps of the production factors and as a result improving the conditions of income and wealth distribution at the level of society, This article seeks to find the answer to the questions that in the conditions of individual ownership of the company, what are the characteristics of the pattern of sharing of production factors considered by Islam and what role does the type of ownership play in this pattern? Using the theoretical-mathematical approach and analyzing the results based on rational and mathematical analysis, has presented a model based on the goal of single-owner Company, namely “Optimization of total material and spiritual satisfaction of the employer” And found that firstly, the type of purpose of the company due to the type of ownership can have a very important role on the way of allocating the benefits of production among the factors And secondly, in sole proprietorships, the contribution of production factors is superior to the main criteria of conventional economy in terms of quantity and efficiency and justice criteria.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Functional distribution of income
  • Mathematical model
  • Firm behavior
  • Production factors
  • Satisfaction function

مراجع

  1. * قران کریم.

    ** نهج البلاغه.

    1. اخوان کاظمی، بهرام (1377). نظریات عدالت در اندیشه سیاسی ابن‏خلدون. مجلّه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 48(778).
    2. پیغامی، عادل و همکاران (1394). بازخوانی نظریه شهید صدر در الگوی فقهی توزیع درآمد میان عوامل تولید بر اساس نظریه عاملیت. معرفت اقتصاد اسلامی، 6 (2).
    3. تفضلی، فریدون (1372). تاریخ عقاید اقتصادی. تهران، نشر نی.
    4. توتونچیان، ایرج (1380). تأثیر قیمت‌گذاری بر سهم نیروی انسانی و بر ضریب تکاثری سرمایه در اقتصاد اسلامی. مجموعه مقالات کنفرانس پولی و ارزی، تهران، مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.
    5. جمشیدی، محمدحسین (1380). نظریه عدالت از دیدگاه فارابی، امام خمینی (ره) و شهید صدر. تهران، پژوهشکده امام خمینی(ره).
    6. خاندوزی، سیداحسان، و افسری، علی (1397). تحلیل الگوی سهم بری عادلانه عوامل تولید با رویکرد اسلامی. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، 18 (71)، 65-37.
    7. داب، موریس (1381). تئوری‌های ارزش و توزیع از زمان آدام اسمیت. ترجمه تیموری، حبیب‏اله، چاپ اول، تهران، نشر نی.
    8. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (1363). درآمدی بر اقتصاد اسلامی. تهران، انتشارات سمت.
    9. راولز، جان (1383). عدالت به مثابه انصاف: یک بازگویی. ترجمه عرفان ثابتی، تهران، انتشارات ققنوس.
    10. رجایی، سیدمحمدکاظم (1399). الگوی توزیع درآمد و ثروت از منظر تفسیر قرآن. نشریه علمی مطالعات تفسیری، 11 (42)، 224-201.
    11. رجایی، سیدمحمدکاظم، و مهدوی وفا، سعید (1395). شاخص عدالت در سهم‏بری عوامل تولید با نگرش اسلامی. دوفصلنامه پژوهشهای اقتصاد مقاومتی، 1 (1)، 221-183.
    12. زاهد، علی، و همکاران (1399). سهم‏بری ابزار تولید از محصول؛ رویکردی فقهی اقتصادی: با تأکید بر اندیشه­های شهید صدر. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 79.
    13. زنگی‌نژاد، آیت‌اله و عسگری، محمدمهدی (1392). نگاهی نوین به نطریه تولید در چارچوب اقتصاد اسلامی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم اقتصادی تهران.
    14. سیزده اندیشمند و اقتصاددان مسلمان (1375). مباحثی در اقتصاد خرد با نگرش اسلامی، ترجمه حسین صادقی.
    15. صدر، سیدمحمدباقر (1378). اقتصادنا. چاپ اول، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
    16. جعفری صمیمی، احمد، و طهرانچیان، امیرمنصور (1388). اقتصاد ریاضی. انتشارات دانشگاه مازندران.
    17. شاکری، عباس، و مالکی، امین (1388). تحول در اندیشه توزیع درآمد در قرن بیستم: حرکت از توزیع تابعی به توزیع مقداری درآمد. پژوهشنامه اقتصادی، 9 (4).
    18. شوقی الفنجری، محمد (1381). مبانی نظری توزیع عادلانه. ترجمه یوسف محمدی، دو فصلنامه اقتصاد اسلامی، 7، 137-1
    19. عسگری، محمدمهدی و ذوالفقاری، امیراحمد (1397). بررسی سیاست تعیین حداقل دستمزد در اقتصاد اسلامی. فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، 23، 87-108.
    20. عزتی، مرتضی (1389). تبیین رفتار تولیدکنندة مسلمان. دوفصلنامه اقتصاد اسلامی، 39، 35-69.
    21. علی کرمانی، محمد، و دیگران (1391). مدل‎های تعیین و مدیریت دستمزد نیروی کار در اقتصاد اسلامی و مقایسه آن با مدل نئوکلاسیک. نشریه مدیریت فردا، 11 (33)، 95-114.
    22. عیوضلو، حسین (1384). عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصادی در اسلام. تهران، دانشگاه امام صادق 7.
    23. ندری، کامران، و قلیچ، وهاب (1388). جستاری پیرامون معیارها و چارچوب نظام توزیع درآمد در اقتصاد اسلامی. مطالعات اقتصاد اسلامی، 2 (1).
    24. فراهانی فرد، سعید (1396). کارکرد اقتصادی دین اسلام (توزیع ثروت و درآمد). قبسات، 22 (86)، 128-103.
    25. قپانچی، سیدصدرالدین (1362). اندیشه­های سیاسی آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر. ترجمه شریعتمدار ب، تهران، نشر رسا.
    26. قدیری اصل، باقر (1364). سیر اندیشه اقتصادی. تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
    27. کاتوزیان، ناصر (١٣٧٧). فلسفه حقوق. ج١، تهران، شرکت سهامی انتشارات،
    28. ماسگریو، ریچارد ابل، و ماسگریو، پگی (1372). مالیه عمومى در تئورى و عمل. ترجمه محمدى، مسعود، و یدالله ابراهیمى فر، ج2، تهران، سازمان برنامه و بودجه.
    29. مهرگان، نادر، و همکاران (1378). رابطه حداقل دستمزد با توزیع درآمد در ایران. فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، 9 (33).
    30. موسوى خمینى، سیدروح‌اللّه (1379). تحریر الوسیله. ج1، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.
    31. میر معزی، سیدحسین (1383). تعادل در بازارکار واستخراج عرضه کل در اقتصاد اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 4 (15)، 9-40.
    32. واریان، هال (1390). تحلیل اقتصاد خرد. ترجمه حسینی، رضا، تهران، نشر نی.
    33. Atkinson, A. B. (2009). Factor shares: the principal problem of political economy. Oxford Review of Economic Policy, 25 (1).
    34. Abbas, Abdel Rahman B. M. (1995). Islamic Economics: A Psycho-ethical Paradigm. Al-Ta’sil
    35. Akhtar, M. Ramzan (1993). An Islamic Framework for Employer-Employee Relationships. the American Journal of Islamic Social Sciences.
    36. Bentolila, S., and Saint Paul, G. (2003). Explaining Movements in the Labor Share. Contributions to Macroeconomics, 3, article 9.
    37. Bendjilali, Boualem & Farid B. Taher (1990). A Zero Efficiency Loss Monopolist: An Islamic Perspective. the American Journal of Islamic Social Sciences, 7 (1).
    38. Feldstein, M. S. (2008). Did Wages Reflect the Growth in Productivity. NBER Working Paper 13953.
    39. F.A.(1960),The Constitution of Liberty, Chicago: University of Chicago Press.
    40. Iqbal, Munawar (1992). Organization of Production and Theory of Firm Behaviour from an Islamic Perspective. in Lectures on Islamic Economics, Ausaf Ahmad and Kazim Raza Awan (Ed.). Jeddah: Islamic Research and Training Institute, IDB,
    41. Jacobson, M. and F. Occhino (2012a). Behind the Decline in Labors Share of Income. Federal Reserve Bank of Cleveland.
    42. John Stuart Mill (1885). Principles of Political Economy. Abridged, a Text-Book for Colleges. New York.
    43. Kahf, Monzer (1978). the Theory of Production, in the Islamic Economy; Analytical Study of the Functioning of the Islamic EconomicSystem, Plainfield, Indiana, The Muslim Students’Association of the United States and Canada.
    44. Kahf, Monzer (2014). NOTES ON ISLAMICS ECONOMICS.
    45. Kruse, D. L,, Freeman, R. B,, and Blasi, J. R. (2010). Shared Capitalism at Work: Employee Ownership, Profit and Gain Sharing and Broad-Based Stock Options. Chicago: The University of Chicago Press.
    46. Sadeq, Abul Hassan M. (1989). Factor pricing and Income Distribution from an Islamic perspective. Journal of Islamic Economics, 2.
    47. Abdullah Yosef, Selamah and Mohammad Amin, Ruzita (2007). A survey on the objective of the firm and Models of producer behavior in the Islamic Frameworc. J. KAU: Islamic econ, 20 (2), 3-16.
    48. Siddiqi, Muhammad Nejatullah (1979). The Economic Enterprise in Islam. 2nd edition, Lahore, Pakistan: Islamic Publications.
    49. Mannan, Muhammad Abdul (1992). The Behaviour of the Islamic Firm and Its bjectives in an slamic Framework. in Readings in Microeconomics: An Islamic Perspective, edited by Sayyid Tahir, Aidit Ghazali and Syed Omar Syed Agil. Petaling Jaya: Longman Malaysia Sdn. Bhd, 120-130.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار