مدل مفهومی رتبه‏‌بندی اوراق مرابحه در بازار سرمایه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضوهیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی،گروه مالی و بانکداری

2 عضوهیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، گروه حسابداری

3 دانش‌‏آموخته کارشناسی ارشد مالی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

امروزه یکی از اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه ایران اوراق بهادار اسلامی مرابحه است که سال­های اخیر نقش قابل توجهی در انتقال منابع از بازار سرمایه به بنگاه­های اقتصادی ایفا نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل مفهومی رتبه‏بندی اوراق مرابحه در بازار سرمایه انجام شده است. مهم‏ترین پرسش در این میان آن است که الگوی علّی رتبه‏بندی اوراق مرابحه در بازار سرمایه ایران چگونه است؟ در این تحقیق مؤلفه­های رتبه­بندی اوراق بهادار اسلامی شامل تحلیل ریسک، تحلیل ساختار قانونی اوراق بهادار اسلامی، اعتبارسنجی ارکان انتشار، تحلیل دارایی مبنای انتشار، تحلیل جریان نقد بانی، ابزارهای ارتقای اعتبار و کیفیت مدیریت دارایی و نیز شاخص‏های رتبه‏بندی بر اساس مبانی نظری و مرور مقالات مرتبط شناسایی شده­اند. سپس اطلاعات کسب‏شده از 15 نفر خبره در این رابطه تجزیه و تحلیل شده­اند تا بر اساس آن الگوی علّی برای بررسی سؤالات  ارائه شود. داده­های جمع­آوری‏شده با استفاده از نرم‏افزار­های «Super Decision» و «Excel» تجزیه و تحلیل شده­اند. نتایج نظر خبرگان نشان داد بیشترین وزن  برابر 342/0 شاخص تحلیل ریسک دارد؛ همچنین بر اساس روش دیمتل مؤلفه‏های تحلیل ریسک و تحلیل جریان نقد بانی در شمار مؤلفه­های تأثیرگذارتر قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual model of murabahah sukuk rating in the capital market

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rajaei 1
  • Valiullah Seif 2
  • Elham Yavari 3
1 Academic faculty member of Allameh Tabatabai University, Department of Finance and Banking
2 Academic faculty member of Allameh Tabatabai University, Accounting Department
3
چکیده [English]

Today, one of the Islamic securities available in the capital market of Iran is sukuk, which has played a significant role in transferring resources from the capital market to economic enterprises in recent years. The current research was conducted with the aim of the conceptual model of rating of Murabahah sukuk in the capital market. The most important question is that what is the causal model of the rating of Murabaha bonds in the Iranian capital market? In this research, the rating components of Islamic securities include risk analysis, analysis of the legal structure of Islamic securities, validation of issuance elements, asset analysis of the basis of issuance, cash flow analysis of the underwriter, credit enhancement tools and asset management quality, as well as rating indicators classification based on theoretical foundations and review of related articles have been identified. The information obtained from 15 experts have been analyzed in order to provide a causal model for examining the questions. The collected data have been analyzed using Super Decision and Excel software. The results of experts' opinion showed that the risk analysis index has the highest weight equal to 0/342. Also, based on the Dimtel method, the risk analysis component and the financial cash flow analysis are among the most influential components.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Murabahah sukuk
  • Capital market
  • Network analysis method and Dimtel

مراجع

  1. آهنگر، زینب، نوراله‏زاده، نوروز، و دارابی، رؤیا (1400). ارائه مدل علّی ریسک‌های صکوک در ایران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 15 (53)، 123-137.
  2. باقرزاده، مهدی (۱۳۹2). تبیین الگوی ابزار مالی سرمایه شرکت‏های پذیرفته‏شده در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‏های حسابداری و حسابرسی، ۵۵، ۸۵-۹۸.
  3. بیابانی، علیرضا (1393). جنبه‏های مختلف اوراق مرابحه و بررسی جایگاه آن در بازار مالی ایران. فصلنامه راهبرد، 21 (65)، ۲۹۱-۳۱۸.
  4. بیابانی، زینب (1395). اوراق مرابحه ابزاری ناشناخته در بازار مالی ایران. دوماهنامه تازه‏های اقتصاد، 148، 18-15.
  5. پهلوان، حمید، و رضوی، سیدروح‌الله (1401). اوراق اوراق بهادار اسلامی، تعریف، انواع و ساختار. مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، 51-63.
  6. توحیدی، محمد (1396). تحلیلی بر صکوک با پشتوانه دارایی و صکوک مبتنی بر دارایی. سازمان بورس واوراق بهادار، 12-11.
  7. دهقان نیستانکی، مهدی و ابراهیم صادقی (۱۳۹۴). امکان‏سنجی انتشار اوراق بهادار اسلامی در مقایسه با سایر روش‏های تأمین مالی در شرکت‏های پذیرفته‏شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله تحقیقات حسابداری، 25، ۷۵-۵۸.
  8. رحیمی‏فر، سیدمحمدایمان و اسلامی بیدگلی، سعید (۱۳۹۱). مدلی نوین با استفاده از ابزار اوراق بهادار اسلامی به منظور تأمین مالی شرکت‏ها و پروژه‏های اندازه متوسط. مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس توسعه نظام تأمین مالی در ایران، ۲۰۷-۲۲۴.
  9. شعبانی‌ورنامی، محمد، دیده‌خانی، حسین، خوزین، علی، و نادریان، ‌آرش (1401). طراحی مدل ارزیابی رتبه‏بندی اعتباری اوراق بهادار اسلامی با رویکرد شبکه‌های عصبی-فازی تطبیق‌پذیر. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 12 (46)، 198-234.
  10. شیرمردی، مجید (1396). شناسایی و اولویت‏بندی ریسک اوراق مرابحه. دوفصلنامه علمی- پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، 9، 103-112.
  11. طالبی، محمد، و رحیمی، امیرمحمد (1391). شناسایی، طبقه‏بندی و اولویت‏بندی ریسک‏های مرتبط با اوراق بهادار اجاره. دوفصلنامه علمی- پژوهشی جستارهای اقتصادی ایران، 9 (18)، 88-103.
  12. فلاح شمس، میرفیض، شهرآبادی، ابوالفضل، و معلمی، مرتضی (1396). ارزیابی و اولویت‏بندی مدل‏های عملیاتی اوراق استصناع با استفاده از تحلیل سلسله‏مراتبی AHP. دوفصلنامه علمی پژوهشی مطالعات اقتصاد اسلامی، 7 (2)، ۱۷۳-۲۰۹.
  13. مزینی، امیرحسین، قربانی، سعید، و صلح‏خواه، نسرین (۱۳۹۳). طراحی الگوی عملیاتی تأمین مالی بخش صادرات با استفاده از اوراق بهادار اسلامی در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهشی‎های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 14 (2)، ۲۰۵-۲۳۳.
  14. موسوی، سیدمحسن (۱۳۹۱). تاریخچه طراحی و توسعه اوراق بهادار اسلامی مرابحه در جهان و ایران. فصلنامه تازه‏های اقتصاد، ۱۳۶، ۱۰۳-۱۰۸.
  15. موسویان، سیدعباس، و حدادی، جواد (1395). تأمین مالی پروژه‏محور به وسیله اوراق بهادار اسلامی استصناع در صنعت نفت. فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد اسلامی، 13 (50)، ۷۹-۱۱۰.
  16. نظرپور، محمدنقی و همکاران (1393). اولویت‏بندی ریسک اوراق مرابحه از طریق نظرسنجی توسط خبرگان مالی و مقایسه آن با دیگر ابزارهای بازار سرمایه. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 19 (59)، 181-153.
  17. Abaszadegan, Torkzade J. (2000). Niyazsanjie amuzeshi dar sazmanha. 1st ed. Tehran: Entesharate Sherkate Sahami Enteshar.
  18. Ak. A. (2008). Using the Delphi technique to search for empirical measures of local planning agency power. cited 2008 30 Sep., Available from: http://www.nova.edu/ssss/QR/QR10-4/ali.pdf.
  19. Altman, Edward I., E, Hotchkiss, (2005). Corporate Financial Distress and Bankruptcy: Predict and Avoid Bankruptcy, Analyze and Invest in Distressed Debt. 3rd edition, New York, John Wiley. and Sons.
  20. Ahmed, E, Aminul Islam, MD, (2016). Islamic Sukuk: Pricing Mechanism and Rating. The Social Sciences, 10 (2).
  21. Arundina, T, Azmi, M,. (2015) The predictive accuracy of Sukuk ratings; Multinomial Logistic and Neural Network inferences. Pacific-Basin Finance Journal, 34, 273–292.
  22. Beretta )1996 ( A critical review of the Delphi technique. Nurse Res, 3 (4), 79-89.
  23. Fabozzi, F. J., & Drake, P. P. (2009). Finance capital markets, financial management and investment management. Hoboken, NJ, John Wiley & Sons.
  24. Karina, R. S., & Pujiningsih, S. (2022). Literature Study of Sukuk as a Sharia Securities Instrument. Economics and Business Journal (ECBIS), 1 (4), 411-426.‏
  25. Hassoune, A. (2007). Standard & Poor’s approach to rating sukuk. S & P Ratings Direct. September.
  26. Howladar, K. (2006). Shari’ah and sukuk: A Moody’s primer. Moody’s Investors Service. Retrieved from moodys.com.
  27. International Islamic Financial Market. (2015). Global Sukuk Market Trends & Findings from IIFM Sukuk Report 4th Edition. Retrieved from iifm.net.
  28. Leong, M. (2008). Rating approach to sukuk: A MARC perspective. Malaysian Rating Corporation Berhad, Retrieved from, http://www.marc.com.my
  29. Lotter, Philipp, & Howladar, Khalid (2007). Understanding Moody's Approach to Unsecured Corporate Sukuk. Dubai: Moody's Investors Service.
  30. Mehrabuddin, C. S., & Shiadin, D, (2018) The Determinants of Credit Rating: Brazilian Evidence. Retrieved from, http://www.anpad.org.br/bar.
  31. Mseddi, Naifar, N (2018). Rating methodology and evaluating the issuer of sukuk. International Journal of Management Science and Engineering Management, DOI: 10.1080/17509653.2013.829629.
  32. McMillen, M. J. T. (2008). Asset securitization sukuk and Islamic capital markets: Structural issues in these formative years. Wisconsin International Law Journal, 25, 703–772.
  33. McKenna, Hasson F., Smith M. (2002) A Delphi survey of midwives and midwifery students to identify nonmidwifery duties. Midwifery, 18 (4), 314-22.
  34. Okoli, Pawlowski, S. D. (2004). The Delphi method as a research tool: an example, design considerations and applications. Information and Management, 42.
  35. McKenna H, Hasson F, Smith M. (2002). A Delphi survey of midwives and midwifery students to identify nonmidwifery duties. Midwifery, 18 (4), 314-22.
  36. Powell (2003). The Delphi technique: myths and realities. J Adv Nurs, 41 (4), 376-82.
  37. Shaza, AbdulKhaliq (2019). Methodology For Rating Sukuk. Retrieved from: www. Standard & Poors.com/ratinggsdirect.
  38. Tichy, G. (2011). Credit rating agencies: Part of the solution or part of the problem? Intereconomics. Review of European Economic Policy, 46, 232–262.
  39. Turoff, Linstone HA. (2008). The Delphi method: techniques and applications. cited 2008 Oct 19. Available from: http://is.njit.edu/pubs/delphibook/

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار