تعیین سهم بهینه عقدهای مبادله‌ای و مشارکتی در بانکداری بدون ربا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 عضو هیئت‌علمی سازمان مرکزی دانشگاه پیام نور.

3 دانشجوی دکترای رشته اقتصاد.

چکیده

در مقاله پیش‌رو ضمن بررسی ساختار و روش‌های تجهیز و تخصیص منابع در نظام بانکداری بدون ربا، رفتار بانک‌ها در شرایط تصادفی (غیرقطعی) مورد بررسی و بهینه‌سازی قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر با توجه به غیرقطعی‌بودن سود سپرده‌ها و عدم قطعیت در سود عقدهای مشارکتی در بانکداری بدون ربا، بحث حساب تصادفی در ریاضیات، کاربرد فراوانی در مدل‌سازی رفتار بانک دارد؛ از این‌رو در مقاله پیش‌رو با استفاده از تکنیک کنترل بهینه تصادفی رفتار بانک بدون ربا در قالب تابع هدف مورد بررسی قرار می‌گیرد و سهمی از عقدهای مبادله‌ای و مشارکتی که عایدی بانک اسلامی را حداکثر می‌کند، در قالب یک الگوی نظری مشخص می‌شود. کشش سهم بهینه عقدها نیز نسبت به نرخ‌های مبادله‌ای و مشارکتی برای نظام بانکی ایران محاسبه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determining Participatory and Exchange Contracts' Optimal Share in the Interest-Free Banking

نویسندگان [English]

  • Sayyed Abbas Mousavian 1
  • Asghar Abol-Hasani Hastiani 2
  • Rafi'e Hasani Moqaddam 3
چکیده [English]

In the present article, besides examining the structure of interest-free banking and its methods of resource mobilization and allocation, we study and optimize the bank's behavior in the stochastic (indefinite) conditions. In other words, given the indefiniteness of accounts' profits and also of participatory contracts' profits in the interest-free banking, the issue of stochastic calculus in mathematics is of a high usage in modeling these banks' behavior. In the present article, thus, using the stochastic optimal control technique, we examine the behavior of this kind of banks as an objective function, and identify, in the form of a theoretical model, that share of participatory and exchange contracts which maximizes the Islamic bank's share. Furthermore, we calculate the exchange rate elasticity and participation rate elasticity of contracts' optimal share in the Iranian banking system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interest-free banking
  • exchange contracts
  • participatory contracts
  • Optimization
  • Stochastic Optimal Control
  1. دانایی‌فرد، حسن، سیدمهدی الوانی و عادل آذر؛ روش‌شناسی پژوهش کمّی در مدیریت: رویکردی جامع؛ تهران: انتشارات صفار، 1383.
  2. ضیائی، منوچهر؛ مجموعه قوانین پولی و بانکی؛ تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، 1372.
  3. قانون عملیات بانکی بدون ربای ایران مصوب 1362.
  4. موسویان، سیدعباس؛ «الگوی جدید بانکداری بدون ربا»؛ فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، س6، ش22، 1385.
  5. ــــــــــ؛ «تبیین فقهی بانکداری بدون ربا (مدل ایران و اردن)»؛ فصلنامه تخصصی فقه و حقوق، س1، ش2، 1383.
  6. ــــــــــ؛ ابزارهای مالی اسلامی (صکوک)؛ تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1386.
  7. موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله؛ البیع؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1379.
  8. ــــــــــ؛ تحریرالوسیله؛ قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1379.
    1. Bertsekas. Dimitri P; Dynamic Programming and Optimal Control; volume 1, Athena Scientific, third edition, 2005a.

10. __________; Dynamic Programming and Optimal Control; volume 2. Athena Scientific, third edition, 2005b.