برآورد میزان تأثیر خمس و زکات بر منحنی ‌لورنز و ضریب جینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

اقتصاد دانشگاه ازاد ارسنجان

چکیده

توزیع نامناسب درآمد و فقر از معضلات جوامع بشری است و پژوهش‌های زیادی جهت یافتن راه‌حل مقابله با آن صورت گرفته است؛ ولی در این پژوهش‌ها توجه کمتر به تأثیر مالیات‌های اسلامی بر توزیع درآمد شده است. در این پژوهش با برآورد ضریب معادله منحنی ‌لورنز و ضریب جینی مربوطه با استفاده از داده‌های مربوط به دوره 1379 تا 1396 و روش رگرسیون، اثر خمس و زکات بر توزیع درآمد اندازه‌گیری شده است. طبق نتایج تزریق درآمدهای زکات به دهک اول درآمدی ضریب جینی را فقط 3/1 درصد کاهش می‌دهد؛درحالی‌که خمس و زکات باهم می‌توانند چهار دهک درآمدی پایین جامعه را به دهک پنجم رسانده و ضریب جینی را 3/15 درصد کاهش دهند و از این طریق توزیع درآمد را بهبود بخشند. طبق یافته‌ها حتی در سال‌های اخیر میزان خمس و زکات به حدی است که می‌تواند پنج دهک اول را به دهک ششم برساند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Estimation of the effect of khums and zakat on the Lorenz curve and Gini coefficient

نویسنده [English]

  • morteza hasanshahi
economics-
چکیده [English]

Inappropriate distribution of income and poverty is one of the problems of human societies and many studies have been conducted to find a solution to this, but less attention has been paid to the impact of Islamic taxes on income distribution. Therefore, in this study, the effect of Khums and Zakat on the improvement of income distribution has been investigated by Estimation of Lorenz curve equation coefficients and Gini coefficient of society using macroeconomic data for the period from 2000 to 2016. The results indicate a small effect of Zakat's revenues on income distribution (injections of Zakat's revenues to the first-decile income reduces the Gini coefficient by 1%) while Khums and Zakat reduce the Gini coefficient by 15% and lower the four lower income groups into the fifth decade And poverty is eradicated. According to the data, even in recent years the amount of khums and zakat is so high that it can reach the first five decades to the sixth decade.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Zakat and Khums
  • Income distribution
  • Gini Coefficient
  • Lorenz curve

مراجع

  1. ابونوری، اسماعیل و الهام ذوقی؛ «برآورد و مقایسه نابرابری توزیع درآمد با روش‌های پارامتریک و ناپارامتریک»، پژوهشنامه اقتصاد کلان؛ س8، ش16، 1392.
  2. اسماعیل ‌پوردره، مهدی؛ «الگوی مناسب مؤسسات مالی زکات در جمهوری اسلامی ایران»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه امام صادق، 1387.
  3. اثنی‌عشری، ابوالقاسم و سیده وجیهه میکائیلی؛ «تأثیر زکات بر فقرزدایی و رشد اقتصادی: مطالعه موردی استان‌های شمالی»، پژوهش‌هایمالیهاسلامی؛ س2، ش3، 1393.
  4. الهی، ناصر؛ «تحلیل نظری وضعیت مطلوب تصاعدی بودن مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم»، پژوهشنامهمالیات؛ س22، ش22، 1393.
  5. بابایی، عیسی؛ «بررسی تطبیقی مالیات‌های اسلامی با مالیات‌های حکومتی»، مجله تحقیقات جدید در علوم انسانی؛ س3، ش18، 1396.
  6. پورفرج، علیرضا و حبیب انصاری‌ سامانی؛ «نقش مالیات اسلامی زکات در رشد و توسعه اقتصادی در مقایسه با مالیات‌های متعارف»؛ مجموعه مقالات سومین همایش مالیات‌های اسلامی، قم، دانشگاه مفید،1390.
  7. تاری، فتح‌الله و سمیه جعفری؛ «تأثیر خمس بر مصرف و سرمایه‌گذاری رهیافتی از الگوی کالدور»، فصلنامهپژوهشنامهاقتصادی؛ س4، ش۵۵، 1393.
  8. ثامنی ‌کیوانی، فرشاد؛ «محاسبه ظرفیت بالقوّه زکات در اقتصاد ایران»؛پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، 1377.
  9. حسامی‌عزیزی، باقر و اسماعیل یعقوبیان ‌کفشگری؛ «خمس و زکات و جایگاه آن در اقتصاد کشورهای اسلامی»، تحقیقات جدیددرعلومانسانی؛ س2، ش2، 1395.

10. سالنامه­های آماری آب کشور 1380-1395.

11.  شعبانی، احمد و عبدالمحمد کاشیان؛ «طراحی سازوکار ورود خمس و زکات به نظام مالیاتی ایران و آثار بالقوه اقتصادی آن»، مطالعات اقتصاد اسلامی؛ ش16، 1395.

12. شعبانی، احمد؛ «تحلیلی پیرامون زکات، زکات یا مالیات، کدام‌یک؟»، مجله پژوهشی دانشگاه امام صادق7؛ ش3، 1375.

13. عاقلی، لطفی؛ «سنجش ظرفیت پرداخت مالیات‌های اسلامی در استان‌های کشور (مطالعه موردی زکات)»، پژوهشنامه مالیات؛ ش16، مسلسل64، 1391.

14. عزتی، مرتضی و مهرداد محمودیان؛ «برآورد اثر انفاق بر کاهش فقر در ایران»، فصلنامهعلمیپژوهشیاقتصاداسلامی؛ س14، ش53، 1393.

15. عسکری، محمدمهدی و عبدالمحمد کاشیان؛ «برآورد ظرفیت بالقوه زکات در اقتصاد ایران و مقایسه آن با زکات پرداختی طی سال‌های 1380 تا 1389»، دو فصلنامهمطالعاتاقتصاداسلامی؛ س7، ش14، 1394.

16. علم‌الهدی، سیدسجاد؛ «تحلیلی از شاخص‌های نظام مالیات اسلامی به ‌عنوان الگوی هدف برای نظام مالیاتی ایران»، اقتصادتطبیقی؛ س3، ش2، 1395.

17. کمیجانی، اکبر و محمدمهدی عسکری؛ «تحلیل نظری آثار اقتصادی زکات و مقایسه آن با مالیه تورمی»، تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران؛ س39، ش64، 1383.

18. کیاءالحسینی، سیدضیاءالدین و همکاران؛ «مقایسه درجه تصاعد و عدالت مالیاتی خمس ارباح مکاسب با مالیات بر درآمد در ایران (1378-1391)»، پژوهشنامه مالیات؛ ش34، مسلسل82، 1396.

19. گیلک‌ حکیم‌آبادی، محمدتقی؛ «بررسی توان زکات گندم و جو در کاهش فقر، مطالعه موردی استان گلستان»، نامه مفید؛ ش54، 1385.

20. مرکز آمار ایران؛ «نماگرهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران»؛ سایت جهاد کشاورزی، سالنامه‌ها، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

21. ورهرامی، ویدا و همکاران؛ «تأثیر زکات بر توزیع درآمد در ایران طی سال‌های 1380-90»،جستارهای اقتصادی؛ س13، ش25، 1395.

  1. Farooq, Aziz & Muhammad, Mahmud & Emad, ulKarim, K; “The Nature of Infaq and its Effects on Distribution of Wealth”, KASBIT Business Journal; No. 1, V. 1, 2008.
  2. Ahmad, Ridhwan & Johari, Fuadah & Fahme, Mohdali & Aziz, Muhammad; “the role of zakat distribution among muallaf (new convert) in reducing poverty in selangor, Malaysia”, journal of economic policy researches cilt; No. 2, V. 1, 2015.
  3. Johari, Fuadah & Kalsom, Abd & Wahab, Ahmad & Fahme, Mohd Ali & Muhammad, Ridhwan & Abd, Aziz; “determinant factors effecting poverty among new converts in selangor, malaysia”, SHARE; No. 4, V. 1, 2015.
  4. Johari,Fuadah & Ridhwan, Aziz & Muhammad, Faisol & Ibrahim Mohd & Fahme Mohd, Ahmad; “The Roles of Islamic Social Welfare Assistant (Zakat) for the Economic Development of New Convert”, Middle-East Journal of Scientific Research; No.18, V.3, 2013.
  5. Hasanshahi, Morteza; “Economic Effects of Khums on Poverty Reduction”; Applied mathematics in Engineering، Management and Technology,The special issue in Management and Technology, 2014.
  6. Hisham, Abdelbaki; “The Impact of Zakat on Poverty and Income Inequality in Bahrain”, Review of Integrative Business & Economucs Reserch; No. 2, V.1, 2016.
  7. Muhammad, Abdullah & Abdul Quddus, Suhaib; “The Impact of Zakat on Social life of Muslim Society”, Pakistan Journal of Islamic Research; No. 8, 2011.
  8. Zakaria, Maheran; “The Influence of Human Needs in the Perspective of Maqasid al-Syari’ah on Zakat Distribution Effectiveness”, Asian Social Science; No. 10, V. 3, 2014.
  9. Zeraatkish, Yagob & Hasanshahi, Morteza & Raoufipour, Mahmoud; “Economic Effects of Zakat on Poverty Reduction”; Applied mathematics in Engineering, Management and Technology, The special issue in Management and Technology, 2014.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار