مفهوم نظم در اقتصاد اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان.

چکیده

اقتصاد سیاسی کلاسیک به‌عنوان علمی مدرن، متأثر از متافیزیک حاکم بر دوران مدرن است. در این متافیزیک علوم بر مبنای تفسیر خاصی از نظم حاکم بر جهان شکل می‌گیرند. از همان آغاز، علم اقتصاد نیز در رابطه‌ای تنگاتنگ با مفهوم خاصی از نظم (نظم طبیعی) شکل گرفت که خود را در چارچوب نظم نهادی نشان داد. این مفهوم خاص از نظم، ارزش‌شناسی، هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی خاصی را برای اقتصاد سیاسی کلاسیک رقم زد و آن را از دیگر حوزه‌های سیاست، اخلاق و دین جدا کرد. اقتصاد سیاسی به یک علم مستقل تبدیل شد که نظم نهادی خاصی را بازنمایی می‌کرد. با تحول اقتصاد سیاسی به اقتصاد نئوکلاسیک، علم اقتصاد تفسیر جدیدی از نظم ارائه داد که مبتنی بر سوبژکتیویسم بود. این دوره با نقد نظریه ارزش در اقتصاد سیاسی کلاسیک آغاز و مفهوم جدیدی از نظم ریاضی را ارائه داد که نسبت خود را با نهادها از دست داد. نظم طبیعی، نظمی کلی و متبلور در نهادهای تاریخی بود که مستقل از افراد وجود داشت و وظیفه اقتصاددان، کشف قوانین موجود در چنین نظمی بود؛ اما نظم ریاضی یک نظم مصنوعی بود که قوانین آن نیز روابط ریاضی ساخته ذهن اقتصاددانان را نشان می‌داد؛ بنابراین می‌توان گفت که تحول در علم اقتصاد مستلزم تعریف مشخصی از نظم حاکم بر جهان اقتصاد است. در مقاله پیش‌ رو با توجه به مفهوم نظم در علم اقتصاد به این پرسش می‌پردازیم که اگر بخواهیم جهت تأسیس پارادایمی در اقتصاد اسلامی از چارچوب اقتصاد نئوکلاسیکی استفاده کنیم چه مفهومی از نظم را باید پیش‌فرض بگیریم؟ آیا این کار لزوماً مستلزم پذیرش پیش‌فرض‌های ارزشی اقتصاد نئوکلاسیک است؟  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Concept Of Order In Islamic Economics

نویسنده [English]

  • Abdolhamid Moarrefi Mohammadi
چکیده [English]

Classical political economy as a modern science is a product of new interpretation of order in modern age metaphysics. This order was a natural and also institutional. Natural order influenced ontology, epistemology, axiology and methodology in political economy. political economy as a representation of new institutional order, became separate science and separated itself from other social sphere such as religion, political and ethical.by subjectivism and marginal revolution in economics the concept of order transformed from institutional to mathematical. Natural order was holistic and institutional with discoverable laws; but mathematical order was artificial order with mathematical relation that constructed by economists as laws.so evolution of economics intertwined with the concept of order. so, we can have question: hitch concept of order we need in order to constitute an Islamic economics school by neoclassical framework? Does this synthesis mean the acceptance of presuppositions in neoclassical economics?  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic economics
  • neoclassical economics
  • natural order
  • Mathematical order
  • institutions

مراجع

  1. اسمیت، آدام؛  ثروت ملل؛ ترجمه سیروس ابراهیم‌زاده؛ تهران:  پیام، 1776م.
  2. تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی؛ تهران: نشر نی، 1375.
  3. چیرا، عمر؛ آینده علم اقتصاد؛ ترجمه احمد شعبانی؛ تهران: دانشگاه امام صادق7، 1385.
  4. قدیری اصلی، باقر؛ سیر اندیشه اقتصادی؛ تهران: دانشگاه تهران، 1366.
  5. معرفی، عبدالحمید؛ علم اقتصاد و مسئله شناخت؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1393.
  6. هابز، توماس؛ لویاتان؛ ترجمه حسین بشیریه؛ تهران: نشر نی، 1380.
    1. Choudhury, Masudul A.; "Social Choice in an Islamic Economic Framework"; The American Journal of Islamic Social Sciences,Vol, 8, No. 2, 1991.
    2. Durlauf Steven and Lawrence Blume;  The New Palgrave Dictionary of Economics 2nd edition; Palgrave Macmillan, 2008.
    3. Friedman .ed; Essays on Positive Economics; Chicago.Chicago University Press, 1953.
    4. Hausman, D.; The Inexact and Separate Science of Economics; Cambridge, Cambridge University Press, 1992.
    5. Hayek, F.A.; knowledge and economics in  individualism & Economic order; Chicago, university of Chicago press, 1994.
    6. Hume, D.; A Treatise on Human Nature; P. H. Nidditch ed. Oxford, Oxford University Press,1978.
    7. Knight, F.; risk, uncertainty and profit;  Chicago, 1991.
    8. Pack, Spencer J.; Aristotle, Adam Smith and Karl Marx, Edward Elgar Publishing Limited; uk, 2010.
    9. Polanyi, K.; The Great Transformation; New York: Farrar & Rinehart, Boston: Beacon Press, 1944.
    10. Samuel, w.; A Companion tothe History of Economic Thought; Blackwell Publishing Ltd, 2003.
    11. Smith, A. ; An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, Glasgow edition, Oxford, 1775.
    12. Ulrich, p.; Ethics and Economics ,in Handbook of Business Ethics; Edited by Laszlo Zsolnay, 2013.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار