تحلیل اقتصادی- فقهی انتقال سود خالص از سرمایه به نیروی کار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

چکیده

بنگاه‌های تولیدی پس از کسر تمام هزینه‌ها اعم از هزینه حسابداری و فرصت، به‌طور معمول با سود خالص اقتصادی روبه‌رو می‌شوند. بر اساس مبانی اقتصاد سرمایه‌داری و روابط شکل‌گرفته در آن نظام، چنین سودی متعلق به عامل سرمایه‌ و صاحب آن است. تعلق سود خالص اقتصادی به سرمایه و پرداخت دستمزد ثابت حداقلی به نیروی کار ماهر، نیمه ماهر و ساده، باعث تمرکز شدید ثروت و درآمد‌های جامعه در دست افراد اندکی شده است. آمارها حاکی است که هر روز بر شدت شکاف ثروت و درآمد افزوده می‌شود. پایداری رشد شکاف ثروت و درآمدی باعث پایداری فقر در جوامع می‌شود؛ به همین جهت تمام نظام‌های اقتصادی درباره این نوع سود اظهارنظر کرده‌ و می‌کوشند آن را در روابط اقتصادی، تعدیل، منتقل یا حذف کنند. نظام سرمایه‌داری الگوی بازار رقابت کامل را برای حذف سود خالص متعلق به سرمایه پیشنهاد می‌کند؛ اما از آنجایی که وقوع شرایط بازار رقابت کامل فقط یک آرمان بوده و دست‌یافتنی نیست؛ بنابراین کامیاب نبوده است. نظام سوسیالیسم راه‌حل حذف سود خالص اقتصادی متعلق به سرمایه را الغای مالکیت خصوصی و نفی اصل سود از روابط اقتصادی می‌داند. نتیجه آن نیز فقر عمومی و گسترده بوده است. تحقیق پیش رو مناسب‌ترین الگو برای حل این مشکل را الگوی اقتصاد تعاونی تلفیقی می‌داند. این الگو ضمن تعیین پاداش مناسب برای سرمایه، سود خالص اقتصادی را به نیروی‌های کار ماهر، نیمه ماهر و ساده به میزان نقشی که در تولید آن دارند، منتقل می‌کند. به این وسیله، توزیع ثروت و درآمد به‌گونه‌ای اتفاق می‌افتد که شکاف درآمدی و ثروت تعدیل می‌شود و رفاه مطلوب تأمین می‌شود و فقر کنترل و کاهش می‌یابد؛ بنابراین تحقیق پیش رو با روش توصیفی تحلیلی این الگوها را بررسی و با تبیین تعاونی تلفیقی بر اساس آموزه‌های اسلامی نشان می‌دهد که این نوع تعاونی‌ به انتقال سود خالص اقتصادی به عامل کار کامیاب بوده و آن را در درون مدل اقتصادی بین کسانی که در تولید آن نقش واقعی دارند، توزیع می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Economic-Jurisprudential Analysis of Transferring Net Profit from Capital to Labor

نویسنده [English]

  • Ahmadali Yousefi
چکیده [English]

Production firms, after subtracting all costs including opportunity and accounting costs, usually gain net economic profit. According to the capitalistic economy’s foundations and the relations established in that regime, this profit belongs to capital and its owner. Net economic profit’s belonging to capital and paying a minimal fixed wage to the skilled, semi-skilled and ordinary labor forces have led to the society’s wealth and income’s being intensely concentrated in the hands of some few people. Statistics reveal that wealth and income gap is increasingly getting more severe. The stability of this gap’s growth leads to the stability of poverty in the society. Thus, all the economic systems have remarked their opinion about this kind of profit, and try to adjust, transfer or remove it in the economic relations. Capitalism suggests the perfect competition market model as an instrument for removing the net profit belonging to the capital. However, since perfect competition market is just an unreachable ideal, it hasn’t been successful to do so. Socialism describes abolishing private property and omitting profit principle from economic relations as the solution for removing net economic profit belonging to capital, whose outcome has been vast public poverty. The present article argues that the most appropriate model for solving the problem is that of integrative cooperative economy. Besides determining a suitable reward for capital, this model transfers the net economic profit to the skilled, semi-skilled and ordinary labor forces on the basis of their contribution in its production. Income and wealth distribution, thus, is done in such a way that adjusts the income and wealth gap, provides the favorable propensity, and constrains and reduces poverty. The present article, therefore, using descriptive-analytical approach, examines these models, and explicating the integrative cooperation on the basis of Islamic teachings, shows that this kind of cooperation manages to transfer net economic profit to labor, and distributes it, within the economic model, between those actually contributing to its production.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Net Economic Profit
  • competition
  • Monopoly
  • Opportunity Cost
  • Integrative Cooperation

مراجع

  1. * قرآن کریم.

    ** نهج‌البلاغه؛ (گردآوری شریف الرضی)؛ ترجمه جعفر شهیدی؛ چ4، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۸.

    1. انصاری، حمید؛ مبانی تعاون؛ چ1، تهران: دانشگاه پیام نور، ۱۳۸۳.
    2. بدن، لویی؛ تاریخ عقاید اقتصادی؛ ترجمه هوشنگ نهاوندی؛ چ2، تهران: انتشارات مروارید، 1354.
    3. بکن، هنری؛ تصورات بنیانی از تعاون واقعی؛ ترجمه سازمان مرکزی تعاون کشور؛ چ1، تهران: سازمان مرکزی تعاون کشور، 1386.
    4. بوزان، باری؛ مردم، دولت‌ها و هراس؛ چ1، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1378.
    5. بوگاردوس، ‌اموری؛ تعاون و اصول اولیه آن؛ ترجمه وزارت تعاون و امور روستاها؛ تهران: انتشارات وزارت تعاون، 1352.
    6. بیو، والدن؛ پیروزی سیاه؛ ترجمه احمد سیف و کاظم فرهادی؛ تهران: انتشارات نقش جهان، 1376.
    7. تفضلی، فریدون؛ تاریخ عقاید اقتصادی - از افلاطون تا دوره معاصر-؛ چ2، تهران: نشر نی، 1375.
    8. حرّ عاملی، شیخ محمد‌بن‌حسن؛ وسایل الشیعه؛ بیروت: مؤسسه آل‌البیت: لاحیاء التراث، 1413ق.
    9. راسل، برتراند؛ جهانی که من می‌شناسم؛ ترجمه روح‌الله عباسی؛ چ1، تهران: انتشارات جیبی، 1357.
    10. رنانی، محسن؛ بازار یا نابازار؛ چ1، تهران: سازمان برنامه و بودجه، 1376.
    11. ژید، شارل و شارل ریست؛ تاریخ عقاید اقتصادی؛ ترجمه کریم سنجابی؛ چ1، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران،1370.
    12. سبحانی، جعفر و علی‌اکبر ترابی؛ الموسوعه الرجالیه المیسره (معجم الرجال الوسائل)؛ چ3، قم: انتشارات مؤسسه امام صادق7، 1389.
    13. سی بی مک، فرسون؛ جهان حقیقی دموکراسی؛ ترجمه ‌مجید مددی؛ چ1، تهران: نشر البرز، 1369.
    14. طالب، مهدی؛ اصول و اندیشه‌های تعاونی؛ چ1، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 1376.
    15. عبادی، جعفر؛ مباحثی در اقتصاد خرد؛ چ2؛ تهران: انتشارات سمت، 1372.
    16. قدیری‌اصلی، باقر؛ سیر اندیشه‌های اقتصادی؛ چ8، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1368.
    17. کلینی، محمدبن‌یعقوب؛ الاصول من الکافی، تعلیق علی‌اکبر الغفاری، چ4، تهران: ناشر دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا.
    18. مجلسی، مجمدباقر؛ بحار الانوار؛ چ3، تهران: انتشارات اسلامیه، 1374.
    19. مدنی، علی‌اکبر؛ تعاونی راهی به جامعه سالم؛ چ1، تهران: انتشارات وزارت تعاون، 1372.
    20. مکارم‌شیرازی، ناصر؛ القواعد الفقهیه؛ چ1، قم: مدرسه الامام امیرالمؤمنین7، ۱۳۷۰.
    21. موسوی ‌خمینی، روح‌الله؛ تحریر الوسیله؛ چ1؛ تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;، 1379.
    22. نجفی، محمدحسن؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ چ10، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1374.
    23. نمازی، حسین؛ نظام‌های اقتصادی؛ چ1، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، [بی‌تا].
    24. واریان، هال؛ تحلیل اقتصادی خرد؛ ترجمه رضا حسینی؛ چ1، تهران: نشر نی، 1378.
    25. وزارت تعاون و امور روستاها؛ مجموعه گفتارهای تعاونی؛ تهران: انتشارات وزارت تعاون و امور روستاها. 1352.

    26. Gordon, David, Eradicating Poverty in the 21st Century: When will Social Justice be done?

    27. Milanovic. True World Income Distribution, 1988 and 1993: First Calculation Based on Household Surveys Alone.” Economic Journal 112 (476), 2002.

    28. Schnitzer. M;comparative economic systems; western college publishing Thomson learning, edition 8, 1999.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار