مدل اسلامی اخلاق تولید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

این مقاله بر آن است مدل اخلاقی تولید مورد نظر اسلام را در ارتباط با دیگر آموزه‌ها و از منابع اصیل اسلام یعنی قرآن کریم، سنت و عقل کشف و ارائه کند. تحقیق پیش ‌رو که به‌‌ روش توصیفی ـ تحلیلی انجام‌‌گرفته، نشان می‌دهد اصول و قواعدی چون توکل، صداقت‌پیشگی، عدالت‌‌پیشگی، لزوم صبر و بردباری، اعمال تدبیر و برنامه، ضرورت اعتدال، با معیار اصلی نیاز واقعی و مبتنی بر یک سری مبانی فکری ـ فلسفی و اخلاقی مانند توحید برای مبنای خداشناختی، هدفمندی، نظام احسن به‌ عنوان مبانی جهان‌شناختی، اصالت و تکاملی‌بودن روح، نیازمندی، هدفمندی، آخرت‌باوری و مسئولیت‌پذیری برای مبانی انسان‌شناختی و سرانجام خود‌دوستی به ‌عنوان مبنای اخلاقی و تئوری هنجاری، به ‌صورت هماهنگ، زندگی خوب و گوارایی با ویژگی‌های عدالت اجتماعی، امنیت و رشد و پیشرفت همه‌جانبه را برای دنیای انسان فراهم می‌کنند. بر این ‌اساس انسان اخلاقی می‌تواند ضمن بهره‌مندی کامل و بهینه از منابع طبیعی و موهبت‌های الهی در مسیر تولید نیاز‌های واقعی خود و جامعه ضمن ارتقای روحی و معنوی بالا و فراهم‌ساختن یک زندگی توحیدی، از لحاظ اجتماعی نیز دستیابی به جامعۀ پیشرفته را به ارمغان آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Islamic Model of Production Ethics

نویسنده [English]

  • Mohammad Aali
Faculty member of the Institute of Islamic Culture and Thought
چکیده [English]

This paper is to explore and present the slightly ethical model of production from the Islamic approach in relation with other teachings and from principal sources of Islam i.e. Quran, tradition and wisdom.
This research using descriptive methodology shows that principals and rules such as confidence, anticipation honesty, preventive justice, the need for patience, apply tactics and plans, the need for moderation, and the main criterion of the real need and based on intellectual and ethical foundations such as monotheism as a theological base, being targeted and the best system as cosmological bases, originality and evolutionary of spirit, need, being targeted, believe to hereafter, and responsibility as anthropological bases and finally self-love as ethical base and normative theory, provide a consistent and good living with the characteristics of social justice, security and growth and comprehensive accession for the temporal living of the human. Accordingly, an ethical human can bring socially advanced society while fully and optimally benefiting from natural resources and divine gifts in the way of producing his real needs and society, promoting high spirituality and providing a monotheistic life.    

کلیدواژه‌ها [English]

  • Model
  • Ethics
  • Production ethics
  • Foundations
  • Principals and rules of Production

مراجع

  1. قرآن مجید.

    1. امام علی‌بن‌ابی‌طالب؛ نهج‌البلاغه (للصبحی صالح)؛ گردآوری محمدبن‌حسین شریف الرضى؛ قم: هجرت، 1414ق.
    2. ابن‌أبی‌جمهور، محمدبن‌زین‌الدین‏؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة؛ تحقیق و تصحیح مجتبى عراقى؛ قم: دار سیدالشهداء للنشر، 1405ق‏.
    3. ایروانی، جواد؛ اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث؛ مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1390.
    4. پاینده، ابوالقاسم؛ نهج‌الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول6)؛ چ4، تهران: دنیاى دانش، 1382.
    5. تمیمى آمدى، عبدالواحدبن‌محمد؛ غررالحکم و دررالکلم؛ 1ج، چ2، قم: دارالکتاب الإسلامی، 1410ق.
    6. ــــــــ؛ تصنیف غرر الحکم و درر الکلم؛ تحقیق و تصحیح مصطفی درایتی؛ قم: دفتر تبلیغات اسلامی، 1366.
    7. توکلی، محمدجواد؛ «شناخت مبانی قرآنی و اصول حاکم بر تولید و مصرف»؛ رساله دکتری، دانشکده اصول الدین، 1394.
    8. جداری‌ عالی، محمد؛ «خوددوستی و مقایسه آن با خودگروی»؛ فصلنامه علمی ‌پژوهشی قبسات، س16، ش60، 1390.
    9. خوانسارى، جلال‌الدین محمد؛ شرح غررالحکم و درر الکلم؛ 7ج، چ3، تصحیح میرجلال‌الدین حسینی اروموی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1366.
    10. دوران، دانیل؛ نظریه سیستم‌ها؛ ترجمه دکتر محمد یمنی؛ چ2، تهران: شرکت انتشارات علمی فرهنگی، 1376.
    11. زنگی‌نژاد، آیت‌اله؛ «نگاهی نوین به نظریه تولید در چارچوب اقتصاد اسلامی، مطالعه کاربردی: مدل‌سازی تابع تولید بومی صنایع هوایی در ایران»؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم اقتصادی، 1394.
    12. شریعتمداری‌، علی‌؛ م‍ق‍دم‍ه‌ روانشناسی‌؛ چ3، اص‍ف‍ه‍ان‌: مشعل اصفهان، ۱۳۶۶.
    13. شیخ‌ صدوق، محمدبن‌علی ابن‌بابویه؛ معانی الاخبار؛ تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری؛ قم: مؤسسه انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1418ق.
    14. طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ ج4 و 12، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1417ق.
    15. کلینی، محمدبن‌یعقوب؛ الکافی؛ تحقیق علی‌اکبر غفاری؛ قم: [بی‌نا]، 1389.
    16. مریدی، سیاوش و علیرضا نوروزی؛ فرهنگ اقتصادی؛ تهران: نگاه، 1373.
    17. مجلسی، محمدباقر؛ بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة؛ بیروت: مؤسسة الوفاء، ۱۳۶۲.
    18. محمدی ری‌شهری، محمد؛ میزان الحمکة؛ ج4، التنقیح الثانی، قم: دارالحدیث، 1375.
    19. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهرى؛ ج13 و 23، تهران: صدرا، 1374.
    20. معیدفر، سعید؛ بررسی اخلاق کار و عوامل فردی و اجتماعی مؤثر بر آن؛ تهران: مؤسسه کار و تأمین اجتماعی، 1380.
    21. موسایی، میثم؛ «اصول کلی حاکم بر تولید از دیدگاه امام علی7»؛ فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش16، 1383.
    22. میرمعزی، سیدحسین؛ نظام اقتصادی اسلام (اهداف و انگیزه‌ها)؛ تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر، 1378.
    23. نورایی، محسن و جواد ایروانی؛ «عناصر اخلاق اقتصادی اسلامی و تولید ملی»؛ مازندران: همایش ملی نقش سبک زندگی در اقتصاد مقاومتی، 1391.
    24. Edward N., Zalta (ed.); "Models in Science"; The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2004 Edition), (http://plato.stanford.edu/archives/spr2004/entries/physics- interrelate/).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار