طراحی مدل‌های بومی و عملیاتی تأمین مالی خرد اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد اسلامی

2 استاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

 تأمین مالی خرد در طول دهه گذشته رشد فزاینده‌ای از حیث گستره مفهومی، اهداف، نهادها، ابزارها و دامنه عرضه‌کنندگان و متقاضیان داشته است. اکنون برنامه‌های تأمین مالی خرد به گونه‌ای طراحی می‌شوند که توان پاسخگویی به نیازهای مختلف را داشته باشند. ضرورت پرداختن به انقلاب تأمین مالی خرد و لزوم طراحی نظام تأمین مالی خرد اسلامی در کشور حقیقتی انکارناپذیر است. مقاله پیش رو در صدد است با استفاده از روش تحلیل آماری  اقدام به ساخت الگوهای عملیاتی و بومی تأمین مالی خرد بنماید.
با مرور ادبیات تأمین مالی خرد و امکان‌سنجی ظرفیت‌های تأمین مالی خرد از طریق پیمایش میدانی و نیز تحلیل محتوای کیفی چهار مدل عملیاتی و بومی برای پیاده‌سازی تأمین مالی خرد طراحی شد که عبارت‌اند از: مؤسسه تأمین مالی خرد مبتنی بر هبات و صدقات، مؤسسه تأمین مالی خرد مبتنی بر زکات، مؤسسه تأمین مالی خرد مبتنی بر قرض‌الحسنه و مؤسسه تأمین مالی خرد مبتنی بر وقف؛ همچنین ابعاد مختلف این نهادها، ساختار قانونی و نظارتی، نحوه تجهیز و تخصیص منابع، نحوه ضمانت و نیز نهاد ناظر بر این نهادها در قالب ساختار نظام بانکداری اسلامی کشور طراحی شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing islamic microfinance Indigenous and applied models

نویسندگان [English]

  • Mostafa Shahidinasab 1
  • seyed Abbas Mousavian 2
1 Ph.D. in Islamic Economics
2 Professor of the Institute of Islamic Culture and Thought
چکیده [English]

During the past decade, microfinance has grown steadily in terms of conceptual scope, goals, institutions, practices and range of suppliers and applicants. Microfinance programs are now designed to response the different needs. The need to address the microfinance revolution and the need to design a system for financing Islamic micro finance in the country is undeniable.The present article by using statistical analysis methods, and according to the Islamic microfinance experiences try to make Applied and local models of microfinance. The present article by using statistical analysis methods, and according to the Islamic microfinance experiences try to make Applied and local models of microfinance.
By reviewing the microfinance literature and feasibility study of microfinance capacities through field survey and also quantitative content analysis, four Applied and local models designed to implement microfinance, which is: Microfinance institution based on (Hebat) and (Sadaqat), Microfinance institution based on (Zakat), Microfinance institution based on (Qarz-al-Hasanah) and Microfinance institution based on (Vaqf). Also, the various dimensions of these institutions, the legal and supervisory structure, Resource allocation and equipment, the methods of guarantee, and the supervising institution were designed in the framework of the Islamic banking system

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic microfinance
  • Model
  • Islamic microfinance model
  • Microfinance
  • Islamic microfinance system
  • Islamic banking

مراجع

  1. حسن‌زاده، علی؛ «الگوسازی مؤسسات و تأمین مالی خرد منطبق با شریعت اسلام»؛ پژوهش‌های پولی ـ بانکی، ش5، 1389.
  2. خلیلیان شلمزاری، محمود و همکاران؛ «ساخت و روایی سنجی مقیاس امید بر اساس منابع اسلامی»؛ روانشناسی و دین، س6، ش21، 1392.
  3. شهیدی‌نسب، مصطفی، موسویان، سیدعباس و سعید فراهانی‌فرد؛ «مهندسی مالی عقود در تأمین مالی خرد اسلامی در ایران»؛ اقتصاد اسلامی، س17، ش67، 1396.
  4. شهیدی‌نسب، مصطفی؛ «آسیب­شناسی تأمین مالی خرد در بانک­های ایران: درس­هایی برای طراحی نظام تأمین مالی خرد اسلامی»؛ دوفصلنامه جستارهای اقتصادی ایران، س11، ش21، ۱۳۹۳.
  5. طالبی، محمد و ساسان زارع؛ «ارائه الگوی بومی برای تأمین مالی خرد در ایران با مطالعه تطبیقی گرامین بانک بنگلادش و طرح‌های تأمین مالی خرد روستایی اجراشده»؛‌ مطالعات کمی در مدیریت، ش5،
  6. عسکری، محمدمهدی و مهدی اسماعیل‌پور دره؛ «تحلیل نظری زکات و بررسی امکان تعمیم دامنه اموال مشمول زکات»؛ مطالعات اقتصاد اسلامی، ش3، 1388.
  7. قضاوی، حسین و همکاران؛ «ساختار صندوق‌های قرض‌الحسنه در ایران و الگوی مبتنی بر اتحادیه‌های اعتباری»؛ مجله اقتصادی، س11،‌ ش7 و 8،
  8. قلیچ، وهاب و رسول خوانساری؛ «تحلیل قابلیت عقود انتفاعی در تأمین مالی خرد اسلامی با استفاده از روش تاپسیس فازی»؛ بررسی مسائل اقتصاد ایران، س7، ش1،
  9. کاظمی رباطی، روح‌الله؛ «بررسی وقف و امکان توسعه نظام قرض‌الحسنه (مؤسسه تأمین مالی خرد) از طریق مال موقوفه»؛ دین و دینداری، ش۳،
  10. میسمی، حسین و همکاران؛ «وقف به مثابه منبع تأمین مالی خرد اسلامی درس‌هایی برای بازطراحی نظام قرض‌الحسنه در کشور»؛ تازه‌های اقتصاد،‌ ش130،
  11. Brandt, Laura, Natalya Epifanova & Tatiana Klepikova; “Lending methodology module”; The Russia Microfinance Project, Document 53, 2002 ( Available at:http://depts.washington.edu/mfinance/eng/curriculum/docs/53_LendingMethodology.doc).
  12. Corps, Peace; Microenterprise Training Guide for Peace Corps Volunteers; 2000.
  13. Dwivedi, Ritesh; “Microfinance Credit Delivery Models: Analysing & Exploring the Best Practices”; International Journal of Global Management, 2017.
  14. Hassan, Salwana, Rashidah Abdul Rahman, Nordin Abu Bakar, Rohani Mohd and Aliyu Dahiru Muhammad; “Designing Islamic microfinance products for Islamic banks in Malaysia”; Middle-East Journal of Scientific Research 17, No.3, 2013.
  15. Ledgerwood, Joanna, Julie Earne and Candace Nelson, eds; The new microfinance handbook: A financial market system perspective; World Bank Publications, 2013.
  16. Obaidullah, Mohammed and Tariqullah Khan; “Islamic microfinance development: Challenges and initiatives”; Saudi Arabia, Jeddah: Islamic Development Bank, 2008.
  17. Toindepi, Joseph; “Investigating a best practice model of microfinance for poverty alleviation: Conceptual note”; International Journal of Social Economics, 2016.
  18. Zubeir Mughal, Mohammad; “Islamic microfinance; International Seminar on Financial Inclusion for Central Asia, the Caucasus, and South Asia”; 12-14 July 2011, Urumqi, PR China, 2011.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار